تاریخ انتشار: ۰۹:۵۴ - ۱۷ خرداد ۱۴۰۳
تعداد نظرات: ۱ نظر
نرخ جدیدی به نام «نرخ موزون ارز» چیست؟

اختلاف ۲۵ درصدی نرخ واقعی ارز با بازار

با احتساب نرخ تورم ۴۷ درصدی برای ایران در سال ۲۰۲۳ (مطابق با آمار صندوق بین‌المللی پول) و نرخ نزدیک به ۶۰ هزار تومانی ارز در بازار آزاد در اسفند ماه ۱۴۰۲، نرخ واقعی ارز در پایان سال گذشته با شکاف نزدیک به ۱۴ هزار تومانی نسبت به بازار آزاد، حدود ۷۳ هزار و ۸۷۴ تومان است.

اختلاف ۲۵ درصدی نرخ واقعی ارز با بازار

اقتصاد ۲۴-نبود نظام تک‌نرخی ارز و وجود شکاف بین نرخ ارز رسمی و آزاد همزمان با افزایش مداخله‌های اختلال‌زای دولت در قالب تشدید کنترل و سختگیری‌ها به خصوص در حوزه قیمت‌گذاری کالا‌ها منجر به شکل‌گیری فساد و رانت‌های ماندگار در کشور شده است.

به تازگی نیز رییس کل بانک مرکزی عنوان کرده «تا زمان رفع تحریم‌ها امکان تک‌نرخی کردن ارز وجود ندارد.» بنابراین به نظر می‌رسد که وضعیت فعلی ماندگار است.
عدد نزدیک به ۷۴ هزار تومان برای نرخ واقعی ارز در حالی است که بانک مرکزی به تازگی از نرخ جدیدی به نام «نرخ موزون ارز» رونمایی کرده و می‌گوید: «جنبه عملیاتی ندارد و فقط برای محاسبه است.

با این حساب نرخ حدود ۳۶ هزار تومانی درج شده در وبسایت بانک مرکزی به عنوان نرخ موزون ارز با برآورد نرخ واقعی ارز ۳۸ هزار تومان اختلاف دارد. ضمن اینکه بانک مرکزی هم‌اکنون بسیاری از اقلام وارداتی را با ارز ترجیحی ۲۸۵۰۰ تومانی تامین می‌کند و گفته می‌شود که ۹۰ درصد تجارت ایران نیز در این حوزه است.

با این حساب، یارانه‌ای که بانک مرکزی در حوزه واردات این اقلام می‌پردازد تقریبا به ۵۰ هزار تومان در هر دلار می‌رسد. مابه‌التفاوت این دو رقم باید از جایی تامین شود که مشخص نیست کجاست، اما پیش از این و هنگام حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی گفته شد که مابه‌التفاوت رقم ارز ترجیحی و ارز بازار آزاد از طریق فشار به منابع پایه پولی یا همان چاپ پول تامین می‌شود و این ساز و کار تورم‌زا است

بانک مرکزی از دو ماه پیش به این طرف در گزارش‌های خود عنوان کرده که تمامی متغیر‌های پولی در حال کاهش هستند و جای نگرانی نیست. اما نگاهی بیندازیم به گزارشی که معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق تهران تهیه کرده و در آن به دنبال پاسخی برای این سوال بوده که واقعا نرخ واقعی ارز چقدر است و چقدر پایین‌تر نگه داشته شده است؟

