بهشتی‌پور: ایران باید دنبال اقتدار ملی خود باشد

اقتصاد۲۴-روز پنجشنبه خبر آزادی زندانیان دو تابعیتی در ایران ابتدا به صورت قطره‌چکانی و سپس به‌طور کامل منتشر شد. گفتگو‌هایی که ماه‌ها بر سر زندانیان وجود داشت به نتیجه رسید و قرار شد تا بیش از شش میلیارد دلار منابع مالی بلوکه شده ایران در دست کره جنوبی آزاد و به قطر منتقل شود.

همزمان مقدار قابل توجهی از وجوه ایران در بانک TBI عراق آزاد خواهد شد. اما بحث بر سر چگونگی دسترسی ایران به منابع بلوکه شده، تبدیل به موضوعی جدی شده است. پس از انتشار خبر توافق بارابارا اسلاوین کارشناس آمریکایی که در حوزه ایران کار می‌کند در توئیتی مدعی شد که ایران می‌تواند سفارش غذا، دارو و شمار محدودی تجهیزات پزشکی را نزد بانکی در دوحه ثبت کند.

بانک مذکور در دوحه نیز هزینه کالا‌ها را پرداخت می‌کند و شرکت‌های قطری آن‌ها را به ایران تحویل می‌دهند. ایران اصلا به منابع مالی دسترسی مستقیم ندارد. اما در ایران محمد مرندی مشاور تیم مذاکره کننده ایران این ادعای را تکذیب کرد و در توئیتی نوشت این ادعای نادرست، ساخته و پرداخته افراد ناخرسند و عصبانی است. ایران به تمام دارایی‌هایی آزادشده خودش دسترسی کامل و مستقیم دارد و هیچ شرکت قطری در این میان دخیل نیست. بانک‌های ایرانی کنترل کامل بر این دارایی‌ها دارند و می‌توانند بدون هیچ محدودیتی خدمات و کالا خریداری کنند.

وزیر خارجه آمریکا هم تصریح کرده در صورت پیگیری چنین تلاش‌هایی، منابع مالی خود ایران صرفا برای «اهداف بشردوستانه» در حساب‌های «محدود و همسو» با «معافیت‌های تحریمی موجود» و برای «اقلام غیرتحریمی» استفاده می‌شود.

مخالفان توافق چه می‌گویند؟

جمهوری خواهان آمریکا از توافق با ایران که منجر به آزادی زندانیان دو تابعیتی و بخشی از منابع مالی ایران شده، سخت خشمگین به نظر می‌رسند. آن‌ها تقصیر را بر گردن دولت بایدن انداخته و مخالفت خود را از هر طریقی به گوش رسانه‌ها رساندند. مایک پنس دولت جو بایدن را متهم کرد و مدعی شد که با این توافق مرتکب بزرگ‌ترین عملیات باج‌دهی در تاریخ ایالات متحده آمریکا شده است. او یکی از شانس‌های انتخابات سال ۲۰۲۴ در آمریکا به حساب می‌آید. او گفت علی‌رغم اینکه از آزادی زندانیانمان خوشحالم، اما مردم آمریکا بدانند که بایدن اجازه داده بزرگ‌ترین باج تاریخ را به ایران بدهیم.

پمپئو وزیر خارجه دولت ترامپ هم گفت توافق دولت بایدن با ایران غم‌انگیز و وحشتناک است. او مدعی شد که این توافق به طور ناخواسته انگیزه را برای گروگانگیری بیشتر می‌کند.

بیشتر بخوانید: گریز از جنگ؛ واکاوی توافق تهران-واشنگتن بر سر تبادل زندانیان دوتابعیتی!

ران دی‌سانتیس که یک نامزد انتخاباتی جدی از سوی جمهوری خواهان است هم گفت بایدن به طرز شرم‌آوری تسلیم ایران شده است.

