پشت پرده تلاش ایران و عربستان برای از سرگیری روابط

اقتصاد ۲۴ - ایران و عربستان یک گام دیگر به بازگشایی سفارت و پایان جنگ یمن نزدیک شده‌اند. تهران و ریاض که یک دوره طولانی قطع روابط دیپلماتیک را سپری می‌کنند، توانسته‌اند تاکنون چهار دور مذاکرات بلندپایه را با وساطت عراق برگزار کنند. گفتگو‌هایی که توانسته به نتایج ملموسی دست پیدا کند.

خبرگزاری آسوشیتدپرس خبر داده که نمایندگانی از ایران و عربستان سعودی دور جدیدی از مذاکرات دوجانبه را در بغداد برگزار کرده‌اند، دو مقام عراقی روز گذشته (دوشنبه) با اعلام این خبر اعلام کردند که هیئت‌های ایرانی و سعودی اخیرا در بغداد چهارمین دور از مذاکرات تنش زدایی میان تهران و ریاض را برگزار کردند. آسوشیتدپرس در تحلیل این دیدار نوشته که این برای اولین بار است که چنین دیداری میان دشمنان منطقه از زمان روی کار آمدن رئیس جمهور جدید در ایران برگزار می‌شود.

به گزارش آسوشیتدپرس به گفته یک مقام عراقی، در این دیدار که هفته گذشته برگزار شده است درباره «مسائل معلق میان دو کشور (عربستان و ایران) بر اساس نقشه راهی که قبلا به توافق طرفین رسیده بود مورد بررسی قرار گرفت که شامل نمایندگی دیپلماتیک (بازگشایی سفارت‌خانه‌ها) می‌شود.»

بیشتر بخوانید: آسوشیتدپرس: ایران و عربستان هفته گذشته نشستی در بغداد برگزار کرده‌اند

این مقام آگاه که خواست نامش به دلیل آنکه وی مجاز به اظهارنظر رسمی در این باره نیست فاش نشود، گفت که این دیدار در سطح وزرا نبوده است، اما مذاکرات مثبتی انجام شده. روزنامه انگلیسی زبان «تهران تایمز» نزدیک به سازمان تبلیغات اسلامی نیز خبر داده که رئیس هیئت نمایندگی ایران در این نشست «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران و رئیس هیئت نمایندگی عربستان «عادل الجبیر» وزیر مشاور عربستان در امور خارجه بوده است.

جنگ یمن به پایان می‌رسد؟

عراق اخیرا نقش میانجی را میان دو دشمن منطقه‌ای که رقابت آن‌ها اغلب به بروز تبعات مرگباری در عراق و دیگر بخش‌های منطقه خاورمیانه منجر شده بود، بازی می‌کند. مصطفی الکاظمی نخست وزیر عراق که ماموریت این وساطت را برعهده دارد تاکنون توانسته علاوه بر میزبانی این گفتگو‌ها برای نزدیک‌تر کردن این دو رقیب منطقه‌ای که اتفاقا منافع مشترکی در عراق دارند نیز گام‌های مثبتی بردارد. سه دور پیشین این مذاکرات پیش از روی کار امدن دولت جدید ایران در بغداد برگزار شده بود که به بازگشایی کنسولگری عربستان در مشهد و کنسولگری ایران در جده عربستان منجر شد.

منابع دیپلماتیک پیشتر گفته بودند که «گفتگو‌های بغداد» به پرونده‌های داغ میان دو کشور نزدیک می‌شود و زمینه‌های کلی اجرای برخی اقدامات را به گونه‌ای تنظیم می‌کند که به نزدیک شدن دیدگاه‌ها کمک می‌کند. جزئیات فنی و تبادل "اطلاعات امنیتی" در زمینه "بازگرداندن اعتماد". اما در خصوص اختلاف نظر بارز میان طرفین در زمینه جنگ عربستان در یمن، بر سر تاسیس یک اتاق فکر ایرانی سعودی عراقی برای تبادل افکار و نظرات برای اجرای طر حکلی مبنی بر حل بحران یمن توافق حاصل شده است.

