اقتصاد ۲۴- بازار سهام ایران پس از سپری کردن روز‌های مثبت در حدود سه ماه اخیر، از میانه شهریورماه، دوباره با نوسان روبه‌روشد. درحالی که شاخص کل بورس تهران در روز ۶ شهریورماه با رقم یک میلیون و ۵۷۵ هزار و ۷۶۱ واحد، بالاترین عدد را تجربه کرد، با یک عقبگرد به کانال ۱٫۴ میلیون بازگشت به طوری که در آخرین روز هفته گذشته، به یک میلیون و ۴۸۸ هزار و ۲۱۲ واحد رسید.

بررسی عملکرد بورس تهران از ابتدای سال‌جاری تاکنون نشان می‌دهد که از خرداد ماه امسال، شاخص به مدار مثبت بازگشت، روندی که در ماه‌های تیر و مرداد تقویت شد. درحالی که پرونده شاخص در سال گذشته با عدد یک میلیون و ۳۰۷ هزار و ۷۰۷ واحد بسته شده بود، در فروردین امسال، شاهد افت بیش از ۸۸ هزار واحدی شاخص معادل ۶٫۷ درصدی هستیم.

در اردیبهشت ماه نیز این روند منفی با اندکی بهبود تداوم یافت به‌طوری که در این ماه شاخص با ۵٫۳ درصد افت، بیش از ۶۴ هزار واحد عقبگرد داشت.

اما در سومین ماه سال، با وجودی که همچنان شاخص در کانال ۱٫۱ میلیون واحدی قرار داشت، توانست با رشد بیش از ۱۳ هزار واحدی، ۱٫۱ درصد به جلو گام بردارد. بر این اساس درمجموع درنخستین فصل سال‌جاری، بازدهی بورس تهران به منفی ۱۰٫۶ درصد رسید.

در تیرماه این روند مثبت تقویت شد و با رسیدن شاخص به کانال ۱٫۳ میلیون واحدی، شاخص توانست با رشد بیش از ۱۴۲ هزار واحدی، ۱۲٫۲ درصد بازدهی داشته باشد. همچنین در مرداد ماه، شاهد رکورد شاخص در سال‌جاری بودیم به‌طوری که در این ماه با رسیدن به کانال ۱٫۵ میلیون واحدی، ۲۰۴ هزار واحد بالا رفت و بدین ترتیب ۱۵٫۵ درصد رشد کرد.

با این حال و در شرایطی که شاخص در شهریورماه بالاترین رکورد خود را ثبت کرد، ولی بررسی عملکرد ۱۸ روزه بورس درششمین ماه سال (تا ۲۴ شهریور) حاکی از افت بیش از ۲۷ هزار واحدی برابر با ۱٫۸ درصدی دارد. بدون درنظر گرفتن افت و خیز‌های شاخص، بورس تهران از ابتدای سال‌جاری تا آخر هفته گذشته ۱۳٫۸ درصد رشد داشته است.

در همین حال به اعتقاد کارشناسان، بازار سرمایه با ریسک‌های متعددی روبه‌روست که مهمترین آنها، رویکرد و موضع دولت به قیمت‌گذاری دستوری برخی از کالا‌های اساسی مانند سیمان و فولاد است که توانایی تأثیرگذاری بسیاری در بازار دارد.

از میان ریسک‌های سیاسی نیز به‌زعم صاحبنظران، مذاکرات احیای برجام از محل تأثیری که در نرخ ارز و صادرات شرکت‌های بورسی دارد، اهمیت بالایی دارد. باوجود این، به گفته کارشناسان، اگر متغیر جدیدی به بازار وارد نشود، دورنمای آرامی برای بورس می‌توان ترسیم کرد، دورنمایی که در آن نه خبری از ریزش‌های سنگین است و نه رشد‌های شارپی که در سال گذشته تجربه شد.

عوامل اثرگذار در شاخص بورس

عظیم ثابت، کارشناس بازار سرمایه درخصوص نوسانات اخیر بازار سرمایه به «ایران» گفت: یکی از دلایل اصلاح شاخص بازار، افزایش عرضه‌ها و فروش سهام است.

به گفته وی، به‌طور معمول در پایان شهریورماه همچون اسفند ماه، فروش حقوقی‌های بازار افزایش می‌یابد. در این میان برخی شرکت‌های سرمایه‌گذاری به دلیل قرارگرفتن درسال مالی عرضه‌های سنگینی انجام می‌دهند، همچنین کارگزاری‌ها نیز برای تسویه حساب‌های خود برای عرضه اقدام می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه پرسش مهم این است که این اصلاح تا کجا ادامه می‌یابد، اظهارکرد: هفته جاری برای بازار سرمایه اهمیت بسیار زیادی دارد. هرچند احتمال تشدید عرضه‌ها دراین هفته زیاد است، اما ازنگاه کارشناسی نگران‌کننده نیست. با رسیدن شاخص به یک میلیون و ۵۵۰ هزار واحد، شاهد رشد ۴۰۰ هزار واحدی معادل ۳۵ درصد بودیم و اکنون اصلاح آن غیرطبیعی نیست.

