اقتصاد جهان در مخمصه؛ پیش‌بینی یک بحران مالی تمام عیار در سال ۲۰۲۴

اقتصاد۲۴- دزموند لاچمن؛ اقتصاددان برجسته و از اعضای انستیتو امریکن اینترپرایز است. او پیش‌تر در مناصب مشاور ارشد و سپس معاون رئیس صندوق بین المللی پول فعالیت کرده و مدیر عامل و رئیس بازار‌های نوظهور نیز بوده است. روزنامه «وال استریت ژورنال» در سال ۲۰۰۶ میلادی نوشته بود که لاچمن در پیش بینی این موضوع که آرژانتین در نهایت مجبور به پرداخت بدهی‌های خود خواهد شد موفق عمل کرد و خود را در جایگاهی عالی قرار داد که «او را از دیگر تحلیلگران متمایز می‌ساخت». شبکه خبری «بلومبرگ» در سال ۲۰۱۱ میلادی در گزارشی اشاره کردکه باید این اعتبار و ارزش را برای نظرات لاچمن قائل شد که بحران اعتبار مالی جهانی و مسائل اعتباری‌ای که از طریق واحد پولی یورو برای برخی از کشور‌های عضو منطقه یورو ایجاد شد را پیش بینی کرده بود. وال استریت ژورنال در سال ۲۰۱۶ نوشته بود برخی از پیش بینی‌های لاچمن بسیار جلوتر از نظرات سایر تحلیلگران بوده اند.
به گزارش فرارو به نقل از نشنال اینترست، چرخه اعتبار یک فرآیند عادی در اقتصاد بازار است. با این وجود، چرخه اعتباری امروز امریکا چیزی به جز یک چرخه عادی است. نه تنها مرحله آسان آن توسط ضعیف‌ترین سیاست پولی در دوره پس از جنگ نیرو گرفت بلکه مرحله انقباض آن با افزایش بازده اوراق قرضه بلند مدت خزانه داری ایالات متحده و بحران در بخش املاک تجاری تقویت شده است. این ترکیب اکنون ما را برای یک فرود اقتصادی سخت تا اواسط سال آینده آماده می‌سازد.

«هایمن مینسکی» اقتصاددان آمریکایی و کارشناس متاخر چرخه اعتبار توضیح داده که سیاست پولی آسان عموما منجر به رضایت در سیستم مالی و وام دهی غیرمسئولانه بانکی می‌شود. این وضعیت منجر به موجی از نکول (ناتوانی در بازپرداخت بدهی)‌ها می‌شود که باعث فشار واقعی بر سیستم مالی خواهد شد. بخش آسان چرخه اعتباری فعلی ایالات متحده به لطف فعالیت بیش از حد فدرال رزرو در چاپ پول به طور غیرعادی آسان بوده است. در واکنش به رکود اقتصادی ناشی از کووید در سال ۲۰۲۰ میلادی فدرال رزرو نرخ بهره خود را کاهش داد. در همان زمان فدرال رزرو با برنامه تسهیل کمّی خود بیش از ۴ تریلیون دلار نقدینگی به بازار تزریق کرد.

بیشتر بخوانید: ایران در لیست سیاه FATF باقی‌ماند

فدرال رزرو در این فرآیند اجازه داد عرضه گسترده پول از ابتدای سال ۲۰۲۰ تا پایان سال ۲۰۲۱ به میلادی به میزان ۴۰ درصد افزایش یابد. این امر باعث تشویق وام دهی بی‌پروا با نرخ‌های بهره بسیار کم شد که تقریبا خطرعدم پرداخت وام گیرندگان وام گیرندگان را جبران نکرد.

