کاهش ۸۴ درصدی سرمایه گذاری در بخش معادن

اقتصاد۲۴- طی سال های گذشته به خاطر مشکلاتی که در بخش معادن به وجود آمد از جمله تحریم ها، نبود ماشین آلات مدرن، مسائل مربوط به منابع طبیعی و محیط زیست، بسیاری از سرمایه ها از بخش معادن به سایر بخش ها برود . یعنی سرمایه گذران ترجیح دادند در جایی با ریسک و مشکلات کمتر سرمایه گذاری کنند تا هم سرمایه هایشان زودتر بازگردد و هم مشکلات کمتری داشته باشند. به خصوص این که در دهه ۹۰ برخلاف دهه ۷۰ و ۸۰ از مشوق های کمی برای جذب سرمایه گذران در حوزه معدن استفاده شد. به همین دلیل سرمایه گذران رغبت کمتری برای حضور در این بخش از خود نشان داده و در نتیجه فرار سرمایه ازبخش معادن به سایر بخش های اقتصادی و حتی سایر کشورها انجام شد.

بخش معدن هنوز هم جذابیت سرمایه گذاری دارد

نعمت الله حقیقی، رییس سابق صنعت و معدن خراسان جنوبی در خصوص فرار سرمایه ها ازبخش معادن به سایر بخش های اقتصادی کشور گفت: استنباط من این است که این موضوع با توجه به این که بخش معدن ایران هنوز هم جذابیت های سرمایه گذاری دارد این مساله تا حدود زیادی درست نیست.

وی افزود: این یک واقعیت بدبینانه است که سرمایه ازبخش معدن وارد سایر حوزه های اقتصادی شود. زیرا درحال حاضر سایر بخش های اقتصادی از جذابیت اقتصادی برخوردار نیستند که سرمایه گذار، سرمایه اش را بردارد و به این بخش ها ببرد.

حقیقی خاطر نشان کرد: ولی گرفتاری بخش معدن چند سالی است زیاد شده و سرمایه گذاری در بخش معدن متناسب با ظرفیت ها و پتانسیل های معدنی کشور صورت نگرفته است. یعنی افزایش سرمایه گذاری متناسب با ظرفیت هایمان انجام نشده است که این یک نقصان به حساب می آید.

رییس سابق صنعت و معدن خراسان جنوبی بیان کرد: در دهه ۷۰ و ۸۰ رشد بسیار خوبی در حوزه سرمایه گذاری در بخش معادن داشتیم. اعم از اکتشاف و بهره برداری و حتی فرآوری، ولی طی دهه ۹۰ به بعد مشکلات زیادی در حوزه جذب سرمایه در بخش معدن ایجاد شد . گرفتاری هایش هم بیشتر مربوط به مسائل منابع طبیعی و محیط زیست و موارد مربوط به معارضین محلی بوده است . همچنین در بعضی قسمتها هنوز ت کلیف بحث حقوقی معادن روشن نشده، این که حقوق دولتی معادن تعیین و تکلیف شود و متناسب با چیزی باشد که بخش خصوصی می خواهد.

وی تصریح کرد: همچنین حوزه معدن اگر امنیتی نشود بسیار خوب است. زیرا در چند سال گذشته شاهد این مسائل هم بوده ایم که تا حدودی جلو رشد معادن را گرفته است. در بخش رشد معادن و کمبود سرمایه های معدنی نقصان داریم، ولی این که سرمایه های ما از حوزه معدن وارد سایر بخش های اقتصادی شده اند اصلا درست نیست. زیرا بخش های اقتصادی کشورمان چندسالی است جذابیت های خودش را از دست داده است.

عضو شورای مرکزی نظام مهندسی ایران بیان کرد: سال های گذشته بخش مسکن و بازار سرمایه واقعا جذابیت های زیادی از نظر اقتصادی؛ اما الان این دو بخش هم برای سرمایه گذران جذابیتی ندارند . با توجه به این که بخش معدن حوزه تخصصی است و ما هنوز مکانیزم جذب سرمایه های کوچک در بخش معدن را نداریم.

حقیقی اشاره کرد: ما نیامده ایم یک ساختاری را در حوزه اکتشاف طراحی کنیم که افراد با سرمایه های کوچک و یا بزرگشان بیاییند هم ریسک اکتشاف را بپذیرند و هم در این حوزه سرمایه گذاری کنند. مکانیزم های جذب سرمایه هنوز در بخش معدن طراحی نشده و جای خالی چنین سیستمی در بخش های مختلف معدنی احساس می شود.

به گفته وی؛ ما یک بخش حقیقی و یک بخش حقوقی داریم که باید پروانه بگیرد و تا ته خط برود. این که ما بیاییم مکانیزم های جذب سرمایه تحت عنوان هلدینگ های اکتشاف و معدنی راه اندازی کنیم بسیار اهمیت دارد .

