بالا گرفتن بحران در کشور همسایه/ چرا صدر عراق را به آشوب کشاند؟

اقتصاد۲۴- وضعیت در عراق با اعلام کناره گیری مقتدی صدر از سیاست متشنج شد. طرفداران جریان صدر با هجوم به منطقه سبز وارد کاخ ریاست جمهوری شدند. این آشوب، منع رفت و آمد سراسری و تعطیلی جلسات دولت را منجر شد. اما این اتفاق مسبوق به سابقه است. مقتدی صدر در اواخر بهمن ماه سال ۱۳۹۲ یکبار از عرصه سیاست کناره گیری کرده بود. صدر به دنبال چیست؟ آیا این جریان می تواند با این بازی قدرت را بدست بگیرد.

قاسم محبعلی کارشناس مسائل خاورمیانه در این رابطه با اینکه آیا این وضعیت قابل پیش بینی بود گفت: قبل از انتخابات واضح بود که هیچ گروهی اکثریت لازم را برای تشکیل دولت در عراق ندارد و جریان صدر هم که بیشترین کرسی را بدست آورده است نیاز داشت با گروههای دیگر ائتلاف کند، از این رو این موضوع و مسائل خاص عراق، وضعیت پیچیده ای را شکل داده بود.

به همین جهت در بین احتمالات می شد این مورد را نیز مدنظر قرار داد که اگر توافقی پیرامون یک دولت موقت سیاسی برای رسیدن به انتخابات جدید حاصل نشود یا تفاهمی بین گروههای شیعه بوجود نیاید، بحران عراق اوج و شدت بگیرد. با این همه شخصیت مقتدی صدر شخصیت غیر قابل پیش بینی است و او از گذشته و در جریان تحولات مختلف نشان داده است که از منطق خاصی پیروی نمی کند و در این موضوع هم نمی توان منطق مشخصی برای رفتار او بیان کرد.

محبعلی در پاسخ به این سوال که آیا اعلام خروج از سیاست توسط صدر با هدف خاصی انجام شده است، گفت: تحلیل ها بیشتر بر این محور هست که مقتدی صدر به دنبال بدست گرفتن قدرت است. این را باید در نظر گرفت که عراق هم هنوز در یک وضعیت سیاسی با معیارهای دولت های مدرن نیست. گروهها بر اساس معیارهای خانوادگی یا قومی و قبیله ای چه در بین شیعیان و چه سنی ها و کردها عمل می کنند و شخصیت ها نیز به شکل خانوادگی نقش ایفا می کنند.

گروههایی هستند که به دلایل مختلف از وضعیت فعلی ناراضی هستند. گروههای قوم گرا یا برخی شیعیان با مداخلات خارجی یا حتی نقش آفرینی ایران در عراق ناراضی هستند. عراق همیشه کشوری بوده است که محل بازی بازیگران خارجی بوده است. از این رو رفتارها بر اساس رسیدن به هدفی برای آرامش عراق شکل نمی گیرد.

این کارشناس مسائل خاورمیانه در پاسخ به این سوال که آیا صدر تحت تاثیر گروهی خاص است یا تنها به دنبال به هم ریختن بازی گروههای دیگر است گفت: مقتدی صدر بر موج عرب گرایی و قوم گرایی و استقلال عراق سوار شده و بالا آمد و افکار عمومی عراق هم بعد از حضور نظامی امریکا از مداخلات خارجی سرخورده بوده و هستند. صدر به شکل غیر مستقیم تحت تاثیر طرفداران چینن موضوعاتی هست و کشورهایی مانند کشورهای عرب خلیج فارس یا جریان های بعثی عراق روی او تاثیر دارند. جریانهای بعثی با اینکه تحت عنوان بعث فعالیت نمی کنند ولی این جریان هنوز در عراق وجود دارد و از این روند استقبال می کنند.