بورس به کدام سو می‌رود؟

اقتصاد۲۴- بازار سهام از ابتدای دی‌ماه و در اکثر روز‌های معاملاتی، خروج پول حقیقی را نیز به ثبت رسانده است. به این ترتیب در حالی‌که به نظر می‌رسید بورس با ورود به زمستان بتواند از رکود فاصله بگیرد، اما این اتفاق رخ نداد؛ از این‌رو هم خروج پول با قدرت تمام ادامه یافت و هم شاخص‌ها عملکرد ناخوشایندی را به نمایش گذاشتند. از ابتدای زمستان خروج پول حقیقی به میزان ۱۸۲۱میلیارد تومان رسیده است. پس از کمرنگ‌شدن انتظارات تورمی و کاهش امید‌ها به خیز قیمتی در بازار‌های موازی، بازار سهام نیز با خروج نقدینگی مواجه شده است و به نظر می‌رسد این‌بار نوبت به بازار سهام رسیده تا سهامداران را ناامید کند. اما آیا این یک سناریوی بدبینانه است؟ آیا ممکن است به دنبال تغییر وضعیت متغیر‌های اثرگذار بر بورس، ورق به نفع عمده صنایع این بازار برگردد؟

در همین راستا کارشناسان بازار سهام دو دیدگاه متفاوت را مطرح می‌کنند. عده‌ای از کارشناسان بر این باورند که بورس وارد یک دوران جدی رکودی شده است و امید چندانی برای خروج از این وضعیت در کوتاه‌مدت وجود ندارد. به اعتقاد آن‌ها شرایط بازار به جایی رسیده که بازار بر اساس تحلیل تکنیکال پیش نمی‌رود. آنچه در این بازار سمت‌وسوی شاخص‌های قیمتی را مشخص می‌کند، صرفا وضعیت متغیر‌هایی همچون متغیر‌های اقتصادی و سیاسی است. با این اوصاف نباید امیدواری چندانی برای بازگشت رونق به بورس به ترسیم کرد. در کنار این نظریه برخی دیگر از کارشناسان می‌گویند دوران رکودی بورس رو به اتمام است و رفته‌رفته بازار سهام با ورود پول روبه‌رو می‌شود. اما چرا وضعیت بازار به جایی رسیده است که کارشناسان بورسی اکنون با دو‌دستگی پیش‌بینی‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند؟

بیشتر بخوانید: زمان واریز سود مرحله دوم سهام عدالت

نگاهی به وضعیت بورس تهران بعد از مرداد ۹۹ نشان می‌دهد که پس از رکوردزنی‌های پی‌درپی شاخص در آن دوران به دلایل مختلف بازار از ریل صعودی خارج شد، اما این وضعیت هرگز به حالت قبل باز نگشت. بر همین اساس اکثر کارشناسان، بازار را بر اساس وضعیت متغیر‌های اثرگذار پیش‌بینی می‌کنند. با توجه به اینکه از ابتدای سال متغیر‌های اثرگذار، به‌ویژه نرخ دلار آزاد، در کم‌افت‌و‌خیزترین حالات به سر برده است، امید‌ها به خروج بازار سهام از رکود، کاهش یافته است. این در حالی است که شاخص کل از منظر تکنیکال حتی می‌توانست به صورت کوتاه‌مدت و هیجانی محدوده ۳میلیون واحد را نیز لمس کند. اما روند بازار سهام نشان می‌دهد چگونه وضعیت متغیر‌های اثرگذار در کنار برخی از سیاستگذاری‌های دستوری مانع از عملیاتی شدن پیش‌بینی‌های تکنیکال شده است. بر همین اساس شاید بتوان گفت در این مقطع سمت‌وسوی بازار سهام با واقعیات متغیر‌های اثرگذار همخوانی بیشتری دارد.


