بازداشت صد‌ها مخالف پوتین در پی مرگ مشکوک ناوالنی

اقتصاد۲۴-دو روز بعد از مرگ مشکوک آلکسی ناوالنی، رهبر مخالفان روسیه و منتقد سر سخت پوتین، شمار طرفداران او که در شهر‌های مختلف این کشور بازداشت شدند، به صد‌ها نفر رسید.

پیشتر آمار بازداشت‌شدگان در مسکو، سن‌پترزبورگ و چند شهر دیگر ۱۰۱ نفر ذکر شده بود، اما منابع مستقل می‌گویند نیرو‌های دولتی تاکنون بیش از ۳۴۰ نفر از شهروندان را که برای ادای احترام به ناوالنی به خیابان‌ها آمده بودند، بازداشت کرده و با خود برده‌اند.

به گزارش یورونیوز، کرا یارمیش، سخنگوی آلکسی ناوالنی روز شنبه ۱۷ فوریه (۲۸ بهمن) با تأیید مرگ این کنشگر پرآوازه گفت که او «کشته شده» و شخص رئیس جمهوری، ولادیمیر پوتین دستور قتل را صادر کرده است.

یارمیش می‌گوید که جسد ناوالنی عمدا توسط مقامات روسی مخفی شده است تا بتوانند هر گونه «ردپایی» از خود در این «قتل» را بپوشانند. او همچنین گفته است که مادر و وکیل ناوالنی به سردخانه‌ای در شهر سالخارد رفتند که مقامات گفته بودند جسد او در آنجا نگهداری می‌شود، اما جسد در آنجا نبود.

وی در ایکس نوشت: «معلوم است که آن‌ها دروغ می‌گویند و تمام تلاش خود را می‌کنند تا مجبور به تحویل جسد نشوند.»

دولت روسیه ضمن هشدار به شهروندان و منع هر گونه تظاهرات برای ناوالنی گفته است که تا زمان تکمیل شدن تحقیقات، جسد او به خانواده‌اش تحویل داده نمی‌شود.

واکنش‌های خارجی

در همین حال واکنش‌های خارجی به مرگ مشکوک ناوالنی در بیرون مرز‌های روسیه نیز ادامه دارد و تجمع و تظاهرات در نزدیکی سفارتخانه‌های روسیه در بسیاری از کشور‌ها برگزار شده است.

از زمان مرگ ناوالنی در روز جمعه، جو بایدن، رئیس جمهوری ایالات متحده آمریکا و برخی سران و شخصیت‌های کشور‌های مختلف مقصر اصلی این رویداد را ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه دانستند.

بیشتر بخوانید:مرگ مشکوک ناوالنی در زندان پوتین/ سندروم مرگ ناگهانی روسی و «کار خیس» در مسکو!

آنتونیو تاجانی، وزیر امور خارجه ایتالیا روز شنبه در آغاز نشست با همتایانش در گروه ۷ در محل برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ، از حاضران خواست به یاد و احترام رهبر مخالفان روسیه یک دقیقه سکوت کنند. وی توضیح داد: «ناوالنی به خاطر باورهایش و مبارزه‌اش برای آزادی و علیه فساد در روسیه، در واقع به قتل رسید» و افزود: «روسیه باید حقیقت مرگ او را روشن کرده و سرکوب نپذیرفتنی مخالفان سیاسی را متوقف کند.»

عفو بین‌الملل خواستار تحقیق در باره مرگ آلکسی ناوالنی شد. انیس کالامار، دبیر کل این نهاد غیردولتی بین‌المللی، روز شنبه در گفتگو با رادیو فرانس انفو فرانسه خواستار آن شد که تحقیقات مستقلی به رهبری «سازمان ملل» برای تعیین «علت دقیق این مرگ» انجام شود.

اما دولت پکن مرگ ناولنای را «مسئله داخلی روسیه» خوانده و از اظهار نظر در مورد آن خودداری کرده است. سخنگوی این وزارت امور خارجه چین روز شنبه در پاسخ به پرسشی خبرنگار خبرگزاری فرانسه گفت: «این یک موضوع داخلی روسیه است. من در مورد آن اظهار نظر نمی‌کنم.»

