برجام به بن بست رسیده است؟

اقتصاد۲۴- علی باقری کنی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران که مذاکره‌کننده ارشد ایران در مذاکرات وین در سال گذشته بود، در سالروز خروج دولت آمریکا از توافق هسته‌ای (برجام) در صفحه توییترش نوشت: یک یادآوری مهم: پنج سال پیش، آمریکا با خروج غیرقانونی از برجام ضربه بزرگی به «حاکمیت قانون در سطح بین‌المللی» وارد کرد. آمریکا از آن موقع نتوانسته است این اقدام غیرقانونی را جبران کند. اقدامات جبرانی قانونی ایران ادامه خواهد داشت.

باقری در ادامه نوشت: اجرای کامل برجام (با لغو موثر تحریم‌ها در مرکزیت آن) می‌تواند از سرگرفته شود، به شرط این که کشوری که بدعهدی کرده است (و اتحادیه اروپا و تروئیکای اروپا) اراده سیاسی باورپذیری برای آن نشان دهند. هیچ فرصتی همیشگی نیست.

دولت دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ با تشویق بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر وقت رژیم صهیونیستی و برخی سیاستمداران تندروی داخل آمریکا توافق هسته‌ای را ناقص تلقی کرد و از آن خارج شد.

بیشتر بخوانید: آیا برجام از دستور کار خارج شده است؟

دولت او تا آخرین روز‌های روی کار بودن با در پیش گرفتن سیاستی موسوم به «کارزار فشار حداکثری» به اعمال تحریم‌های جدید علیه افراد و نهاد‌های ایرانی ادامه داد.

محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه پیشین ایران روز گذشته در این باره گفت «آمریکا برای خوش‌خدمتی به منافع اسراییل از برجام خارج شد و یک دستاورد بی‌مانند دیپلماتیک را از بین برد. آمریکا بدون هیچ جایگزینی، منافع همه، به ویژه آمریکایی‌ها و ایرانی‌ها را به خطر انداخت.»

ظریف این اقدام آمریکا را «نتیجه دست کشیدن از فرصت‌های مشترک در راستای توهمات مجموع-صفر» تلقی کرد.

با به پایان رسیدن چهار سال ریاست جمهوری ترامپ، جو بایدن پس از پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۱ آمریکا مدعی بود بازگشت به برجام را در اولویت سیاست خارجی خود قرار خواهد داد. با این وجود، پس از چند دور مذاکرات غیرمستقیم با ایران در وین و با حضور دیگر شرکای برجام برای بازگشت دوجانبه به ازسرگیری اجرای کامل این توافق، در چند ماه گذشته با ادعای حمایت نظامی ایران از روسیه در جنگ اوکراین-ادعایی که از سوی مقامات تهران و مسکو بار‌ها رد شده است- و مداخله‌جویی در امور داخلی ایران با ادعای نقض حقوق بشر در آن، مدتی است که می‌گوید احیای برجام در دستور کار آن قرار ندارد.

اگرچه وزارت امور خارجه اش همچنان می‌گوید، دیپلماسی اولویت اول آن برای رسیدگی به موضوع برنامه هسته‌ای ایران است.
مقامات ایران تاکید کرده‌اند در صورتی که غرب اراده سیاسی لازم برای نهایی کردن توافقی در مذاکرات وین را نشان دهد، آماده دست یافتن به توافقی خوب برای لغو تحریم‌ها هستند که تامین‌کننده منافع ملت ایران باشد.