این کارشناس بازار سرمایه، ادامه داد: هم‌اکنون بسیاری از متغیر‌های اثرگذار در بورس وضعیت مناسبی دارد. در شرایط فعلی قیمت کالا‌های اساسی مانند نفت در بازار‌های جهانی روند صعودی خود را حفظ کرده است. از سوی دیگر، نرخ سود بانکی نیز روی ۱۸ درصد ثابت مانده و رشدی نداشته که این موارد اخبار مثبتی برای بازار محسوب می‌شود.

وی اضافه کرد:، اما از طرف دیگر، یکی از عوامل معطل نگهداشتن بازار سهام، کمرنگ شدن احتمال توافق در مذاکرات هسته‌ای است که انتظارات تورمی را تقویت کرده است. به نظر می‌رسد احتمال احیای برجام همانند دور قبل وجود نداشته باشد و شاهد توافقات بینابینی باشیم.

ثابت با بیان اینکه یکی از عوامل مهم سطح نقدینگی در بازار است، گفت: این درحالی است که در روز‌های اخیر شاهد خروج نقدینگی از بازار هستیم که تا حدودی طبیعی است. بر همین اساس باید دید که آینده مؤلفه‌های تأثیرگذار بر بازار به چه سمتی می‌رود. در هفته نخست مهرماه گزارش شش ماهه شرکت‌های بورسی منتشر می‌شود که مثبت یا منفی بودن آن تأثیر زیادی درادامه روند بازار خواهد داشت.

بیشتر بخوانید: سمت و سوی معاملات بورس در هفته پایانی تابستان

وی تأکید کرد: پیش‌بینی می‌شود طی روز‌های آینده شاخص تا محدوده یک میلیون و ۴۲۰ هزار واحد نیز عقبگرد کند، اما نکته مهم این است که شاخص چه رو به بالا و چه پایین، با تغییرات شدید مواجه نخواهد شد. به عبارت دیگر نه ریزش شدیدی خواهیم داشت و نه رشد شارپی.

به گفته وی، ورود نقدینگی به بازار به متغیر‌های متعددی بستگی دارد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها این است که آیا به سمت قیمت‌گذاری دستوری کالا‌ها حرکت می‌کنیم. این درحالی است که برخی از نمایندگان مجلس دنبال قیمت‌گذاری دستوری هستند، اما در مقابل به‌نظر می‌رسد که وزرا با قیمت دستوری مخالف باشند، با این حال ناشناخته بودن تیم اقتصادی دولت در این زمینه ابهام ایجاد کرده است.

قیمت‌گذاری دستوری، مهمترین ریسک بازار

محمد کفاش پنجه‌شاهی، کارشناس دیگر بازار سرمایه نیز معتقد است: هم‌اکنون بازار سرمایه با ریسک‌های سیاسی، نرخ ارز و رویکرد دولت درقیمت‌گذاری دستوری مواجه است که مهمترین ریسک تأثیرگذار در بازار، موضوع قیمت‌گذاری دستوری کالاهاست که بشدت روی صنایع بورسی اثر می‌گذارد.

وی افزود: از سوی دیگر ورود تعداد زیادی سهامدار تازه وارد و غیرحرفه‌ای به بازار نیز باعث شده است تا شاهد رفتار‌های هیجانی در بازار باشیم.

وی توضیح داد: این بخش از سهامداران به‌شدت تحت تأثیر جو بازار و اخبار مختلف قرار دارند و بر همین اساس مشاهده می‌کنیم که برای برخی از سهم‌ها صف فروش به یک باره به صف خرید یا بالعکس تغییر می‌کند.

این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: هم‌اکنون مهمترین ریسک سیاسی در بازار سرمایه به مذاکرات هسته‌ای و برجام ارتباط دارد که می‌تواند نرخ ارز را تحت تأثیر خود قراردهد. وی تأکید کرد: متأسفانه در دوره‌هایی که شاخص با افت یا رشد شدیدی مواجه می‌شود مانند آنچه در سال گذشته شاهد بودیم، در مجموع بازار با یک نگرانی روانی روبه‌رو می‌شود که آیا امکان تکرار ریزش گذشته وجود دارد؟

کفاش پنجه‌شاهی، اظهار کرد: با این حال هرچند تا اوج شاخص در سال گذشته فاصله زیادی داریم، ولی در دو ماه اخیر شاخص توانست نزدیک به ۴۰ درصد از افت خود را جبران کند. بر همین اساس هرگاه شاخص رشد مداوم در یک دوره داشته باشد، باید خود را اصلاح کند که همین اتفاق افتاده است.

وی در پایان درخصوص چشم‌انداز بازار تا پایان سال، گفت: با درنظر گرفتن ثبات متغیر‌های موجود، بازار سهام تا پایان سال روند مثبت با شیب ملایمی خواهد داشت. این درحالی است که رشد‌های شارپی سال گذشته به هیچ عنوان تکرار نخواهد شد و می‌توان گفت که بازار منطقی‌تر حرکت خواهد کرد.