وزارت امور خارجه روسیه به اظهارنظر‌های خارجی درباره مرگ ناوالنی واکنش نشان داده است. این وزارتخانه به ویژه ارزیابی بریتانیا از این رویداد را «غرض‌ورزانه و غیرواقعی» خوانده و آن را رد کرده است.

آلکسی ناوالنی، معروف‌ترین چهره مخالف دولت پوتین، در زمان مرگ ۴۷ ساله بود و به دلایل سیاسی دوران محکومیت ۱۹ سال حبس خود را در زندانی دورافتاده در نزدیکی قطب شمال می‌گذراند.

دولت روسیه جسد ناوالنی را به مادرش تحویل نداده است

سخنگوی الکسی ناوالنی، با تأیید مرگ رهبر اپوزیسیون روسیه که روز جمعه ۱۶ فوریه (۲۷ بهمن) در زندانی دورافتاده در نزدیکی قطب شمال در سیبری به طرز مشکوکی درگذشت، می‌گوید که او «کشته شده»، اما معلوم نیست جسدش کجاست.

کرا یارمیش روز شنبه از قول یکی از کارکنان زندان گفت که به مادر ناوالنی گفته‌اند جسد برای تحقیقات به سردخانه‌ای در شهر سالخارد فرستاده شده، اما وقتی مادر ناوالنی به همراه یک وکیل به آنجا رفتند، سردخانه تعطیل بوده است. در تماس تلفنی وکیل با سردخانه هم به او گفته شده که جسد ناوالنی آنجا نیست.

الکسی ناوالنی کیست؟

مقام‌های روسیه روز جمعه در حالی خبر مرگ الکسی ناوالنی، زندانی سرشناس و مخالف سرسخت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری این کشور را اعلام کردند که او در حال گذراندن دوره ۱۹ ساله حبس خود بود.

به گفته سازمان فدرال زندان‌های روسیه الکسی ناوالنی پس از پیاده‌روی احساس «ناخوشی» کرد و سپس بر روی زمین افتاد. دوستان و همکاران الکسی ناوالنی می‌گویند هنوز قادر به تائید خبر درگذشت او در زندان نیستند.

الکسی ناوالنی ماه دسامبر از زندانی در مرکز روسیه به یک مرکز ویژه نگهداری زندانیان در نزدیکی مدار شمالگان در شمال این کشور منتقل شده بود.

او که به اتهام «افراط گرایی» به ۱۹ سال حبس محکوم شده بود طی سال‌های اخیر سرشناس‌ترین زندانی سیاسی روسیه محسوب می‌شد.

ناوالنی چگونه به تهدیدی برای قدرت پوتین تبدیل شد؟

الکسی ناوالنی متولد روز چهار ژوئن سال ۱۹۷۶ در غرب منطقه مسکو بود. او در سال ۱۹۹۷ در رشته حقوق فارغ‌التحصیل شد و چهار سال بعد نیز مدرک خود را در رشته اقتصاد دریافت کرد.

او در آن زمان به عنوان وکیل دادگستری مشغول به کار شده بود. نام الکسی ناوالنی در سال ۲۰۰۸ با طرح ادعا‌هایی مبنی بر وجود فساد مالی در شرکت‌های دولتی روسیه بر سر زبان‌ها افتاد. او در وبلاگ خود در مورد ابعاد فساد مالی در دستگاه‌های دولتی روسیه دست به افشاگری می‌زد.

الکسی ناوالنی دو سال بعد یک طرح بلندپروازانه برای مقابله با فساد مالی در روسیه را به همراه شماری از وکلای دادگستری آغاز کرد. او یک سال بعد بنیادی را برای مقابله با فساد مالی پایه‌گذاری کرد. این بنیاد موارد فساد مالی و دریافت رشوه در دستگاه‌های دولتی و در میان سیاستمداران را فاش می‌کرد.

الکسی ناوالنی در ماه دسامبر سال ۲۰۱۱ در تظاهراتی گسترده در اعتراض به «تقلب» در انتخابات پارلمانی شرکت کرد. او در جریان این تجمع بازداشت شد و ۱۵ روز را در زندان گذراند. او چند ماه بعد شماری از شخصیت‌های سرشناس وابسته به کرملین را به فساد مالی متهم کرد.

