تحرکات نظامی روسیه در مرز اوکراین

اقتصاد ۲۴- آمریکا و هم‌پیمانان اروپایی‌اش تجمع ده‌ها هزار نیروی نظامی روسیه در مرز اوکراین طی روز‌های گذشته را به احتمال حمله دوباره و تکرار سناریوی الحاق شبه جزیره کریمه این کشور تعبیر می‌کنند.
اوکراین تخمین می‌زند که حدود ۹۰ هزار نظامی روسیه در نزدیکی مرز دو کشور مستقر شده‌اند. ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو نیز روز جمعه از «تجمع غیرعادی» نظامیان روسیه در مرز اوکراین سخن گفت. وی هشدار داد که روسیه در گذشته نیز پیش از دخالت در کشور‌های همسایه به همین شکل نیروهایش را در نزدیکی مرزهایش مستقر کرده بود.

واشنگتن و قدرت‌های اروپایی هم‌پیمان در ناتو می‌گویند اجازه نخواهند داد سناریوی کریمه در دونباس، منطقه‌ای در شرق اوکراین که شبه نظامیان تحت حمایت مسکو در آن با نظامیان اوکراین گاه و بیگاه درگیر هستند، تکرار شود.

بیشتر بخوانید: بالاگرفتن تنش‌ها در شرق اوکراین؛ جدایی‌طلبان دو نظامی را کشتند

مسکو که خواهان تداوم وضعیت و توازن قوای فعلی در اوکراین یا حتی تقویت جایگاهش در معادلات این کشور است حضور نظامی خود در مرز اوکراین را زیر سایه حمایت و ارسال تجهیزات نظامی پیشرفته غربی‌ها به اوکراین و حضور ناو‌های جنگی آن‌ها در دریای سیاه توجیه می‌کند و می‌گوید پیوستن کی‌یف به ناتو خط قرمز روسیه است و آن را برنخواهد تافت.

واقعیت امر این است که مسکو با شورشیان تحت حمایت خود در لوهانسک و دونتسک در منطقه دونباس در شرق اوکراین و پس از آن که شبه جزیره کریمه این کشور را به خاک خود ضمیمه کرد تا به امروز دست بالا را در بحران و مناقشه اوکراین و در چانه زنی با واشنگتن، ناتو و اتحادیه اروپا داشته است.
روسیه در سال ۲۰۱۴ با الحاق شبه جزیره کریمه به خاک خود شاهد واکنش محدودی از سوی کشور‌های غربی بود. ایالات متحده و کشور‌های اروپایی به اخراج روسیه از گروه هشت و وضع تحریم علیه مسکو اکتفا کردند.
جنگ بر سر الحاق شبه جزیره کریمه به روسیه و نیز درگیری‌ها بین نظامیان اوکراین و شبه نظامیان مورد حمایت مسکو در شرق این کشور تاکنون جان حدود ۱۴ هزار نفر را گرفته است.

آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا اخیرا در جریان گفتگو با همتای اوکراینی خود گفت که مدل رفتاری ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه براساس تجمع اولیه نیرو‌ها در مرز و سپس گسیل آن‌ها به داخل خاک اوکراین است.

بیشتر بخوانید: فیلم/ لحظه دستگیری سرکنسول اوکراین در سن پترزبورگ

به گفته وزیر خارجه ایالات متحده، ولادیمیر پوتین در توجیه اشغال خاک اوکراین «به طور جعلی ادعای اقدام تحریک‌آمیز» از سوی کی‌یف را مطرح خواهد کرد.
در همین راستا وزرای خارجه و دفاع فرانسه به روسیه هشدار داده‌اند که خدشه بیشتر به تمامیت ارضی اوکراین برای مسکو «پیامد‌هایی جدی» به دنبال خواهد داشت.

با این حال مقامات آمریکا بر این باور هستند که روسیه در آینده نزدیک به دنبال دخالت نظامی در اوکراین نیست. یکی از فرضیه‌های مطرح برای واشنگتن و هم‌پیماننش در ناتو این است که روسیه با استقرار نیروهایش در مرز با اوکراین سعی دارد تا پیامی هشدارآمیز به کی‌یف و کشور‌های غربی بفرستد و به این ترتیب نسبت به پیامد‌های عضویت اوکراین در پیمان سازمان آتلانتیک شمالی هشدار دهد.
در این میان یکی از جنبه‌های نگران‌کننده برای کشور‌های اروپایی تاثیر بحرانی جدید در شرق اوکراین بر بازار انرژی است. افزایش قیمت گاز و سوخت در کشور‌های اروپایی می‌تواند موج نارضایتی شهروندان از دولت‌هایشان را به دنبال داشته باشد. این در حالی است که یکی از اولین واکنش‌های مسکو در صورت تشدید بحران اوکراین می‌تواند محدودسازی صادرات گاز به اروپا باشد.

بیشتر بخوانید: وزیر خارجه آمریکا: نگران تهاجم دوباره روسیه به اوکراین هستیم

در مقابل یکی از عواملی که کمتر در پیش‌بینی رفتار‌های روسیه در رویارویی با غرب در نظر گرفته می‌شود شرایط اقتصادی این کشور است. مسکو هر چند ممکن است بتواند در کوتاه مدت از بخشی از درآمد حاصل از صادرات گاز به اروپا صرف‌نظر کند، اما اقتصاد روسیه پس از تحمل تحریم‌های غرب طی سال‌های اخیر لزوما توان تاب‌آوری تبعات یک رویارویی جدید با آمریکا و کشور‌های اروپایی را حداقل در درازمدت نخواهد داشت.

مسکو در پاسخ به نگرانی‌های آمریکا و کشور‌های اروپایی تاکید کرده که «انگیزه تهاجمی» ندارد و تنها به فعالیت‌های روزافزون ناتو در نزدیکی مرزهایش و تقویت ارتش اوکراین واکنش نشان داده است.
اگرچه در حال حاضر مسکو و واشنگتن خواهان درگیری نظامی نیستند، اما حاضر به عقب‌نشینی از مواضع خود بر سر اوکراین هم نیستند؛ مسکو از حمایت از شورشیان در لوهانسک و دونتسک صرفنظر نمی‌کند و کریمه را جز لاینفک خاک خود می‌داند و غرب سیاست حمایت از کی‌یف و سناریوی پیوستن اوکراین به ناتو را کنار نمی‌گذارد.

به نظر می‌رسد بهترین گزینه‌ای که منافع مثلث روسیه-اوکراین-غرب را در کوتاه مدت و میان مدت تامین می‌کند ادامه توازن قوای فعلی و پرهیز از رویارویی نظامی است.
به این ترتیب یکی از فرضیه‌ها درباره رویداد‌های اخیر می‌تواند تنها تکرار وقایع بهار امسال باشد. روسیه در آن زمان نیز تحرکاتی نظامی در مرز با اوکراین داشت و نگرانی‌هایی بابت احتمال اشغال قریب الوقوع خاک این کشور پدید آمد، اما مسکو در نهایت ماه آوریل (فروردین/اردیبهشت) شمار نیروهایش در مرز با اوکراین را کاهش داد.

یورونیوز