تشدید جنگ اسرائیل و حماس؛ محرک روانی بازار سرمایه در ایران/ فشار نرخ بالای سود اوراق بر بازار سهام

اقتصاد ۲۴-درست وقتی که تحلیل‌های تکنیکال بورس ادامه تعادل در بازار را برای آخرین روز کاری هفته پیش بینی کرده بود، اما روز چهارشنبه بازار با ریزش روبه‌رو شد. شاخص کل بورس در پایان معاملات با ریزش ۰.۳۸ درصدی همراه شد و به سطح ۲ میلیون و ۲۳ هزار واحدی رسید. این رقم برای شاخص کل هم وزن ۱.۰۱درصد بود.

روز چهارشنبه خالص تغییر مالکیت حقوقی به حقیقی بازار منفی شد و ۷۱۱ میلیارد تومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شد. نماد شپنا بیشترین خروج پول حقیقی را داشت که ارزش آن ۳۹ میلیارد تومان بود. پس از شپنا، نماد‌های فملی، شتران، وتجارت و حفارس بیشترین خروج پول حقیقی را داشتند. در سوی دیگر، بیشترین ورود پول حقیقی به نماد‌های وآفر، فاذر، ریشمک، سدبیر و سیمرغ تعلق داشت.

این وضعیت یکبار دیگر در دو هفته گذشته با آغاز تنش‌های حماس و اسرائیل اتفاق افتاده بود و روز چهارشنبه با تشدید این جنگ بازار تحت تاثیر قرار گرفت. موضوعی که «عبدالله مشکانی» کارشناس بازار سرمایه صرفا آن را یک محرک روانی می‌داند. به گفته او بورس از ابتدای امسال با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می‌کند و شاخص بورس از اردیبهشت ماه امسال نزولی بوده است.

او در این باره به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: «جنگ صرفا یک شوک روانی است که حالا با دیگر عوامل همزمان شده است؛ و الا در ترور سردار سلیمانی که کاملا محتمل بود ایران وارد جنگ شود، بورس یک هفته منفی بود و آنقدر هم اثر منفی نگرفت، چون آن زمان محرک‌های اقتصادی آنقدر اوضاعشان نابسامان نبود و مسئله ترور هم محرک روانی شدیدتری بود».

نرخ بالای سود اوراق

این کارشناس بازار سرمایه در توضیح نرخ بالای سود اوراق به عنوان یکی از محرک‌های اقتصادی تاثیرگذار در بازار می‌گوید: «چیزی که الان بیشتر از همه فشار می‌آورد، مسئله نرخ بالای سود اوراق است. اگر اینجا نرخ بهره رو به افزایش نبود، این شوک روانی در بازار ایران اثر نمی‌گذاشت. وقتی چنین اتفاقی بیفتد PB بورس باید پایین بیاید. این شاخص حدود ۵ یا ۶ است در حالی که در اوراق ۳ و نیم است.»

مشکانی می‌افزاید: «این رقم آنقدر باید پایین بیاید تا به ۳ و نیم نزدیک شود. این وضعیت است که به بورس فشار می‌آورد. این اتفاقی که در منطقه افتاده تنها یک محرک روانی است؛ و الا بورس از اردیبهشت ماه نزولی است و حتی مثبت بودن گزارش‌های شش ماهه شرکت‌ها هم نمی‌تواند این شاخص‌ها را تعدیل کند. زمانی بازار می‌تواند به سمت بهبود میل بکند که یا «پی بر ار» اوراق بالا بیاید یا آنقدر افت کرده باشد که «پی بر ای» بورس به پی بر‌ای اوراق نزدیک شده باشد، ولی اختلاف این دو همچنان زیاد است».

پی بر‌ ای نسبتی است که از تقسیم ارزش بازاری سهم یا همان قیمت روز سهم (Price) به سود هر سهم یا EPS به دست می‌آید. با توجه به اینکه EPS مقدار درآمد هر سهم را مشخص می‌کند، معیاری برای سودآوری شرکت به حساب می‌آید.

P/E مخفف Price / Earning per Share در بورس است و باید آن را مفهومی از نسبت قیمت به درآمد بدانیم. یک تعریف کلی که می‌توان از نسبت P/E داشت، این است که حاصل تقسیم قیمت بر سود پیش‌بینی شده شرکت است و در واقع زمان بازگشت سرمایه یا دارایی سهامدار را نشان می‌دهد.

بیشتر بخوانید: ارزش معاملات بورس به کم‏‏‏‏‏‌ترین میزان طی ۱۰ ماه گذشته رسید

اثر کاهنده سیاست‌های انقباضی بر PE

این کارشناس بورس در ادامه با اشاره به سیاست‌های انقباضی پول می‌گوید: «وقتی سیاست‌های پولی انقباضی می‌شود و نرخ بهره به سمت افزایش میل می‌کند این خودش اثر کاهنده روی PE بورس دارد». به گفته او اتفاقی که الان افتاده از ابتدای سال مسئله نرخ انرژی صنایع است که ما از تابستان به آن دچار بودیم. از طرفی اخباری که در خصوص فروش شرکت‌ها در بورس کالا می‌آید، همه این‌ها جمع می‌شوند و یک فشار منفی را روی بازار می‌گذارند.

جدا از از ریسک‌های دیگری که در مورد شرکت‌ها و نرخ‌های ورود به بورس کالا و قیمت گذاری دستوری هست مسائلی هم هستند که بازار مدت‌هاست به آن مبتلاست. هم اینکه می‌گویند بعضی شرکت‌ها را ممکن است از بورس کالا خارج کنند که البته وزارت اقتصاد تکذیب می‌کند. قیمت گذاری دستوری و نرخ انرژی که چندبار قرار شد سرکوب بشود، در این چندماه اثرات منفی گذاشته است».