اما از منظر تکنیکال کلاسیک شاخص کل همچنان در محدوده مقاومتی ۲.۱۵میلیون واحدی قرار دارد؛ جایی که در دهه نخست فروردین امسال به‌آسانی از آن عبور کرد. بعد از آنکه شاخص به کف یک‌میلیون و ۹۰۰هزار واحد واکنش نشان داد، با قدرت به سمت مقاومت ۲میلیون و ۱۵۰هزار واحدی نزدیک شد. اما تاثیر مخرب متغیر‌های سیاسی سبب شد نماگر اصلی بازار درگیر مقاومت مذکور شود. در این میان بازار هرگاه با اخبار مثبت روبه‌رو شده، توانسته به صورت موقتی از دام رکود رها شود، اما به‌سرعت به وضعیت قبل بازگشته است. به همین دلیل کارشناسان بازار سهام معتقدند به‌رغم ارزندگی بازار، پتانسیل رشد برای شاخص‌ها وجود ندارد.

در همین رابطه حسن رضایی‌پور، کارشناس بازار سرمایه، به «دنیای اقتصاد» گفت: تاثیرپذیری بورس از متغیر‌های اثرگذار وضعیت را به جایی رسانده که تحلیل تکنیکال در این بازار دیگر جواب نمی‌دهد. اکنون اغلب سهام موجود در بورس تهران در سطوح ارزنده قیمتی قرار دارند، با‌این‌حال روند فرسایشی و ادامه دار خروج پول از بازار مانع از آن می‌شود که نقدینگی جدیدی در بازار جذب شود. از رفتار سرمایه‌گذاران می‌توان این‌طور استنباط کرد که آن‌ها فضای کنونی بورس را برای سرمایه‌گذاری مناسب نمی‌دانند و در پی بستری منطقی‌تر برای سرمایه‌گذاری هستند تا با ریسک کمتری سرمایه خود را وارد بازار کنند.

او در ادامه اظهار کرد: وقتی بازار با یک خبر می‌ریزد و با یک خبر رشد می‌کند نشان از همین موضوع دارد. به این ترتیب شاخص‌کل هرگاه موفق به دستیابی به سطح بالاتر می‌شود، نمی‌تواند موقعیت خود را در مرز‌های روانی و تکنیکال مهم تثبیت کند؛ بنابراین با وجود عبور از فصل پاییز، زمینه برای دستیابی به قله تاریخی فتح شده در اردیبهشت مهیا نشده است. با‌اینکه در اوایل سال جاری استراحت و تنفس قیمتی در کلیت بازار سهام پس از رشد‌های بدون وقفه تا میانه اردیبهشت قابل‌پیش‌بینی بود، اما این اصلاح قیمت به ریزش قیمت مبدل شده است.

با همه این توضیحات برخی تکنیکالیست‌ها بر این باورند که با احتمال پایداری شرایط فعلی، نماگر اصلی بازار سهام به‌تدریج در مسیر حرکت به سمت محدوده ۲‌میلیون و ۲۰۰‌هزار واحد حرکت کند و نهایتا با تغییر وضعیت متغیر‌های اثرگذار، به‌ویژه پیشروی انتظارات تورمی به سطوح بالاتر و احتمالا تا محدوده دو میلیون و ۵۰۰‌هزار واحد صعود داشته باشد. درحال‌حاضر بررسی تکنیکالی نمودار شاخص‌کل بورس تهران نشان می‌دهد که ناتوانی شاخص‌کل برای ارائه شواهدی قوی از رشد در روز‌های اخیر به دلیل آن است که محرک جدی برای رشد وجود ندارد. این عامل سبب شده سرمایه‌گذاران آمادگی خود برای افت قیمت در روز‌های پیش‌رو را هم افزایش دهند.

با‌این‌حال با تغییر وضعیت متغیر‌های اثرگذار هر دو دیدگاه می‌تواند تغییر مسیر دهد. روز‌های کم جان بورس ادامه دارد. حالا هفت ماه است که ارزش دادوستد‌های خرد سهام بورسی در سطوح کمتر از ۵هزار میلیارد تومان قرار دارد. اگرچه فروشنده زیادی در بازار به چشم نمی‌خورد، اما خبری هم از خریدار و تقاضا نیز نیست. آن‌طور که از شواهد امر پیداست، هر دو طرف متقاضیان و عرضه‌کنندگان دست نگه داشته اند تا در شرایط با‌ثبات‌تری برای ورود یا خروج از بازار اقدام کنند. فضایی که با وضعیت کنونی بازار فاصله زیادی دارد و سیگنال مهمی از تالار شیشه‌ای مبنی بر بازگشت زودهنگام رونق مخابره نمی‌شود.