چه افرادی به رئیسی در اقتصاد خط می‌دهند؟

اقتصاد۲۴-انتشار تصویری از جدیدترین جلسه سران قوا با حواشی همراه شد. در این تصویر محمد مخبر رو به روی ابراهیم رئیسی و کنار محمد باقر قالیباف و غلامحسین اژه ای دیده می شود تا رئیس دو قوه مقننه و قضاییه را درباره تصمیمات اقتصادی دولت آگاه کند.

به گزارش خبرآنلاین، این اولین بار نیست که رئیسی به همراه خودش برای توضیح تئوری ها و سیاست های اقتصادی، افرادی را به کمک می گیرد. حضور محمد مخبر در جلسه سران قوا آنچنان عجیب بوده که روزنامه ایران خبر داده حضور معاونین اقتصادی رئیسی مسبوق به سابقه بوده و قبلا هم رئیسی از یار کمکی در حوزه اقتصاد در جلسه سران قوا برخوردار بوده است.

به عبارت دیگر ابراهیم رئیسی معمولا در مباحث اقتصادی از یار کمکی برای بیان و انتقال مفاهیم اقتصادی استفاده می کند. این موضوع زمانی آشکار شد که رئیسی در جریان دفاع از لایحه بودجه۱۴۰۱ که در مجلس شورای اسلامی حضور یافت، از اعداد و آمار اقتصادی، به میزان روسای جمهور قبلی استفاده نکرد.

جلسه سران قوا با حضور محمد مخبر

رئیسی در جریان رقابت های انتخابات۱۴۰۰ هم سه نفر را برای کمک به خود به عنوان کاندیدای پوششی به همراه داشت. علیرضا زاکانی که بعد از پیروزی رئیسی و علیرغم غیرمرتبط بودن مدرک تحصیلی، شهردار تهران شد.

دومین یار رئیسی، امیرحسین قاضی زاده هاشمی نماینده مجلس یازدهم بود که علیرغم توصیه رهبرانقلاب، از جایگاه مجلس برای پست اجرایی ریاست بنیادشهید و امورایثارگران بهره برد و در نهایت یار سوم رئیسی، محسن رضایی بود که بعد از چهاربار شرکت در انتخابات ریاست جمهوری، در دولت رئیسی پست معاون اقتصادی را بدست آورد.

رئیسی در یکسال و نیم حکمرانی در پست ریاست جمهوری نشان داده بر خلاف روسای جمهور قبلی، بر حوزه های اقتصادی که در کمپین انتخاباتی او پر رنگ بود، مسلط نیست.

هاشمی رفسنجانی، سیدمحمدخاتمی، محمود احمدی نژاد و حسن روحانی هر کدام تسلط قابل قبولی به مباحث اقتصادی داشتند و در جلسه لایحه بودجه، کاملا مسلط از ردیف های بودجه دفاع کردند. در جهت مخالف این رویکرد، ابراهیم رئیسی قرار دارد که در همان جلسه دفاع از لایحه بودجه یک آمار و سه رقم را از روی کاغذ برای نمایندگان خواند.

موضوعی که با گذشت یکسال و نیم از حکمرانی رئیسی در دولت سیزدهم، با عملکرد اقتصادی که معیشت مردم را در معرض مخاطره قرار داده بیش از پیش آشکار شده است. رئیسی با اختلافی معنادار از وعده ی خود درباره ساخت یک میلیون مسکن در سال عقب است. بیش از ۱۰۰ روز فیلترینگ شبکه های اجتماعی به بیکاری ۱۰ میلیون نفر شده است. ثبت تورم ٤٨,٥ درصد در آذرماه، دلار بیش از ۴۰هزار تومانی در بازار آزاد، خط فقر۱۴ میلیون تومانی در تهران و متوسط قیمت مسکن تهران ۵۰ میلیون تومان، آمارها و داده هایی که به نظر می رسد برای درک شناخت این اعداد و تاثیر آن بر زندگی روزمره مردم، نیاز به دانش اولیه اقتصاد باشد تا از رهگذر آن، رئیس جمهور به عنوان عالی ترین مقام اجرایی در قوه مجریه، برای رفع آن تصمیم سازی کند.

یاران کمکی رئیسی در اقتصاد

این در حالی است که محمدمخبر به عنوان فردی که پایگاه اطلاع رسانی دولت از آن به عنوان «گزارشگر پیشرفت‌های کشور در حوزه سرمایه‌گذاری، کنترل تورم و پیشران‌های اقتصادی» در حضور ابراهیم رئیسی، مباحث اقتصادی را مطرح کرده است. عنوانی که روزنامه دولتی ایران از مخبر به عنوان «هماهنگ کننده تیم اقتصادی دولت» نام برده است. به گفته رئیسی انتخاب عنوان «هماهنگ کننده» برای این بوده است که «از بگومگوهای احتمالی در آینده جلوگیری شود.»

جلسه سران قوا با حضور مسعود میرکاظمی و محمد مخبر

چه آنکه پیشتر ابراهیم رئیسی از افراد با تخصص های فرهنگی، اجتماعی و سیاست خارجی برای حضور در جلسه سران قوا استفاده نکرده بود و حضور محمدمخبر در این جلسه مشخصا برای توضیح مباحث اقتصادی بوده که بنظر می رسد رئیسی با هدف اشراف و تسلط مخبر بر موضوعات «تورم، سرمایه گذاری و توسعه» از او برای حضور در جلسه سران قوا درخواست کرده است.

عدم تسلط ابراهیم رئیسی بر موضوعات اقتصادی زمانی آشکارتر می شود که مرور مهمانان قبلی جلسه روسای سران قوا از حضور افرادی همچون محسن رضایی به عنوان معاون اقتصادی و مسعود میرکاظمی به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه که هر دو در حوزه های اقتصادی فعالیت می کنند، حکایت داشته است.

