خلیج فارس برخاسته در حال تغییر شکل جهان است!

اقتصاد۲۴-  فرید زکریا؛ مجری، نظریه پرداز و تحلیلگر امریکایی در شبکه خبری "سی ان ان"؛ اگر از تصاحب واقعی گلف حرفه‌ای توسط عربستان سعودی شگفت زده شدید برای شنیدن خبر‌های بیش تری از این نوع در ماه‌ها و سال‌های آینده آماده شوید. خلیج فارس برخاسته و به طور خاص عربستان سعودی در ظهور تازه خود در حال تغییر دادن شکل خاورمیانه است. با این وجود، این ظهور پیامد‌های قدرتمندی نیز در سراسر جهان خواهد داشت.

به گزارش فرارو به نقل از واشنگتن پست، یک مسابقه سریع: سریع‌ترین رشد اقتصاد بزرگ جهان در سال گذشته چه بود؟ اگر پاسخ تان هند یا چین یا هر یک از ببر‌های آسیایی است کاملا در اشتباه به سر می‌برید. پاسخ عربستان سعودی است که ۸.۷ درصد رشد اقتصادی را ثبت کرده است. کویت و امارات متحده عربی نیز رشد اقتصادی سرسام آوری را ثبت کردند. چه چیزی این رونق را توضیح می‌دهد؟ علیرغم آن چه بسیاری به آن امیدوارند جهان هم چنان به شدت به سوخت‌های فسیلی وابسته است. جنگ اوکراین و تحریم‌ها علیه روسیه اهمیت مسکو را در بازار‌های جهانی نفت و گاز کاهش داده است. علاوه بر این، دو کشور دیگر تولید کننده نفت جهان یعنی ایران و ونزوئلا نیز تحت تحریم قرار دارند و زیرساخت‌های نفتی شان قدیمی و رو به زوال است. ایالات متحده مقدار زیادی نفت و گاز تولید می‌کند، اما همچنان مقادیر زیادی از انرژی مورد نیاز خود را وارد می‌کند. در نتیجه، اکنون جهان به تعداد انگشت شماری از کشور‌های خلیج فارس برای عرضه ثابت نفت و گاز متکی است.

این شرایط احتمالا در دهه آینده ادامه خواهد یافت و اگر چنین شود خلیج فارس شاهد ظهور یکی از بزرگترین جریان‌های ورودی ثروت در تاریخ خواهد بود. پیش از این، چهار صندوق اصلی ثروت دولتی این کشور‌ها تقریبا ۳ تریلیون دلار دارایی انباشته کرده بودند که موجودی آن ظرف دو سال گذشته افزایشی ۴۲ درصدی داشته است. عربستان سعودی انتظار دارد که ابزار سرمایه گذاری اصلی آن یعنی صندوق سرمایه گذاری عمومی آن کشور تا سال ۲۰۳۰ بیش از ۲ تریلیون دلار موجودی داشته باشد و آن را به بزرگترین صندوق سرمایه گذاری جهان تبدیل کند. برای آینده قابل پیش بینی آن صندوق مهم‌ترین منبع سرمایه بر روی سیاره زمین خواهد بود.

پیامد‌های اقتصادی این ثروت در اطراف ما دیده می‌شوند. عربستان سعودی در واقع تجارت حرفه‌ای گلف را خریده است. شبکه خبری "بلومبرگ" در ماه ژانویه گزارش داد که پادشاهی سعودی به دنبال خرید امتیاز مسابقات اتومبلیرانی فرمول ۱ به قیمت بیش از ۲۰ میلیارد دلار است و شاید "کریستیانو رونالدو" معروف‌ترین ستاره فوتبال جهان برای یکی از تیم‌های سعودی با دریافت مبلغ ۲۰۰ میلیون دلار در سال بازی کند. عربستان سعودی هم چنین سرمایه گذاری‌های عظیمی را در صنعت بازی‌های آنلاین انجام می‌دهد و امیدوار است که به یک بازیگر اصلی در آن عرصه تبدیل شود. به تیم‌های ورزشی معتبر، هتل‌های لوکس در اروپا و برند‌های معروف نگاه کنید. پشت اکثر آن‌ها مالکانی از کشور‌های خلیج فارس را خواهید دید. همان طور که یکی از وزرای حوزه خلیج فارس به من گفت:" ما زیرساخت‌های زیادی در کشور‌های خود ساخته ایم. آن چه اکنون به دست می‌آید پول نقد برای سرمایه گذاری است".

