۴۰ سال شهرسازی غلط در ایران؟!

اقتصاد۲۴- بیش از یک قرن است که شهرسازی (پلاک محور) در دنیا منسوخ شده و به جای آن شهرسازی (بلوک محور) مرسوم و رایج است.‌ ای کاش مسئولان ما فرق این دو نوع شهرسازی را می‌دانستند.

پلاک، عبارت است از: قطعه زمین‌های کوچک و محدود و محصور و به هم چسبیده در همسایگی و یک یا دو گذر، اما بلوک، عبارت است از: قطعه زمین محصور در چهار یا چند خیابان.

مسکن و شهرسازی ما، سال‌هاست که در کوچه و خیابان‌های تنگ و در زمین‌های محدود و به هم چسبیده با تراکم بالا در حال ساخت و ساز و گسترش است. (شهرسازی پلاک محور)

اینگونه شهرسازی، هر روز عرصه‌های عمومی و خدماتی شهر‌ها را تنگ‌تر می‌کند و بر ترافیک و آلودگی هوا و... می‌افزاید.

در شهرسازی (بلوک محور)، با تجمیع پلاک‌های محدود و تبدیل قطعه زمین‌های کوچک به یک بلوک، عرصه‌های عمومی و خدماتی بازتر می‌شود و ساخت و ساز به صورت عمودی، در ارتفاع توسعه‌یافته و از شهرسازی افقی و غیراقتصادی جلوگیری می‌شود و شهروند در فضای شهری به ویژه فضای محله بهتر تنفس می‌کند و به کار و زندگی و فراغت می‌پردازد.

اگر ما از ۴۰ سال قبل به جای شهرسازی (پلاک محور) به شهرسازی (بلوک محور) روی آورده بودیم حتما امروز از شهر‌های مدرن‌تر، روان‌تر و پاک‌تری برخوردار بودیم.

امروز همین اشتباه در نوسازی بافت فرسوده شهر‌ها در حال انجام است و به همین دلیل عرصه‌های عمومی و خدماتی در بافت فرسوده باز و آزاد نمی‌شود و مشکلات بافت همچنان در کوچه‌های تنگ، باقی می‌ماند.

راه اصلاح مسکن و شهرسازی ما، در تغییر قوانین و گذاشتن بسته‌های تشویقی به سمت شهرسازی (بلوک محور) و پرهیز از شهرسازی (پلاک محور) است، که این مهم به دلیل مسائل پیچیده حقوقی، تنها با هماهنگی سه قوه میسر و ممکن است.

کاش مسئولان ما در این ۴۰ سال از نمونه‌های شهرسازی موفق (بلوک محور) حداقل در کشور‌های همسایه مثل امارات و ترکیه، درس می‌گرفتند و مرتکب این همه اشتباه در مسکن و شهرسازی و نابودی عرصه‌های عمومی و خدماتی و افزایش ترافیک و آلودگی هوا نمی‌شدند.

هنوز هم برای جبران دیر نیست اگر اراده‌ای باشد.

*کارشناس عمران و شهرسازی

منبع: نشان تجارت