توان مقابله با قاچاق سیگار را ندارند، مالیات را افزایش می‌دهند!/ افزایش مالیات ستانی به نفع قاچاقچیان سیگار‌ خارجی

اقتصاد۲۴، مریم بهنام راد- صنعت دخانیات سومین صنعت سودآور جهان است و سهم قابل ملاحظه‌ای از درآمد دولت‌ها از طریق تولید و امتیازات حاصل از واردات آن تامین می‌شود.

موضوع مالیات بر سیگار همواره مناقشاتی بین وزارت بهداشت و تولیدکنندگان سیگار به همراه داشته است؛ تولیدکنندگان معتقدند افزایش مالیات سیگار منجر به افزایش قاچاق می‌شود، اما جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات بار‌ها اعلام کرده که ایران کمترین مالیات را بر محصولات دخانی دارد و معتقد است افزایش مالیات منجر به کاهش مصرف دخانیات می‌شود.

به گزارش اقتصاد ۲۴، بر اساس مصوبه نمایندگان در جلسه علنی (شنبه، ۲۹ مهر) مجلس، علاوه بر مالیات بر ارزش افزوده خاص محصولات دخانی، مالیات عملکرد، حقوق ورودی و حق انحصار بر محصولات دخانی، از ابتدای سال ۱۴۰۳ بر اساس هر نخ سیگار نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۲ کل کشور سالانه افزایش می‌یابد.

نمایندگان خانه ملت با افزایش ۱۵ تا ۵۰ درصدی مالیات بر سیگار موافقت کرده که درآمد حاصل از این مهم صرف بیماری‌های خاص و ساخت و توسعه مدارس و اماکن ورزشی خواهد شد.

بیشتر بخوانید: مالیات سیگاری‌ها برای هر نخ سیگار

در واقع با تصویب نمایندگان مجلس، در طول اجرای برنامه هفتم توسعه میزان مالیات محصولات دخانی از جمله سیگار و تنباکو افزایش پیدا خواهد کرد و این در حالی است که افزایش مالیات سیگار همواره یک موضوع مناقشه برانگیز بوده، چراکه تولیدکنندگان معتقدند افزایش قیمت منجر به افزایش قاچاق خواهد شد.

هیاهوی مالیاتی برای سیگار

هرچند داود منظور، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور در خصوص تصویب این مصوبه گفته است: باید با دقت درباره سیگار تصمیم گرفت؛ ملاحظات نمایندگان متخصص حوزه سلامت حرف درستی است و باید کاری کنیم تا مصرف دخانیات کاهش یابد، اما اگر بخواهیم این کاهش مصرف را صرفا با ابزار قیمتی و مالیات انجام دهیم، ممکن است لزوما به هدف نخورد. هرگونه افزایش قیمت سیگار، افزایش قاچاق را در پی دارد. اگر قیمت رسمی سیگار را افزایش دهیم، بازار غیر رسمی سیگار یعنی قاچاق افزایش می‌یابد که هم خرج ارز دارد و هم بی نظمی مالی دارد ضمن اینکه این نوع تصمیمات پیامد تورمی دارد رابعا در قانون مالیات بر ارزش افزوده قانون دائمی برای مالیات بر سیگار داریم اینکه قانون دائمی را در قوانین میان مدت تغییر می‌دهیم، خلاف روح قانون نویسی است؛ همچنین در بودجه‌های سنواتی هم می‌آید این حکم ماهیت برنامه‌ای ندارد.

اما با این حال برخی موافقان این مصوبه حرف دیگری برای تثبیت در مجلس داشتند. سید جلیل میرمحمدی گفته است؛ امروز درصد قابل توجهی از علت بیماری‌های قلبی و سایر بیماری‌ها سیگار است؛ ثانیا کسانی که سیگار می‌کشند چند برابر هزینه سیگارشان مجبورند برای درمان بیماری‌ها درمان کنند؛ ثالثا درآمد آن در توسعه ورزش و آموزش و پرورش و درمان مصرف می‌شود؛ ثالثا برای جلوگیری از قاچاق، گفته ایم سیگار خارجی هم در داخل خط تولید ایجاد کند؛ رابعا برای درمان سرطان ریه هزینه‌های درمان بسیار بالاست؛ خیلی از کشور‌ها مالیات بر سیگار را افزایش قابل توجهی داده اند. بسیاری از پژوهش‌های بین المللی مؤید حرف من است.