تنها چند ماه پس از این اقدام او از سوی دستگاه قضایی روسیه تحت تعقیب قرار گرفت. الکسی ناوالنی ضمن رد اتهام‌ها علیه خود آن‌ها را «سیاسی» می‌دانست.

الکسی ناوالنی در سال ۲۰۱۳ نامزد شهرداری مسکو شد و مقام‌های روسیه نیز اجازه حضور او در عرصه رقابت را دادند. او در این انتخابات ۲۷ درصد آراء را به دست آورد و در جایگاه دوم قرار گرفت.

او همچنین در سال ۲۰۱۳ از سوی دادگاه به حبس تعلیقی متهم شد. الکسی ناوالنی در سال ۲۰۱۴ تحت بازداشت خانگی قرار گرفت و اجازه دسترسی به اینترنت نیز از او سلب شد. با این حال وبلاگ او از طرف همکارانش همچنان به روزرسانی می‌شد و ابعاد فساد مالی در روسیه را فاش می‌کرد.

بیشتر بخوانید:مرگ مشکوک مخالف سرشناس و سرسخت پوتین در زندان؛ الکسی ناوالنی که بود؟

دادگاه حقوق بشر اروپا در سال ۲۰۱۶ حکمی صادر کرد که براساس آن روسیه ناقض حقوق اساسی الکسی ناوالنی شناخته شد. در این حکم مقام‌های روسیه را موظف به پرداخت غرامت به الکسی ناوالنی می‌کرد.

محرومیت از رقابت با پوتین در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۸

الکسی ناوالنی در ماه دسامبر سال ۲۰۱۶ اعلام کرد که قصد دارد در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۸ به عنوان رقیب ولادیمیر پوتین پا به عرصه بگذارد. او در سال ۲۰۱۷ ویدئویی مستند از فساد مالی دمیتری مدودف، نخست‌وزیر وقت و رئیس‌جمهوری پیشین روسیه منتشر کرد.

کمیسیون انتخابات روسیه در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ الکسی ناوالنی را به دلیل محکومیت کیفری از نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری منع کرد. او در تابستان سال ۲۰۲۰ در یک پرواز داخلی از مبداء سیبری احساس ناخوشی کرد و سپس به کما رفت.

نزدیکان الکسی ناوالنی که مشکوک به مسمومیت او بودند دو روز بعد وی را برای درمان به آلمان منتقل کردند.

مقام‌های آلمان مدتی بعد تائید کردند که الکسی ناوالنی به یک عامل عصبی مسموم شده بود. الکسی ناوالنی از این حادثه جان به در برد و کرملین را مسئول تلاش برای قتل خود معرفی کرد.

او پنج ماه پس از مسمومیتش به روسیه بازگشت و در فرودگاه بازداشت شد. بازداشت او منجر به اعتراض‌های بی‌سابقه‌ای در داخل روسیه شد. هزاران نفر در جریان این اعتراض‌ها بازداشت شدند.

الکسی ناوالنی پس از آن بار‌ها در دادگاه مجرم شناخته شد و به احکام حبس طولانی مدت دریافت کرد.

او روز ۲۴ فوریه سال ۲۰۲۲ همزمان با آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین این جنگ را محکوم کرد. یک فیلم مستند درباره الکسی ناوالنی در سال ۲۰۲۳ جایزه اسکار بهترین فیلم مستند را به دست آورد.

شماری از نزدیکان الکسی ناوالنی از جمله سه وکیل مدافع او در ماه اکتبر سال ۲۰۲۳ بازداشت شدند. این در حالی است که او دائم با اینکه در زندان به سر می‌برد با اتهام‌های جدیدی روبرو می‌شد. زندان او در ماه دسامبر به زندانی در سیبری و در نزدیکی مدار شمالگان تغییر پیدا کرد.

او روز پنجشنبه برای آخرین بار از طریق تماس ویدئویی در دادگاه حضور پیدا کرده بود. مقام‌های روسیه روز جمعه به طور ناگهانی خبر از مرگ او در زندان دادند. خبر مرگ الکسی ناوالنی در حالی در سن ۴۷ سالگی منتشر شد که در تصاویر روز پنجشنبه به نظر سرحال می‌رسید.