برنامه دولت برای حذف یارانه نقدی

اقتصاد۲۴-سیزده سال پیش در چنین روز‌هایی بود که یارانه‌های نقدی کم‌کم جای خود را در حساب‌های پس‌انداز خانوار‌ها باز می‌کردند. دولت محمود احمدی‌نژاد با اعلام اینکه قصد دارد شر یارانه را از سر اقتصاد ایران کم کند و اقتصاد ایران را وارد دوره‌ی رقابتی نماید، دست به حذف یارانه‌های پنهان سوخت و سایر خدمات دولتی زد و فهرست بلندبالایی از اهداف را نیز اعلام کرد.

کمک به بهبود تولید، کمک به بهبود ساختار بهداشت و درمان در ایران، از بین بردن فاصله طبقاتی، کمک به اقشار فرودست و بهبود وضعیت آموزشی و ... در نهایت از آن فهرست بلندبالا، پول نقدی باقی ماند که هر ماهه به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود، تحت عنوان یارانه نقدی. قرار بود در پنج سال اقتصاد ایران روی بهشت را ببیند حالا، اما در وضعیت بغرنجی دست و پا می‌زند که چندان هم دور از ذهن نبود. تجمیع سرمایه‌ها در ایران رخ نمی‌دهد. نرخ استهلاک در بخش تولید از نرخ تشکیل سرمایه پیشی گرفته و بخش بهداشت و درمان تنها تغییری که کرده است، خالی شدن بیمارستان‌ها و مراکز درمانی از پزشک متخصص و فوق تخصص است. مهاجرت پزشکان از ایران در کنار مهاجرت پرستاران به بحرانی جدی تبدیل شده و سال‌های پس از ۱۳۸۹ نیز از سوی مقامات همین دولت دهه‌ی از دست رفته‌ی اقتصاد ایران نامیده می‌شود.

طبیعتا در این فضا نه تنها اقشار آسیب‌پذیر که در سایه تورم شدید چند ده رقمی، طبقات متوسط نیز فقیرتر از قبل شده‌اند و تنها سیاست دولت ینز پرداخت یارانه نقدی در قالب کمک هزینه به مردم است. طبق آمار‌های ارائه شده از ده دهک جمعیتی در ایران بیش از ۹ دهک دریافت کننده یارانه هستند، چیزی در حدود ۷۹ میلیون و ۶۰۰ هزار ایرانی از جمعیت نزدیک به ۸۴ میلیون نفری.

حالا دولت سیزدهم نیز خیز برداشته است تا کمی از بار خود در این بخش را سبک کند. پیش از این نیز دولت حسن روحانی تلاشی گسترده برای خروج از یارانه‌های نقدی را در دستور کار قرار داد، اما منتقدان دیروز وی که امروز در نهاد ریاست جمهوری خود در تلاشند این اقدام را به سرانجام برسانند، مخالفان جدی دولت یازدهم و دوازدهم برای این حرکت بودند.

بیشتر بخوانید:دولت سیزدهم برای پرداخت یارانه نقدی چه برنامه‌ای دارد؟

در این فضا در دی ماه بر اساس آنچه دولت می‌گوید، ۶۰ هزار خانوار از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند و طبق برنامه ریزی صورت گرفته این روند ادامه خواهد داشت.

صدک بندی چیست؟

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرده است عملیات حذف در پی اجرای طرح صدک بدی در دستور کار قرار گرفته است.

صولت مرتضوی، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی می‌گوید: یارانه نقدی تا میزانی که مصوب بود و اجرا شده حتما ادامه پیدا می‌کند و تحت هیچ شرایطی یارانه نقدی حذف نخواهد شد. اما دولت یک سری سیاست‌های کمک معیشتی و تشویقی برای مردم دارد که بنا بر این است به شکلی بتواند قیمت‌ها را متعادل کند.

طبق اعلام صورت گرفته از سوی خبرگزاری ایسنا در قالب جدید بررسی دهک درآمدی برای مشخص شدن قرارگیری در فهرست یارانه‌بگیران از بعد خانواری خارج شده و حالا دولت به شکل «نفری» در حالی بررسی این موضوع است. در حقیقت جمعیت ایران به صد گروه درآمدی تقسیم می‌شوند تا در این راستا برخورداری یا عدم برخورداری آنان از یارانه برای دولت ساده‌تر از قبل باشد.

بر این اساس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان اعلام کرد که بر مبنای اجرای صدک‌بندی ۶۰ هزار خانواری که در صدک ۹۹ و ۱۰۰ قرار داشتند از دریافت یارانه حذف و ۶۰ هزار خانوار جدید دارای صدک پایین مشمول دریافت یارانه شدند.

با توجه به اینکه طبق قانون بودجه ۱۴۰۲ بند (د) تبصره ۱۷ وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف است هر شش ماه یک بار دهک درآمدی خانوار‌ها را به‌روزرسانی کند و براساس رفتار مالی افراد و شاخص‌های مختلف رفاهی تغییرات حاصل می‌شود، پیش‌بینی می‌شود روند ریزش فهرست یارانه‌بگیران و طبق آنچه وزارت تعاون می‌گوید، افزایش شمار آنان در آینده ادامه یابد.

نکته مهم اینجاست که در بودجه سال آینده نیز اعتبار در نظر رفته شده برای یارانه‌ها با سکری همراه است از ین رو برخی تحلیلگران معتقدند که یارانه برخی افراد برای ایجاد تعادل در این فهرست باید حذف شود. طبق تصتیم ایتخاذ شده در کمیسیون تلفیق رقم یارانه‌های نقدی سال اینده تغییری نخواهد کرد.