آیا ایران تولیدکننده هواپیما می‌شود؟

اقتصاد ۲۴-تولید و ساخت هواپیمای ایرانی هدفی است که در بازه‌های زمانی مختلف برای آن اقداماتی صورت گرفته است. تاریخچه تولید هواپیما در ایران به دهه‌های اخیر برمی‌گردد. اما آیا ایران در این صنعت به نتیجه مطلوبی دست یافته است؟

شرکت هواپیما‌سازی ایران «هسا»، در سال ۱۳۵۵ فعالیت خود را در شاهین‌شهر اصفهان آغاز کرد. این شرکت ابتدا در زمینه نگهداری، تعمیر و تولید برخی از قطعات هواپیما فعالیت می‌کرد. ولی بعد‌ها خدمات و زمینه فعالیت این شرکت به نسبت گذشته، گسترش یافت.

طبق اطلاعات منتشرشده از سوی مهر، اولین جرقه تولید هواپیما در سال‌های جنگ هشت‌ساله با عراق زده شد. در این دوران، به دلیل شرایط جنگ نظامی، نیاز به خودکفایی بیشتر از هر زمانی احساس می‌شد. بنابراین، برخی از مهندسان تعمیر و نگهداری هواپیما اقدام به بازتولید هواپیمای امریکایی PCV با نام S ۶۸ کردند.

در سال‌های بعد از جنگ نیز این فرایند ادامه داشت. در این دوران ساخت هواپیما‌های آموزشی و حمل‌ونقل سبک با همکاری کشور‌های دیگر شروع شد.

ایران-۱۴۰؛ اولین هواپیمای ساخت ایران

در سال ۱۳۷۳، وزارت دفاع با همکاری شرکت اوکراینی آنتونوف اقدام به تولید هواپیما‌های تجاری و مسافری غیرنظامی کرد. در نهایت در سال ۱۳۷۹ این هواپیما از خط تولید خارج شد. هرچند صدور مجوز‌های پرواز این هواپیما تا سال ۱۳۸۴ طول کشید. بعد از سقوط این هواپیما در سال ۹۳، این پروژه به طور کلی کنار گذاشته شد. بسیاری از کارشناسان معتقدند با واگذاری چنین پروژه‌هایی به بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان، امکان تولید هواپیما‌های منطبق با شرایط ایران وجود دارد.

بیشتر بخوانید: برای خرید جت شخصی چه قدر باید هزینه کرد؟

بعد از این پروژه، پروژه ایران-۱۴۱ کلید خورد. این پروژه قرار بود تا سال ۱۳۹۲ به نتیجه برسد، ولی موفق نشد.

سرنوشت سیمرغ

هواپیمای ترابری سبک «سیمرغ» جدیدترین تلاش ایرانی برای پرواز است که از سوی سازمان صنایع هوایی وزارت دفاع و شرکت صنایع هواپیماسازی ایران طراحی و ساخته شده است. این هواپیما ۳ خرداد ۱۴۰۳ اولین پرواز آزمایشی خود را انجام داد.

مدیرعامل شرکت هواپیمایی ایران در گفتگو با عصر ایران درباره اضافه شدن سیمرغ به ناوگان هوایی ایران اظهار کرد، با تغییراتی در پلتفرم ایران- ۱۴۰، این هواپیما ساخته شده و از آن برای نقل‌وانتقال بار تا سقف هشت تن استفاده می‌شود.

طبق این گزارش، با وجود موفق بودن ایران در زمینه ساخت پهپاد و برخی از قطعات هواپیما، ایران هنوز راه طولانی‌ای برای ساخت هواپیما‌های مسافربری ایمن و کاملاً بومی پیش رو دارد.

یکی از دلایل شکست ایران در این زمینه، توجه کافی نداشتن به تجاری‌سازی هواپیما‌ها و رقابت در سطح بین‌المللی است. شرایط تحریم‌ها هم در این زمینه بی تاثیر نبوده است. شاید ایران در یک چشم‌انداز بلندمدت بتواند در زمینه تولید هواپیما‎های مسافربری پیشرفت کند.