تاکنون چندین دور مذاکرات میان ایران و عربستان از زمان برگزاری نخستین دیدار مستقیم میان مقام‌های دو کشور دراوایل آوریل گذشته برگزار شده است، عربستان سعودی در حالی به دنبال مذاکره با ایران است که پادشاهی سعودی تلاش می‌کند جنگ طولانی خود در یمن علیه نیرو‌های حوثی مورد حمایت ایران در یمن را پایان دهد چرا که ریاض حامی بی، چون و چرای خود در این جنگ یعنی دونالد ترامپ رئیس جمهور پیشین امریکا را امروز در کاخ سفید برای همراهی با خود ندارد.

در همین حال ایران به نظر می‌رسد که ایران به این جمع بندی رسیده است که تنش زدایی تدریجی با عربستان سعودی به عنوان متحد دیرینه آمریکا در جریان مذاکرات احیای برجام با واشنگتن و دیگر قدرت‌های جهانی به نفع تهران خواهد بود.

ماه گذشته، بغداد میزبان کنفرانسی بود که میزبان رهبران و مقام‌های ارشد از جمله وزرای خارجه کشور‌های عربی از جمله ایران و عربستان سعودی بود. در این نشست که با هدف کاهش تنش‌ها در خاورمیانه برگزار شده بود، نقش جدید بغداد به عنوان میانجی را تقویت کرد.

ایران و عربستان سعودی سالهاست که به عنوان رقبای منطقه‌ای یکدیگر شناخته می‌شوند. روابط میان تهران و ریاض در سال ۲۰۱۶ پس از آنکه عربستان دیپلمات‌های خود را در پی حمله به سفارت این کشور در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد از ایران خارج کرد، بدتر شد. حمله به سفارت عربستان به تلافی اعدام شیخ باقر نمر النمر روحانی پیشرو شیعه انجام شده بود.

دیدار مقام‌های ارشد عربستان با جیک سولیوان درباره ایران

همزمان قرار است جیک سولیوان مشاور عالی امنیت ملی دولت جو بایدن که روز گذشته وارد شهر نیوم عربستان شده است مذاکرات عالی رتبه‌ای را با مقام‌های سعودی پیرامون پرونده ایران و یمن برگزار کند. سولیوان عالی‌ترین مقام آمریکایی است که از زمان روی کار آمدن دولت جدید آمریکا از عربستان سعودی دیدار می‌کند قرار است در این دیدار درباره پرونده هسته‌ای ایران و تلاش‌ها برای وادار کردن حوثی‌ها به پاسخ به ابتکارات صلح و توقف جنگ یمن با مقام‌های سعودی گفتگو و رایزنی کند.

امیلی کورن، سخنگوی امنیت ملی در کاخ سفید آمریکا گفته که سولیوان به همراه نماینده ویژه آمریکا در یمن به عربستان سعودی و امارات سفر خواهد کرد و با رهبران برجسته کشور‌های عربی پیرامون تهدیدات منطقه‌ای و جهانی دیدار خواهد کرد.

بیشتر بخوانید: ایران و عربستان در مسیر تنش زدایی/ سفارتخانه‌ها در تهران و ریاض بازگشایی می‌شوند؟

مصطفی نعمان مقام سابق وزارت خارجه یمن در گفتگو با روزنامه الشرق الاوسط چاپ لندن با بیان اینکه دیدار‌های سولیوان در منطقه با محوریت پایان جنگ یمن برگزار می‌شود گفت که سفر سولیوان به عربستان سعودی پیام واضحی به دنبال دارد که همانا پایان جنگ یمن اولویت اول رئیس جمهور آمریکا است همانطور که این موضوع اولویت اول ریاض نیز هست. به گفته نعمان این سفر به معنای آن است که پایان جنگ یمن یک مساله امنیت ملی آمریکا محسوب می‌شود.

خبرگزاری آلمان نیز به نقل از یک منبع غربی در ریاض گزارش داد که پرونده هسته‌ای ایران و تلاش‌های انجام شده برای وادار کردن شبه نظامیان حوثی یمن به پاسخ به ابتکارات صلح و توقف جنگ یمن و تقویت روابط میان ریاض و واشنگتن به ویژه در زمینه مسائل امنیتی در صدر دستور کار‌های این دیدار‌ها قرار دارد.