دهک بندی خانوار‌ها چگونه انجام می‌شود؟

اقتصاد۲۴- علیرضا محمدی درباره ثبت اطلاعات جدید خانوار‌های ایرانی در پایگاه رفاه ایرانیان، اظهار کرد: داده‌هایی که به‌تازگی در سامانه حمایت به‌روز شده، مربوط به آخرین داده‌های دریافتی در حوزه «وسع‌سنجی» از دستگاه‌های مختلف مانند ثبت احوال، خزانه، نیروی انتظامی و بانک مرکزی دریافت و آن را در پایگاه رفاه ایرانیان اعمال کردیم.

وی خاطرنشان کرد: برخی تحقیقات و بررسی‌ها نشان می‌دهد بخشی از هزینه‌های خانوار (به جز دارایی) هزینه‌های مستمر در طول سال هستند. اگر هزینه‌های مستمر خانوار که گاهی به دلیل بیماری، دریافت وام، تعویض خانه و ازدواج در یک بازه زمانی خانوار را از نظر مالی دچار نوسان می‌شود، را حساب کنیم، ممکن است دهک به شکل غیرنرمال بالا برود؛ به همین دلیل داده‌های مربوط به سه سال متوالی در آزمون وسع استفاده شده است

رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: هم اکنون این اطلاعات را در سامانه حمایت لحاظ کردیم تا دقت لازم صورت بگیرد و هزینه‌های مستمر مشخص شود. این داده‌های هزینه مستمر خانوار‌ها از بانک مرکزی دریافت شده است.

دهک‌بندی خانوار‌ها اواخر دی‌ماه سال جاری به‌روز شد؛ حدود ۲ سال بود که داده‌ها دریافت، اما اعمال نشده بود

محمدی تأکید کرد: بسیاری از دستگاه‌ها بر اساس قانون برنامه ششم باید سالانه ۲ بار داده‌های ثبتی، قابل اتکا و متقن خود را به پایگاه رفاه ایرانیان تحویل دهند. بر اساس ماده ۲۹ برنامه ششم تمام دستگاه‌هایی اجرایی کشور مانند ثبت احوال، بانک مرکزی، نیروی انتظامی، دارایی، صندوق‌ها، خزانه و سازمان استخدامی موظف هستند داده‌های خانوار را در حوزه اقتصادی و رفاهی ارسال کنند.

دهک‌بندی خانوار‌ها در دی ماه به‌روز شد

وی با بیان اینکه همکاری‌های دستگاه‌ها در ماه و سال‌های گذشته خوب بوده است، تصریح کرد: بر اساس داده‌های دریافتی از دستگاه‌ها، دهک‌بندی خانوار‌ها را اواخر دی‌ماه سال جاری به‌روز کردیم. حدود ۲ سال بود که داده‌هایی که از دستگاه‌ها دریافت می‌شد، اما اعمال نشده بود. هرگونه تغییر رفتار مالی خانوار می‌تواند باعث جابه‌جایی آن‌ها در دهک‌ها شود.

بیشتر بخوانید:دهک‌های متوسط جامعه در خطر تله فقر

رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان وزارت رفاه تأکید کرد: پس از اعمال داده‌های جدید برخی خانوار‌ها به دهک‌های بالا و برخی به دهک‌های پایین منتقل شدند. برای حدود ۱۳ میلیون خانوار نیز تغییری رخ نداده است. افرادی که قطعا از دهک پایین به صدک بالا رفتند، مشمول یارانه نشدند.

محمدی تصریح کرد: اکنون مدتی از اعمال داده‌های جدید در دهک و صدک‌بندی‌ها می‌گذرد و اعتراض‌هایی که خانوار‌ها در گذشته ثبت کرده بودند، اغلب اعمال شده و می‌توانند آن را در سامانه حمایت مشاهده کنند. پس از به‌روزرسانی داده‌ها، حدود کمتر از ۱۰ درصد از افراد برای اعتراض به دهک‌های خود اقدام کردند که همکاران ما چرایی جا به جایی دهک‌ها را به صورت شفاف به آن‌ها توضیح دادند.