آیا توافق دیگر در راه است؟

آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا گفته است طولانی شدن مدت اسارت زندانیان دو تابعیتی ابراز خوش‌بینی کرد که پیشرفت اخیر می‌تواند نقطه عطفی به شمار بیاید. اما او در عین حال تاکید کرده تلاش برای بازگرداندن این آمریکایی‌ها به خانه منجر به «رفع هیچ‌گونه تحریمی» برای ایران نخواهد شد. اما رسانه وال استریت ژورنال مدعی شده ایران تولید اورانیوم غنی‌شده در سطح نزدیک به استفاده برای مقاصد نظامی را به شکل قابل توجهی کاهش داده است. در این گزارش به نقل از منابع خبری این روزنامه آمده که حتی برخی از ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران در روند رقیق‌سازی قرار گرفته است.

بنا بر گزارش «وال استریت ژورنال»، این اقدام تهران می‌تواند سطح تنش‌ها با ایالات متحده را کاهش داده و اجازه می‌دهد که مذاکرات گسترده‌تر بر سر برنامه مناقشه‌برانگیز هسته‌ای ایران دوباره به جریان بیفتد.

محمد عبدالعزیز الخلیفی وزیر مشاور دولت قطر در امور خارجه هم در گفتگو با شبکه الجزیره گفته امیدواریم توافق واشینگتن و تهران منجر به توافق در پرونده هسته‌ای شود.

اما نیویورک تایمز پا را از تحلیل و پیشبینی فراتر گذاشته و ادعا کرده دو مقام ارشد امنیتی در اسرائیل که نخواسته‌اند نام‌شان فاش شود، به روزنامه نیویورک‌تایمز گفته‌اند که در چارچوب تفاهم‌های گسترده‌تر» که به صورت غیرمستقیم میان ایران و آمریکا حاصل شده، فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران محدود و حملات نیرو‌های نیابتی وابسته به تهران به نیرو‌های آمریکایی حاضر در منطقه متوقف خواهد شد.

ایران باید دنبال اقتدار ملی خود باشد

حسن بهشتی‌پور کارشناس مسائل بین‌الملل در مورد توافق ایران با آمریکا در خصوص پول‌های بلوکه شده می‌گوید: پول‌های بلوکه شده ایران فقط در کره جنوبی نیست و در چندین کشور این اتفاق افتاده. در مورد کره جنوبی توافق شده که این پول تبدیل به یورو شود و در بانک مرکزی قطر به امانت گذاشته شود و قطر متولی این موضوع شود که سفارش‌های ایران در زمینه دارو و موادغذایی و واکسن و... را تامین کند. اینکه ایران چه کالایی بخرد، دست خودش نیست و تنها در موارد انسانی می‌تواند تا زمانی که این حساب تسویه شود خرید کند.

بهشتی پور توضیح داد: به نظر من این کار کار خوبی بوده که موجب خرید دارو غذا شود. اما به نظر من خوب است که دولتمردان ما فکر کنند که چه اقدامات و سیاست‌هایی اتخاذ شده که ایران حتی اختیار دار پول صادرات خود نیست و یا باید هزینه‌های گزاف جهت دور زدن تحریم‌ها بدهد که گفته می‌شود ۲۰ تا ۳۰ دلار به ازای هر ۱۰۰ دلار است یا این طور از او سلب اختیار می‌شود که با عزت ایرانی مغایرت دارد. البته این‌ها به معنی مخالفت من با این اقدام نیست. خود این اقدام باز یک کمک به حل این مشکل است و پنج سال بلاتکلیفی در این زمینه کفایت می‌کند و اگر ما مدام بخواهیم در مورد موضوعات بهانه بگیریم و ایرادات کار را مطرح کنیم، جز اینکه توافق را عقب بیندازد و مردم ایران نتوانند از این پول استفاده کنند و دیرتر به آن برسند فایده‌ای ندارد. به نظر من اصل اقدام کار خوبی است، چون بخشی از دارایی‌های ایران آزاد می‌شود. اما اقدام مهم‌تر این است که ما به صورت ریشه‌ای بررسی کنیم چه اقداماتی انجام داده‌ایم که به اینجا رسیده‌ایم و چه اقداماتی می‌شود کرد که ایران عزت مندانه مثل همه کشور‌ها بتواند صادرات و واردات داشته باشد و اختیار پول خودش را داشته باشد. این موضوع مهمی است که بخشی از اقتدار ملی یک کشور به حساب می‌آید.