در آغاز سال گذشته زمانی که فدرال رزرو مجبور شد پاهایش را به شدت بر روی ترمز‌های سیاستگذاری پول آسان قرار دهد نوای موسیقی سیاست پول آسان، متوقف شد. فدرال رزرو باید این کار را انجام می‌داد تا دوباره کنترل تورمی را در دست گیرد تورمی که به بالاترین سطح خود در چند چندین دهه اخیر یعنی به نرخ ۹ درصد رسیده بود. فدرال رزرو در فاصله کوتاه ۱۸ ماهه نرخ بهره را ۵۲۵ واحد پایه یا به عبارتی با سریع‌ترین سرعت در دوره پس از جنگ افزایش داد. در همان زمان، فدرال رزرو از سیاست تزریق ۱۲۰ میلیارد دلار نقدینگی ماهانه به بازار از طریق تسهیل کمّی* به سیاست تخلیه ۹۵ میلیارد دلار در ماه از طریق انقباضات کمّی تغییر جهت داد.

این سیاست پولی تازه فدرال رزرو به شدت به سبد سرمایه‌گذاری (پرتفوی) اوراق قرضه بزرگ سیستم بانکی آسیب وارد ساخت و این کار با کاهش شدید قیمت اوراق قرضه خزانه داری امریکا صورت گرفت. این امر به نوبه خود منجر به ورشکستگی بانک سیلیکون، ولی و فرست نشنال بانک در اوایل سال جاری شد که دومین و سومین ورشکستگی بزرگ بانک‌های ایالات متحده در تاریخ محسوب می‌شوند.

یکی از عواملی که احتمال رخ دادن این وضعیت را افزایش می‌دهد که ما در راه دور دیگری از بحران بانکی منطقه‌ای قرار داریم افزایش اخیر در بازده اوراق قرضه خزانه داری است. زیرا بازار‌ها از این واقعیت که دولت با کسری بودجه ۸ درصدی تولید ناخالص داخلی مواجه شده نگران شده اند. طی دو ماه گذشته بازده اوراق ۱۰ساله خزانه داری از ۴ درصد به ۵ درصد افزایش یافته است.

حتی پیش از جهش اخیر در بازدهی نیز تخمین زده می‌شد که سیستم بانکی ایالات متحده ۶۲۰ میلیارد دلار زیان بازار به سبد اوراق قرضه خزانه داری خود داشته است. تازه‌ترین کاهش قیمت اوراق خزانه داری تنها بر این ضرر‌ها افزوده است.

عامل دیگری که احتمال بروز دور تازه‌ای از بحران بخش بانکی در امریکا را افزایش می‌دهد موج مورد انتظار نکول در وام‌های املاک تجاری است. با توجه به پایین بودن نرخ اشغال دفاتر در عصر پسا کووید دشوار می‌توان تصور کرد که توسعه دهندگان املاک چگونه خواهند توانست وام‌های ۵۰۰ میلیارد دلاری املاک که موعد سررسید آن سال آینده است را با نرخ‌های بهره بالاتر مدیریت کرده و قرارداد را تمدید نمایند.

بیشتر بخوانید: پیشنهاد عجیب مرکز پژوهش‌های مجلس برای حل معضل بیکاری

چنین وضعیتی باید پرسش‌هایی را در مورد شعار فعلی فدرال رزرو برای نرخ‌های بهره بالا برای مدت زمانی طولانی‌تر ایجاد کند. هم چنین، این وضعیت باید در مورد خردمندانه بودن سیاست برداشت ۹۵ میلیارد دلار نقدینگی در بازار در زمانی که خزانه داری با مشکل تامین مالی با نرخ‌های بهره معقول مواجه است، تردید و پرسش‌هایی را ایجاد کند. به نظر می‌رسد فدرال رزرو با ادامه تحمیل ضرر‌های قابل توجه به ترازنامه بانک‌ها از طریق نرخ‌های بهره بالاتر ایالات متحده را به یک بحران مالی تمام عیار تا پیش از اواسط سال اینده دعوت می‌کند.

* تسهیل کمّی که خرید دارایی در مقیاس بزرگ نیز نامیده می‌شود سیاست پولی نامتعارفی می‌باشد که بانک‌های مرکزی برای جلوگیری از افت عرضه پول هنگام ناموثر بودن سیاست استاندارد پولی مورد استفاده قرار می‌دهند.

*انقباض کمّی یک ابزار سیاست پولی انقباضی است که توسط بانک‌های مرکزی برای کاهش سطح عرضه پول، نقدینگی و سطح کلی فعالیت اقتصادی یک کشور استفاده می‌شود.