بررسی نحوه دهک‌بندی یارانه‌ها به مجلس سپرده شد

استفاده‌های متعددی از سامانه رفاه ایرانیان انجام می‌شود که یکی از آن یارانه نقدی است. این پایگاه می‌تواند به دستگاه‌های کمک کند

وی افزود: در ۲ سال گذشته بیش از ۵۰ درصد از افرادی به شکلی به دهک‌های خود اعتراض داشتند که در طول بروزرسانی داده‌ها این اعتراض‌ها رفع شد. برخی خانواده‌ها در تعداد نفرات دچار تغییرات شدند. این تغییرات فرمول فنی و پیچیده‌ای دارد و بُعد خانوار در دهک‌بندی و صدک‌بندی را تغییر می‌دهد.

این مقام مسوول توضیح داد: مثلا فرد خودرویی داشت که ۶ ماه قبل آن را فروخته بود و، چون داده‌های پایگاه به‌روز نشده بود، آن خودرو همچنان در داده‌های رفاهی خانوار دیده می‌شد و دهک او را بالا می‌برد، اما اکنون با بروزرسانی جدید، براساس اطلاعات فعلی و جدید افراد، صدک و دهک خانوار تغییر کرده است. البته عکس این ماجرا نیز صادق است و ممکن است فرد در یک سال گذشته از نظر مالی چیزی خریداری کرده باشد که آن نیز دهک فرد را تغییر می‌دهد.

محمدی گفت: باید به این نکته نیز توجه کرد که اگر دهک فرد الان ۶ است، به این معنا نیست که ادامه‌دار باشد و در به‌روزرسانی۶ ماه بعدی ممکن است دچار تغییر شود. خواسته ما این است که داده‌های این پایگاه هر ۶ ماه یکبار به روز شود. اگر این اتفاق رخ دهد و شناسنامه اقتصادی افراد به‌روز شود، می‌تواند در سیاستگذاری‌های رفاهی جامعه نیز کمک‌کننده باشد.

در بروزرسانی که انجام شده، برخی افراد در دهک‌ها جا به جا شدند، اما در مبلغ یارانه‌شان نیز هیچ تغییری حاصل نشده است

وی تصریح کرد: استفاده‌های متعددی از سامانه رفاه ایرانیان انجام می‌شود که تنها یکی از آن‌ها یارانه نقدی است. این پایگاه می‌تواند در حوزه‌های مختلف کمک حال دستگاه‌های مختلف باشد و نهایتا فرایند‌ها را طوری پیش ببرد که منابع و خدمات به گروه هدف اصابت کند.

۸۰ میلیون نفر یارانه نقدی دریافت می‌کنند

رئیس مرکز مطالعات و اطلاعات رفاه ایرانیان وزارت تعاون با بیان اینکه اکنون حدود ۸۰ میلیون نفر در کشور یارانه نقدی دریافت می‌کنند، افزود: با توجه به اینکه بروزرسانی داده‌ها ۲۰ دی ماه انجام شده و تا کنون اعتراضی شکل نگرفته، نشان می‌دهد که وسع سنجی جدید دقت لازم را داشت و اعتراض مردم به دهک‌بندی نیز پاسخ داده شده است. پس از اعمال داده‌ها، مشکل ۷۰۰-۸۰۰ هزار نفری که برای پیگیری یارانه و نوع دهک مراجعه می‌کردند برطرف شده است.

محمدی تأکید کرد: دسته‌ای از خانوار‌ها در دهک یک تا ۳ هستند و درآمد پایینی دارند که در ماه ۴۰۰ هزار تومان یارانه دریافت می‌کنند. در گروه دیگر دهک‌های چهار تا ۹ قرار دارند که یارانه دریافتی آن‌ها ۳۰۰ هزار تومان است. در بروزرسانی که انجام شده، برخی افراد در دهک‌ها جا به جا شدند، اما در مبلغ یارانه‌شان نیز هیچ تغییری حاصل نشده است. ۶۰ هزار نفر نیز به عنوان مشمولان جدید به یارانه بگیران پیوستند و ۶۰ هزار نفر نیز غیر مشمول شدند.

وی درباره صدک‌بندی خانوار گفت: هر دهک به ۱۰ قسمت (صدک) مساوی تقسیم و مشخص می‌شود که درآمد فرد در صدک چندم است؛ این کار دقت در وسع‌سنجی را بسیار بالاتر می‌برد. به‌روزرسانی داده‌ها یک تکلیف قانونی برای وزارت تعاون است و این به‌روزرسانی در جابه‌جایی صدک‌ها و دهک‌ها تأثیر دارد و امیدواریم براین‌اساس به عدالت اجتماعی که دنبال آن هستیم نزدیک شویم.