چرا صندوق‌های دولتی زیان می‌سازند؟

اقتصاد۲۴-پس از عرضه صندوق‌های ETF دارا و پالایش در سال ۹۹ سرانجام در شهریور سال جاری شورای عالی بورس به این نتیجه رسید که ساختار ایجاد این صندوق‌ها از ابتدا مناسب نبوده است. این تصمیم در نهایت منجر به تصویب اصلاحاتی شد که مهم‌ترین موارد این مصوبه اضافه شدن بازارگردان و امکان تغییر پرتفوی توسط مدیریت این صندوق‌ها، در راستای کاهش فاصله بین قیمت جاری سهام صندوق با ارزش ذاتی آن بود.

حال بیش از سه ماه از تصویب اصلاحات اساسنامه صندوق‌های سرمایه‌گذاری دارایکم و پالایش یکم توسط هیات وزیران می‌گذرد، اما صندوق پالایش یکم که بازارگردان نیز برای آن تعیین شد در حال حاضر نزدیک به ۴۷ درصد زیر NAV یا ارزش ذاتی خود معامله می‌شود. شرایط این موضوع برای صندوق دارایکم کمی وخیم‌تر است جایی که قیمت سهام صندوق دارایکم نزدیک به ۶۰ درصد زیر ارزش ذاتی خود در حال معامله است و بازارگردان هم ندارد.

زیان ادامه دار سهامداران

برای فهم بهتر عمق مشکل مطرح شده بررسی هدف از ایجاد چنین صندوق‌هایی کمک کننده خواهد بود. به گفته مدیر نظارت بر نهاد‌های مالی سازمان بورس و اوراق بهادار در ابتدا هدف ایجاد صندوق‌های ETF دولتی این بود که دارایی‌هایی که دولت تحت عنوان سهام در اختیار دارد و از ویژگی نقدشوندگی بالایی نیز برخوردار است تحت عنوان صندوق‌های سرمایه‌گذاری قرار بگیرد تا این واحد‌ها با تخفیف در اختیار عموم قرار گیرند.

اگر حتی این هدف را بپذیریم و از نظر کارشناسان که هدف اصلی دولت را تامین کسری بودجه با عرضه این دو صندوق می‌دانند گذر کنیم، باز هم اگر فردی از هنگام پذیره‌نویسی تا کنون تسلیم روند‌های نزولی فرسایشی موجود در این صندوق‌ها نشده و در قیمت‌های پایین‌تر سهام خود را نفروخته باشد، با قیمت امروز تابلو معاملاتی صندوق دارا و پالایش یکم پس از دو سال و رشد فزاینده سایر بازار‌ها و تورم موجود در کشور حتی در خوشبینانه‌ترین حالت مقدار کمی در ضرر است.

محور اصلی اصلاحات اساسنامه چه بود؟

فردین آقابزرگی کارشناس ارشد بازار سرمایه در گفتگو با تجارت‌نیوز اظهار کرد: محور اصلی اصلاحاتی که در اساسنامه صندوق‌های پالایش و دارا یکم در شهریورماه امسال مصوب شد، در رابطه با مدیریت صندوق بود. وی افزود: هدف اصلی اصلاحات وضع شده این است که اگر دولت با پذیره‌نویسی این دو صندوق کلیه منابع مالی لازم را جذب کرده است باید مدیریت با اختیار تغییر پورتفوی واگذار شود به طوری که دیگر زیر نظر دولت نباشد. در واقع اصلی‌ترین کاستی حال حاضر این موضوع است.

بازارگردانی کافی نیست!

این کارشناس بازار سرمایه افزود: صرفا ملحق شدن بازارگردان به معاملات واحد‌های صندوق برای دستیابی به فرآیند تطبیق قیمت با ارزش ذاتی جواب معقول و منطقی نیست؛ چرا که اساسا بازارگردان صرفا با صرف منابع مالی کار خاصی در این دو نماد نمی‌تواند انجام دهد.
آقابزرگی بیان داشت: اساسا اعتماد و نگاهی که مردم از بدو پذیره نویسی به این دو صندوق داشتند، زمانی که مشخص شد به واسطه افزایش تقاضا با قیمت‌های بیش از ارزش ذاتی و NAV خود فروخته شده است، از بین رفت. بی اعتمادی مردم رکن اصلی عدم هماهنگی بین ارزش ذاتی و قیمت تابلو این دو صندوق است.