اگر گمانه زنی ها درباره حضور مخبر در این جلسه زمانی پر رنگ شد که گزارش های اقتصادی که «قاعدتا باید قبل از ارائه در جلسه سران قوا به رئیس‌جمهوری ارائه می‌شد، چرا توسط مخبر گفته شده است و اینکه چرا خود رئیسی این گزارش‌ها را به روسای دو قوه دیگر ارائه نکرده است!؟» از سوی دیگر جلسات سران قوا که در دولت های قبلی فقط با حضور روسای سه قوه برگزار می شد، حالا با حضور یاران کمکی رئیسی برگزار می شود.

مردان پشت پرده تصمیمات اقتصادی رئیسی

محمدمخبر بر اساس عملکرد قبلی خود در پیش بینی تامین واکسن، شکست خورد. زمانیکه واردات واکسن به امید تامین واکسن از شرکت های داخلی با موانع جدی همراه بود، این محمد مخبر رئیس ستاد اجرایی فرمان امام(ره) بود که اردیبهشت ماه۱۴۰۰ و قبل از انتخابات و گرفتن پست معاون اولی رئیسی، قول تامین ۵۰ میلیون واکسن را تا پایان شهریور ماه۱۴۰۰ داده بود. در حالی که با فرارسیدن شهریورماه، ستاد اجرایی فرمان امام اعلام کرد که میزان تولید واکسن برکت، صرفا به حدود هشت میلیون دز رسیده است.

اظهارنظرهای غیرواقع بینانه محمدمخبر که با وعده های فضایی همراه بوده، به اینجا منتهی نشد. مخبر که در جریان تامین واکسن داخلی، سیاستگذاران کلان را با وعده غیرواقعی تامین۵۰ میلیون واکسن برکت، منحرف کرده بود و در نهایت تا وعده شهریورماه نتوانست بیش از ۸میلیون واکسن تولید کند، در نهایت دولت متقاعد شد تا واردات واکسن را بدون توجه به وعده های مخبر برای تامین واکسن داخلی، عملیاتی کن

مخبر حالا در سمت هماهنگ کننده تیم اقتصادی دولت و در تضاد با وعده های رئیسی مدعی شده «مسکن را باید مردم بسازند نه دولت» این در حالی است که رئیسی بارها بر وعده ساخت یک میلیون مسکن تاکید کرده است.

از سوی دیگر مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه که مغز متفکر تصمیمات اقتصادی دولت است، با پشتوانه مراکز پژوهشی از جمله «پژوهشکده پولی و بانکی »، «جهاد دانشگاهی » و «پژوهشگاه قوه قضاییه» توانسته طراحی سیاست های اقتصادی رئیسی را به انجام برساند تا از این رهگذر محمدمخبر با پشتوانه مسعود میرکاظمی، موافقت رئیسی برای اجرای سیاستهای اقتصادی را جلب کند.

تصمیمات مهم اقتصادی خارج از شورای هماهنگی اقتصاد

بررسی ها نشان می دهد از ابتدای سال ۱۴۰۱ تا کنون، رئیسی ۷جلسه شورای عالی هماهنگی اقتصادی را برگزار کرده که در آن ۱۴عضو دیگر از جمله رئیس بانک مرکزی، وزیر اقتصاد، رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، وزیر خارجه، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، رئیس مرکز پژوهش های مجلس، دادستان کل کشور و معاون اول قوه قضاییه حضور داشتند.

اما گویا ابراهیم رئیسی ترجیح داده تصمیمات مهم اقتصادی را با حضور محمد مخبر در جمع سران قوا برگزار کند. جلسه اخیر سران قوا از آن جهت اهمیت داشت که برکناری رئیس بانک مرکزی در هشتم دیماه رخ داد که رئیسی به جای صالح آبادی، محمدرضا فرزین را به ریاست بانک مرکزی منصوب کرد. اما پنج روز بعد از انتصاب محمدرضا فرزین به ریاست بانک مرکزی، این محمدمخبر بود که با حضور در جلسه سران قوا، محل مشورت تصمیمات اقتصادی قرار گرفت و روز بعد رسما درباره سیاست های ارزی جدید مصاحبه کرد.

مصاحبه ای که در آن، تثبیت قیمت ارز بر قیمت ۲۸ هزار و پانصد تومان را اعلام که از آن در رسانه ها به عنوان دلار فرزینی رونمایی شد.

«معلمان اقتصاد»، مسئولیت تصمیمات را می پذیرد یا پشت پرده باقی خواهد ماند؟

حالا باید دید آیا رئیسی بر اساس وعده های خود بعد از آنچه «جراحی بزرگ اقتصادی» خوانده بود «مردم را در جریان تصمیمات دولت قرار خواهد داد» یا اینکه پشت درهای بسته و بدون تشکیل شورای عالی هماهنگی اقتصادی، تصمیمات اقتصادی که محمدمخبر و مسعود میرکاظمی محور اصلی آن است را صرفا به تیم اقتصادی «ابلاغ» خواهد کرد؟

و آیا محمدمخبر، آنچنان که نتوانست مسئولیت وعده تامین ۵۰ میلیون واکسن برکت را برعهده گیرد، مسئولیت تصمیم دولت برای تثبیت ارز ۲۸هزار و پانصد تومان را بر عهده خواهد گرفت یا همچنان مانند میرکاظمی، مرد پشت پرده سیاست های اقتصادی رئیسی باقی خواهد ماند و رسانه ها مهمترین تصمیم اقتصادی دولت را به پای محمدرضا فرزین خواهند نوشت که تاکنون در مهمترین جلسه تصمیمات اقتصادی دولت با سران قوا حضور نداشته است؟