از پروپاگاندای عضویت در بریکس چه خبر؟/ توانایی بالای ایران در از دست دادن فرصت‌های تجاری

اقتصاد۲۴ - آخرین اخبار مربوط به تلاش‌های ایران برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی خود با بین‌الملل زیر سایه به عضویت درآمدن در اتحادیه‌های منطقه‌ای و جهانی، به بریکس و اظهار نظرات درباره عضویت ایران در این اتحادیه بازمی‌گردد.

با وجود رویکرد‌های مثبت داخلی و خارجی برای پیوستن ایران به اتحادیه بریکس، چند مدتی است که خبری درباره پیشرفت مذاکرات و یا برنامه‌های پیش رو در این باره منتشر نشده است.

پیش از این کارشناسان در رابطه با اهمیت ایجاد بستر‌های فنی، لجستیکی و حتی قانونی برای توسعه روابط تجاری و اقتصادی با کشور‌های عضو اتحادیه بریکس تاکید کرده بودند. حتی برخی مدیران نیز به کمبود‌های موجود اذعان داشته و تدوین برنامه‌های جدی برای برطرف کردن خلا‌ءها را ضروری دانستند.

بیشتر بخوانید: از کسانی که عضویت در بریکس را فتح‌الفتوح می‌دانند نمی‌توان توقع کارآمدی داشت

با گذشت چند ماه از این اظهارات، خبر جدی و جدیدی درباره راهکار‌های تدوین شده، مسیر‌های درپیش گرفته شده برای ایجاد روابط مستحکم و متقابل اقتصادی اعلام نشده است. با وجود موج‌های خبری متعدد درباره عضویت ایران در بریکس و تب‌وتاب نظرات برای اعلام پیامد‌های مثبت این عضویت، این سکوت کمی غیرمنطقی به نظر می‌رسد، اما اگر به عملکرد ایران درباره همکاری‌های بین‌المللی نگاهی بیاندازیم، این موج‌های مقطعی سابقه‌ای دیرینه دارند.

معضل عدم پیگیری برنامه‌ها

تکاپو برای پیوستن به اتحادیه‌ها و مجامع اقتصادی و تجاری، رویکرد جدیدی در ایران نیست. اکو، اوراسیا، شانگهای و در سال‌های اخیر بریکس، همگی جزو مهم‌ترین اتحادیه‌های اقتصادی در منطقه بوده و ایران نیز همواره تلاش داشت تا با عضویت در آن‌ها، جاپای خود را در میان روابط تجارت منطقه‌ای محکم کند.

ظرفیت‌های چندگانه ایران و برتری موقعیت‌های ژئوپولتیکی آن، فرصت خوبی را در اختیار مدیران برای رایزنی با سایر کشور‌ها فراهم می‌ساخت، اما بهره‌مندی از پتانسیل‌های منطقه‌ای، تنها با برگزاری جلسات حاصل نمی‌شود. پیگیری، ممارست و تلاش برای انجام اقدامات اجرایی در راستای توسعه فعالیت‌های مشترک تجاری، حلقه مفقوده‌ای است که باعث شده حتی پیوستن ایران به برخی از اتحادیه‌های منطقه‌ای نیز نتواند دروازده گشایش‌های بازرگانی و اقتصادی باشد.

پتانسیل‌های طلایی بریکس

مسعود برهمن، عضو اتاق بازرگانی مشترک ایران و آفریقا در گفتگو با اقتصاد ۲۴ به پتانسیل‌های اقتصادی و سیاسی اتحادیه بریکس اشاره کرد و گفت: کشور‌های حاضر در اتحادیه بریکس، حدود ۴۰ درصد از جمعیت دنیا را تشکیل داده‌اند. در کنار آن حدود یک سوم تولید ناخالص ملی جهانی توسط این کشور‌ها تامین می‌شود.

وی تصریح کرد: تمامی این آمارها، باعث شده تا کشور‌های غربی به‌ویژه آمریکا، طی سال‌های اخیر نگاهی ویژه به ظرفیت‌های این منطقه داشته باشد. همچنین از سویی دیگر، آمریکا نگران توسعه یافتن و قدرتمند شدن اتحادیه بریکس است؛ بنابراین از حضور کشور‌هایی مانند ایران (که زاویه نگاه شدیدی با آن‌ها دارد) در این اتحادیه، استقبال نمی‌کند.

این فعال تجاری ادامه داد: تنش‌های حاضر در جهان مانند جنگ‌های رخ داده در نقاط مختلف جهان، باعث شده تا توجهی ویژه‌تر به ظرفیت‌های تجاری و تولیدی بریکس شود. در حال حاضر دو مسئله درباره بریکس و فعالیت‌های آن مطرح است؛ نخست گسترش این اتحادیه با افزایش علاقه کشور‌ها به پیوستن به آن و نکته دیگر ارز مشترک جدید برای بریکس است که در این میان بار‌ها درباره آن صحبت شد. اگر ایران نتواند بستر‌های مورد نیاز برای پیوستن به این اتحادیه را تهیه و تامین کند، بی‌شک از مزایای آن بی‌بهره خواهد شد و در ادامه چیزی جز حسرت نخواهیم داشت.

ایران از بازی جا نماند

این فعال بازرگانی در ادامه صحبت‌های خود تاکید کرد: ایران سابقه‌ای دیرینه در از دست دادن فرصت‌ها دارد. به عنوان مثال ایران می‌توانست یک بازیگر مهم تجاری در منطقه پس از شکل‌گیری جنگ روسیه و اوکراین شود، اما با سهل‌انگاری و بی‌توجهی به نیازها، این فرصت از دست رفت. پیش‌تر به ظرفیت بریکس و اهمیت جهانی آن پرداخته شد؛ اگر ایران بخواهد روند سابق را در پیش گیرد، مجدد از بازی کنار رفته و سود همکاری با بریکس عاید سایرین خواهد شد.

نگرانی از آینده برنامه‌ها

در حال حاضر خبری مبنی بر برنامه‌های در حال پیگیری برای تسریع عضویت ایران در بریکس و توسعه همکاری‌ها با این اتحادیه منتشر نشده و معلوم نیست چه رویکردی در این باره اتخاذ شده است. امید آن می‌رود آینده بهره‌مندی از تقویت روابط تجاری با بریکس، مشابه تجربه‌های پیشین با نافرجامی همراه نباشد.