رییس سابق صنعت و معدن خراسان جنوبی گفت: در حال حاضر ۲۵ درصد از بازار سرمایه در بخش محصولات معدنی بزرگ کشورمان فعالیت می کنند. ولی ما برای بخش اکتشاف که یک حوزه پر ریسکی است و دولت هم توانایی مالی این که بتواند در ابعاد ظرفیت های معدنی ورود پیدا کند و زیر ساخت های معدنی مثل ژ ئو فیزیک ورود پیدا کند را نداریم.

وی اظهار کرد: زیرا بخش خصوصی ما توان ریسک پذیری این چنین موضوعاتی را ندارند و بخش دولتی هم بودجه های اکتشافی و عمرانی اش را ندارد تا در مناطق پتانسیل دار معدنی سرمایه گذاری کنند. بنابراین ما متناسب با ظرفیت های اکتشافی معدنی نتوانستیم سرمایه گذاری کنیم و نقصان زیادی در بخش دادهای اطلاعاتی در بخش های پتانسیل دار داریم .

وی تصریح کرد: با توجه به این که سازمان زمینی شناسی در این حوزه ورود پیدا کرده و ایمیدرو هم تلاش های زیادی در این رابطه داشته است؛ اما این مساله کفاف نمی کند زیرا ظرفیت های سخت افزاری و نرم افزاری کشور جوابگوی این موضوع نیست.

سرمایه های زیادی از معادن خارج شده است

مجید سروش، دبیر اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران گفت: سرمایه گذاری در اکتشاف معادن در سال ۹۸ حدود ۸۴ درصد کاهش پیدا کرده و همین روند نیز تاکنون ادامه پیدا کرده است. این که سرمایه های بخش معدن کجا رفته معلوم نیست. ممکن است سرمایه ها از کشور خارج شده باشد یا این که در بخش های غیر مولد سرمایه گذاری شده باشد. یا این که سمت بازارهایی مثل ارز و دلار رفته باشد. اما به هرحال سرمایه های زیادی از معادن خارج شده است.

وی افزود: سرمایه ها باید طوری قرار می گرفت که خودش بتواند بهترین شرایط را ایجاد کند و ما در آینده هم در صنعت استخراج معادن دچار مشکل نمی شدیم.

سروش تاکید کرد: دغدغه ما این نیست که این سرمایه ها از معادن خارج شده و به کجا رفته است؟ جذابیت سرمایه گذاری در بخش معادن کاهش پیدا کرده و این کم شدن جذابیت باعث فرار سرمایه از این بخش ها شده است. بنابراین باید مسوولین مربوطه تلاش کنند که با راهکارهای مطمئن مجددا جذب سرمایه گذاری در بخش معادن را بیشتر کنند.

وی اظهار کرد: در نهایت ما در زنجیره فولاد شاهد این خواهیم بود که افق ۱۴۰۴ ما تقریبا ۱۳۰ میلیون تن استخراج سالانه سنگ آ هن نیاز داریم. پس ما باید که افراد را ترغیب کنیم که در این حوزه ها سرمایه گذاری کنند. اگر هر اقدامی کنیم که سرمایه گذاری جذابیتش ازبین برود به کلیت زنجیره در تمامی معادن لطمه وارد می شود.

دبیر اتحادیه تولید کنندگان و صادرکنندگان محصولات معدنی ایران خاطر نشان کرد: این که سرمایه ها از یک حوزه اقتصادی مانند معدن وارد بخش های دیگر شوند واقعا بر پیکره این صنعت لطمه وارد می کند و جلوی پیشرفت و بالندگی اش را می گیرد.

فرار سرمایه از معادن حقیقتی تلخ اما واقعی است

حسینی کیا نماینده مجلس در خصوص فرار سرمایه ها ازبخش معدن به بازار گفت: طی سال های اخیر به خاطر بی توجهی که به معادن شده فرار سرمایه از معادن داشته ایم. که این مساله حقیقتی تلخ اما واقعی بود.

وی افزود: بخشی از این موارد و فرار سرمایه ها درست است. و این به خاطر کم کاریی هاست که در این بخش مهم اقتصادی صورت گرفته است. اما همان معدن داران حاضر نیستند معادنشان را از دست بدهند. به خاطر این که معادن چیزی نیست که به این راحتی، بتوان جایگزینی برای آن در نظر گرفت.

این نماینده مجلس گفت: منتها با این راهکارهایی که طی ماههای اخیر صورت گرفته امید می رود شرایط کار برای معدنکاری بهتر شود. و سرمایه گذران بیشتری ترغیب شوند تا در معادن ایران سرمایه گذاری کنند.

وی اظهار کرد: در واقع این وظیفه دولت و مجلس است که با وضع قوانین و ایجاد مشوق های گوناگونان سرمایه گذران را ترغیب به ورود در حوزه معادن کنند. زیرا افراد خودشان می دانند که معادن برایشان مقرون به صرفه است و توجیح اقتصادی هم دارد.

منبع: بازار