چرا قطر صادرات گاز دارد و ایران اندر خم تامین نیاز داخلی است!/ سومین تولید کننده گاز جهان، در کمای صادرات

سحر اکبرزاده ، اقتصاد۲۴- پس از انتخاب شرکت توتال فرانسه از سوی دولت قطر به عنوان اولین شریک خارجی این کشور برای توسعه بزرگترین میدان گازی جهان (پارس جنوبی / شمال)، حالا خبر از آن می‌رسد که قطر دو قرارداد بلند مدت با چین و آلمان برای صادرات گاز به این کشورها منعقد کرده است.

پیشتر قرارداد میان قطر و شرکت توتال به مدت ۳۲ سال یعنی تا سال ۲۰۵۴ میلادی منعقد شده بود.

به گزارش اقتصاد ۲۴ ، بزرگترین میدان گازی جهان در خلیج فارس میان ایران و قطر مشترک است. این میدان گازی در ایران با نام «پارس جنوبی» و در قطر با نام «میدان شمال» نامگذاری شده است.

طی این سال‌ها قطر با استفاده از شرکای خارجی و با امضای قراردادهای متعدد سرعت برداشت از این میدان گازی را افزایش داد اما در مقابل ایران با تحریم‌هایی که با آن مواجه بوده تاکنون با موانع متعددی در برداشت از این میدان گازی روبرو شده است.

حالا پس از اهمیت میدان گازی مشترک پارس جنوبی برای قطر، این کشور با افزایش برداشت از این میدان، دو قرارداد بلندمدت با چین و آلمان امضا کرده است؛ یک قرارداد ۲۷ ساله با چین به عنوان طولانی‌ترین قرارداد تاریخ گاز جهان و یک قرارداد ۱۵ ساله که از سال ۲۰۲۶ شروع می‌شود با آلمان که قطر را به عنوان یک شریک استراتژیک در حوزه انرژی برای آسیا و اروپا تبدیل کرده است.

در همین رابطه محمدعلی صادقی، کارشناس حوزه نفت در گفتگو با اقتصاد ۲۴ گفت: برداشت تجمیعی ایران از میدان گازی پارس جنوبی که قطری‌ها آن را گنبد شمالی می‌نامند ۲۰۱۰ میلیارد متر مکعب است در حالی که قطر ۳۵۴۰ میلیارد متر مکعب برداشت دارد.

صادقی ادامه داد: ایران به دلیل نداشتن زیرساخت مناسب، استراتژی و سرمایه‌گذار، عملا نتوانسته سهم درستی از این میدان گازی برداشت کند. ضمن اینکه هر چه تولید کرده است به مصرف داخل رسیده و اخیرا نیز ورود به فصل سرما و افزایش مصرف خانگی، باعث قطع گاز برخی صنایع مثل فولاد و پتروشیمی شده است.

به گفته این کارشناس حوزه نفتی، حداکثر تولید ایران در پارس جنوبی ۷۰۰ میلیارد متر مکعب بوده که چیزی برای صادرات باقی نمی‌ماند. سهم ایران از صادرات جهان کمتر از ۲ درصد است درحالی که ایران دومین منبع گاز جهان را داراست.

وی تصریح کرد: این قرارداد برای قطر سودآوری ۶۰ میلیارد دلاری را در بر دارد و چین نیز به دلایل مختلفی همچون داشتن استراتژی سیاسی، تحریم نبودن قطر، دارا بودن امکانات و زیرساخت‌های مناسب قطر و نبود مشکلات بین المللی همچون FATF و ... در این کشور ترجیح می‌دهد با کشوری همچون قطر در خاورمیانه همکاری کند. پیش از این هم چین با عربستان قراردادی مشابه بسته بود که نشانه تمایل شدید این کشور برای سرمایه‌گذاری در خاورمیانه دارد.

بیشتر بخوانید: ایران تا ۱۰ سال آینده هم صادرکننده عمده گاز نمی‌شود

صادقی گفت: متاسفانه با وجود مشکلات متعدد ایران همچون سیاست پنجره بسته، استراتژی غلط حوزه انرژی و عدم ارتباط با سایر کشور‌ها مسایل حل نمی‌شود. این عوامل باعث عدم انتقال تکنولوژی به کشور و همچنین عدم امکان صادرات به سایر کشور‌ها می‌شود.

این کارشناس اقتصاد نفتی گفت: در حال حاضر نفت ایران ۷۸ دلار باید باشد، اما به دلیل وجود تحریم‌ها با قیمتی به مراتب پایین‌تر به فروش می‌رسد چرا که ما حتی برای دریافت پول فروش نفت و گاز نیز مشکل داریم. با چنین شرایطی عجیب نیست که کشور منفعت طلبی همچون چین، قطر و امثال آن را با توجه به موقعیت و ثبات و امکانات.... به ایران ترجیح دهد.

ایران خیلی دیر به یاد همکاری با چین افتاد

صادقی با تأکید بر اینکه کشور‌ها برای انجام سرمایه گذاری‌های خود، برنامه ریزی‌های بلند مدت طرح‌ریزی می‌کنند، به اقتصاد ۲۴ ، گفت: قطر قرارداد‌های توسعه خود چه در بالادستی گاز و چه در مایع سازی را با شرکت‌های توانای اروپایی و آمریکایی منعقد کرده است و تعهدات این شرکت‌ها و زمان بهره برداری‌ها نیز مشخص است، اما ایران به لحاظ عدم توان سرمایه‌گذاری کافی میزان تولیدش در پارس جنوبی در حال کاهش است در این‌صورت با توجه به رشد تقاضای داخلی، ممکن است ایران بعضی از مشتریان بالفعل گاز خود را هم از دست بدهد؛ یعنی در حالی که قطر در تلاش برای توسعه بازار‌های خود است، ایران ممکن است بعضی از بازار‌های موجود را نیز از دست بدهد.

به گفته این کارشناس اقتصاد نفتی، قراردادی که الان بین چین و قطر بسته شده است تصمیم ناگهانی نبوده بلکه نتیجه سال‌ها پژوهش، بررسی، محاسبه و مذاکره است. دلیل دیگر تمایل چین به عقد قرارداد با قطر توانایی تولید LNG آن‌ها است که متاسفانه ایران هنوز موفق به تولید آن نشده است هرچند سالهاست که روی آن بحث و بررسی و سرمایه‌گذاری شده، اما ایران نتوانسته تا به امروز LNG تولید کند. درحالی که قطر بزرگترین تولید کننده LNG است و این قرار داد هم بر روی LNG منعقد شده است.

وی تأکید کرد: سال هاست چین تمایل به سرمایه گذاری در بخش‌های مختلف به ویژه بخش نفت و گاز ایران را داشت، اما متأسفانه دولت دوازدهم به دلیل برجام و سیاست نگاه تعاملی با غرب تمایلی نشان داده نشد و همچنان امید به ایجاد رابطه و قرار داد با کشور‌های اروپایی داشت. این نشان می دهد که آقایان در هر دولتی در بحث انتخاب شریک تجاری انرژی سلیقه ای عمل می کنند.