بیشتر بخوانید: امضای قرارداد ۱۰ میلیارد دلاری در کنفرانس مشترک میان چین و اعراب

این افزایش ثروت خاورمیانه را تغییر داده است. بازیگران مسلط در منطقه از جمله مصر، عراق، سوریه به دلایل مختلف (فقر، تفرقه، ناکارآمدی) قادر به ایفای نقش‌های اصلی نیستند. خلیج فارس جایی است که در آن اقدام عملی انجام می‌شود. عربستان سعودی به طور خاص یک تغییر اسراتژیک بزرگ در سیاست هارجی خود ایجاد کرده است.

شاهزاده محمد بن سلمان ولیعهد پادشاهی سعودی در سال‌های اولیه در قدرت قرار گرفتن اش از ثروت عربستان سعودی به شکلی خام و سلطه جویانه استفاده کرد. او به طرق مختلف سعی کرد رژیم‌های قطر، لبنان و اردن را تحت فشار قرار داده یا سرنگون سازد. هم چنین، او جنگی داغ در یمن و جنگ سردی را با ایران به راه انداخت که هیچ یک به ثمر نرسیدند. قتل "جمال خاشقجی" ستون نویس واشنگتن پست در سال ۲۰۱۸ میلادی در این بازه زمانی رخ داد. در مقابل، به نظر می‌رسد او در چند سال گذشته به بلوغ رسیده و روابط خود را با قطر و اردن بهبود بخشیده و روابط دیپلماتیک را با ایران برقرار کرده و به دنبال توافق صلح بر سر یمن است.

کشور‌های خلیج فارس همگی در حال تعمیق روابط خود با چین هستند که اکنون بزرگترین مشتری منطقه محسوب می‌شود. تجارت عربستان سعودی با چین در سال ۲۰۰۱ میلادی اندکی بیش از ۴ میلیارد دلار بود که حدود یک دهم تجارت آن با ایالات متحده و اتحادیه اروپا بوده است. در سال ۲۰۲۱ میلادی این رقم به حدود حدود ۸۷ میلیارد دلار رسید که بیش از مجموع خجم مبادلات تجاری ایالات متحده و اتحادیه اروپا بود.

روابط اقتصادی به سرعت در حال رشد است. چین ساخت یک تاسیسات نظامی مشکوک در امارات را از سر گرفته است. عربستان سعودی و کشور‌های حوزه خلیج فارس به دنبال طلاق از امریکا نیستند بلکه خواستار روابط نزدیک‌تر اقتصادی با چین و روابط امنیتی نزدیک‌تر با امریکا می‌باشند. آنان می‌خواهند قادر باشند آزادانه با همه کشور‌ها از جمله روسیه معامله کنند. اگر می‌خواهید ببینید روس‌ها برای فرار از تحریم‌های غرب به کجا رفته اند به دبی سفر کنید جایی که در لابی برخی از هتل‌های آن بیش از آن که عربی بشنوید روسی خواهید شنید. آنان روابط رو به رشدی با هند دارند و حتی در حال ایجاد پیوند‌های جدید با اسرائیل هستند.

اکثر کشور‌ها مایل هستند سیاستی را دنبال کنند که به آنان اجازه دهد به صورت آزادانه در غرب و شرق دوستان خود را منطبق با منافع شان انتخاب کنند. اگر ولیعهد سعودی به مسیری که اکنون در آن قرار دارد ادامه دهد عربستان سعودی احتمالا قادر خواهد بود این اقدام متعادل کننده را مدیریت کند.