محسن زنگنه هم در این جلسه علنی مجلس در مخالفت با این برنامه چنین عنوان کرد که در ماده ۲۶ قانون مالیات بر ارزش افزوده برای سیگار‌های داخلی ۲۶ و خارجی ۴۰ درصد مالیات بر ارزش افزوده بسته ایم که سالانه ۵ درصد افزایش می‌یابد که داخلی‌ها ۳۵ و خارجی‌ها ۵۰ درصد شده اند؛ بنابراین قانون دائمی داریم؛ ثانیا سیگار برای خیلی از مردم یک کالای لوکسی که اگر معیشت آن‌ها پایین بیاید، آن را کنار بگذارند، نیست و بالعکس جزء معیشت آنهاست ثالثا اگر مالیات سیگار افزایش یابد، قاچاق می‌شود. در سال ۱۴۰۰ حدود ۶۰۰ میلیارد تومان مالیات دریافتی از سیگار بوده است؛ الان صنعت دخانیات ما بعد از سال‌ها روی روال خودش افتاده و برهم زدن این روال به نفع واردات خواهد شد.

گرانی تا افزایش قاچاق سیگار

به گزارش اقتصاد ۲۴، واردات سیگار از سال ۱۳۹۷ انجام نمی‌شود و افزایش مالیات بر سیگار قاچاق تاثیر زیادی خواهد داشت. از ابتدای سال ۱۴۰۲ به قیمت خرده فروشی هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ ۵۰ تومان، تولید داخل با نشان (برند) بین المللی ۱۰۰ تومان و هر بسته پنجاه گرمی تنباکوی قلیان داخلی ۲۰ هزار تومان به‌عنوان مالیات اضافه و از هر نخ سیگار وارداتی مبلغ ۸۰۰ تومان و هر بسته پنجاه گرمی تنباکوی قلیان وارداتی ۳۵ هزار تومان به عنوان حقوق ورودی دریافت شد.

هدف مالیات بر سیگار چیست؟

طبق آمار و ارقام، میزان مصرف محصولات دخانی بین ۷۳ تا ۷۵ میلیارد نخ در سال با ارزش بازار حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان است و تنها دو شرکت اصلی خارجی تولید سیگار در کشور ۶۵ تا ۷۰ درصد بازار مصرف را در اختیار دارند. اسد پیمانی یکی از عمده فروشان و توزیع کنندگان سیگار در تهران با توجه به مالیات ستانی از سیگار به اقتصاد ۲۴ می‌گوید: متأسفانه اگر صرفه اقتصادی در قیمت سیگار در نظر گرفته نشود، قطعاً عده‌ای سودجو به واردات قاچاق این محصول روی می‌آورند. عراق، امارات و ترکیه کشور‌های هدف قاچاق سیگار به کشور به شمار می‌آیند.

این فعال بازار در پاسخ به این سوال که چرا قاچاق سیگار به کشور مقرون به صرفه شده است؟ گفت: عده‌ای که تعداد کمی هم نیستند قاچاق سیگار به کشور را به راحتی انجام می‌دهند و تنها هزینه حمل و نقل سیگار قاچاق را متحمل می‌شوند و هیچ هزینه‌ای بابت مالیات، عوارض واردات و ... پرداخت نمی‌کنند.

به گفته پیمانی، بازار سیگار با تغییر در نرخ مالیات این محصول به شدت در سیطره سیگار‌های قاچاق قرار خواهد گرفت و این آغاز یک وضعیت نامناسب برای صنعت و بازار سیگار است و فضا برای عده ای خاص که همواره از انحصار در این صنعت منتفع می شدند بیش از گذشته فراهم می شود.

وی ادامه داد: اگر طراحان مالیات سیگار به راستی به دنبال حفظ سلامت مردم هستند باید جلوی قاچاق سیگار به کشور را بگیرند نه اینکه از فرد سیگاری مطالبه مالیات داشته باشند؛ پس در غیر این صورت به دنبال سرکیسه کردن مردم هستند نه سلامتی آنها!