همه طرف‌های برجام علیه مواضع تهران/ متن توافق شده در ۶ دور گذشته تغییر می‌کند؟

اقتصاد ۲۴-  بر اساس گزارش‌های منتشر شده دور هشتم مذاکرات هسته‌ای احتمالا اواخر هفته آتی آغاز می‌شود و طرف‌های برجام به هتل کوبورگ وین برمی‌گردند. روز جمعه گذشته دور هفتم مذاکرات که با اولین حضور تیم جدید مذاکره کننده ایران همراه بود، برای مشورت اروپایی‌ها با پایتخت‌هایشان متوقف شد.

جزئیات دور هفتم مذاکرات وین

ماجرا از این قرار است که تیم مذاکره کننده ایران به ریاست علی باقری کنی معاون سیاسی وزارت خارجه دو طرح پیشنهادی یکی درباره لغو همه تحریم‌ها و دومی درباره اقدامات ایران برای بازگشت به تعهدات برجامی اش ارائه کرده است. طرف‌های باقیمانده در برجام طرح‌های پیشنهادی ایران را به ایالات متحده آمریکا داده اند که به طور غیر مستقیم و با واسطه اروپایی‌ها در حال مذاکره با ایران است. این همان نقطه ایست که موجب پایان زود هنگام دور هفتم مذاکرات وین شده است. ظاهرا دو طرف بر سر نحوه احیای برجام با هم توافق نظر ندارند.

بیشتر بخوانید: مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وجود غنی‌سازی ۹۰درصدی در ایران را رد کرد

الجزیره نوشته ظاهرا یک سند سومی هم در کار است که به زودی به طرف‌های برجام داده می‌شود و ایران در این سند سوم درخواست خود مبنی بر ارائه ضمانت عدم خروج مجدد آمریکا از توافق هسته‌ای و راستی آزمایی لغو تحریم‌ها را در آن شرح داده است.

اروپایی‌ها درخواست‌های ایران در دو سند اولیه را حداکثری خوانده‌اند و گفته‌اند این سند‌ها عملا کنار گذاشتن همه توافق‌هایی است که دولت بایدن با رئیس جمهور قبلی ایران یعنی حسن روحانی انجام داده بود.

در بیانیه‌ای که دیپلمات‌های ارشد اتحادیه اروپا منتشر کرده‌اند آمده برخی تغییرات درخواستی ایران با برجام سازگاری ندارد و روشن نیست که چطور این شکاف قرار است در یک زمان بندی واقع بینانه از بین برود.

آن‌ها در بیانیه خود اعلام کرده‌اند «بعد از بررسی‌های کامل باید بگوییم، تغییرات پیشنهادی ایران در متنی که در دور ششم مذاکرات وین تصویب شده بود، نگران کننده و نا امید کننده است.»

آن‌ها گفته‌اند ایران عملا همه اجماع سختی که طی چندین ماه مذاکره به دست آمده بود را کنار گذاشته و خواستار تغییرات اساسی بر روی متنی است که ۵ ماه پیش به تصویب رسید. از آن زمان ایران برنامه هسته‌ایش را توسعه داده.

دیپلمات‌های ارشد اروپایی دلیل بازگشت خود به پایتخت‌هایشان را همین سطح بالای ناامیدی و نگرانی خوانده‌اند و گفته‌اند هیات‌های ما باید برای بررسی وضعیت و یافتن راهی برای اینکه این شکاف را از ببرند یا نبرند به پایتخت‌هایشان برگردند. آن‌ها ضمن پایبندی به مسیر دیپلماتیک اذعان کرده‌اند که زمان در حال تمام شدن است.

جن ساکی رئیس بخش رسانه رئیس جمهور آمریکا جو بایدن، موضع دولت رئیسی را مخرب خوانده و گفته‌اند دولت جدید ایران با پیشنهاد‌های سازنده به وین نیامده. او گفته هر پیشرفتی حاصل شده مربوط به مذاکرات قبلی است و ایران دیگر نگران حل اختلافات باقیمانده نیست.

آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا هم روز جمعه گفته به نظر می‌رسد ایران جدیت لازم را در احیای برجام ندارد. او قول داده که اجازه توسعه برنامه هسته‌ای ایران را ندهد. وی گفته ما منتظریم ببینید ایران علاقه‌ای به جدی گرفتن موضوع دارد یا نه، ولی دریچه «خیلی خیلی» تنگ است.

واکنش‌ها به دور هفتم مذاکرات هسته‌ای

موضع روسیه جالب توجه است. میخائیل اولیانوف نماینده روسیه در وین نا امیدی کشور‌های اروپایی را زودهنگام خوانده و گفته در دیپلماسی چند جانبه یک قاعده وجود دارد: هیچ توافقی حاصل نمی‌شود مگر اینکه همه چیز مورد توافق قرار بگیرد. در نتیجه تغییرات به عنوان یک اصل امکان پذیر است.

او در ادامه به ایران هم اشاره کرده و گفته تعییرات باید به گونه‌ای باشد که کار پیشرفت بیشتری پیدا کند.

بیشتر بخوانید: روایت متفاوت ایران و غرب از مذاکرات هسته‌ای / در وین چه گذشت؟

پولیتیکو در گزارشی نوشته چینی‌ها و روس‌ها که عموما با مواضع ایران همدلی بیشتری دارند هم این بار با موضع اروپایی‌ها اعلام موافقت کرده‌اند.

یک دیپلمات نزدیک به مذاکرات به پولیتیکو گفته ایران درخواست تغییرات و حذف برخی قسمت‌های متن مورد توافق در دوره‌های قبلی مذاکرات و همچنین اعمال تغییرات در بخشی از مذاکرات که هنوز در جریان بوده است را کرده.

او گفته با تغییرات مورد درخواست ایران عملا همه متن توافق تغییر می‌کند. ایران به طور کامل رویکردش در دوره‌های قبلی را تغییر داده. در دوره‌های قبلی ما درباره جزییات فنی چگونگی اعمال محدودیت بر برنامه هسته ایران و بازگشت ایران به تعهداتش حرف زده بودیم.

این دیپلمات به پولیتیکو گفته تیم مذاکره کننده جدید ایران به نظر می‌رسد بر روی مواضع دگم شان به جای موضع سازنده رو به جلو اصرار دارند.

علی باقری کنی گفته درخواست‌های ایران نباید مورد مخالفت قرار بگیرند، چون همه آن‌ها در چارچوب برجامند؛ یک دیپلمات اروپایی به رسانه‌های اسرائیلی گفته ایرانی‌ها گفته‌اند این پیشنهادات جدی نبوده و آن‌ها قرار است به تهران بروند و با سازو کار دیگری برگردند.

همزمان یک جریان دیگر هم به راه افتاده و اروپایی‌ها بار دیگر موضعشان در مورد اضافه شدن کشور‌های عربی و اسرائیل به مذاکرات را تکرار کرده اند.

امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه در جمع خبرنگاران در امارات متحده عربی گفته من فکر می‌کنم رسیدن به یک توافق در صورتی کع کشور‌های عربی و اسرائیل و همه کشور‌هایی که به طور مستقیم درگیری امنیتی دارند در آن شریک نباشند بسیار مشکل است.