گزارش این موسسه مبتنی بر سال پایه ۱۳۸۱ و تعدیل نرخ تورم با این سال است، چراکه نرخ ارز در سال ۱۳۸۱ تک‌نرخی بوده و پس از آن محاسبات نرخ واقعی ارز از طریق تاثیر دادن اختلاف تورم داخلی و خارجی انجام شده است. باتوجه به اینکه پس از تک‌نرخی شدن ارز در سال ۱۳۸۱ تا چند سال پس از آن، تاحدودی به اندازه اختلاف تورم داخلی و خارجی به نرخ ارز افزوده می‌شد، بنابراین اختلاف نرخ ارز آزاد با نرخ واقعی ارز طی این سال‌ها محدود بوده است.
مطابق با قانون برنامه توسعه، نظام ارزی کشور، «شناور مدیریت شده» است که در آن نرخ ارز باتوجه به حفظ رقابت‌پذیری در تجارت خارجی و باتوجه به تورم داخلی و جهانی و تعیین حد مطلوبی از ذخایر خارجی تعیین می‌شود، اما مهم است که هر سال نرخ ارز به اندازه تفاوت تورم داخلی و خارجی تعدیل شود تا در برابر شوک‌های احتمالی نوسان شدید ایجاد نشود.


بیشتر بخوانید:قیمت دلار و یورو امروز پنجشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۳ + جدول


از سال ۱۳۸۲ تا ۱۳۹۰ نظام ارزی کشور تقریبا تک‌نرخی بوده، به‌طوری که طی این مدت سالانه کمتر از ۵ درصد به نرخ ارز اضافه شده درحالی که مطابق با قانون باید به اندازه مابه‌التفاوت نرخ تورم داخلی و خارجی به نرخ ارز اضافه می‌شد. با این روال، به گفته این گزارش، فنر ارز فشرده شده و در سال‌های ۱۳۹۰ و ۱۳۹۱ و پس از آن در سال‌های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۹ به دلیل بروز شوک ناشی از تحریم‌ها، نرخ ارز در بازار آزاد جهش یافته است.

این گزارش می‌افزاید: در ابتدای دهه ۹۰ اختلاف نرخ ارز بازار آزاد و نرخ واقعی ارز حدود ۸۸۶ تومان بوده است، اما به مرور با رشد نرخ ارز این شکاف افزایش یافته است، به نحوی که در میانه دهه ۹۰ یعنی در سال ۱۳۹۵ به ۲۸۰۷ تومان رسیده و با بازگشت مجدد تحریم‌ها در سال ۱۳۹۷ نرخ ارز بازار آزاد نیز با شوک ۱۵۵ درصدی همراه شده و به ۱۰۳۷۷ تومان رسیده است؛ بنابراین در دهه ۹۰ نرخ واقعی ارز ۱۴۵۰۰ تومان محاسبه شده که شکاف با بازار آزاد را به ۴۲۰۷ تومان رسانده است.

این روند تا جایی ادامه می‌یابد که در سال ۱۴۰۱ که نرخ ارز در بازار آز اد حدود ۳۵ هزار تومان مبادله شده است، درحالی که نرخ واقعی ارز در این سال ۵۳ هزار و ۵۰۰ تومان برآورد شده است.
در واقع رشد تورم جهانی در سال ۱۴۰۱ که با جنگ اوکراین کلید زده شد، نرخ واقعی ارز را نیز بالاتر برده است. دست آخر می‌رسیم به سال ۱۴۰۲ که تورم ایران به سطح کم‌سابقه ۴۷ درصد می‌رسد و نرخ ۶۰ هزار تومانی ارز در بازار آزاد، برآورد نرخ واقعی ارز در پایان سال ۱۴۰۲ را به نزدیک ۷۴ هزار تومان می‌رساند. البته اختلاف نرخ ارز بازار آزاد و نرخ واقعی محل اختلاف صاحب‌نظران اقتصادی است

برخی از دیدگاه مداخله دولت در شرایط بحرانی برای مدیریت بازار حمایت می‌کنند و معتقدند که باتوجه به شرایط تحریم در ایران دولت باید از ابزار‌های مختلف جهت مدیریت نرخ ارز در کشور و حمایت از تولید استفاده کند. از طرف دیگر دیدگاه طرفداران بازار آزاد بر عدم مداخله دولت وجود دارد که معتقدند این کار در بلندمدت موجب آسیب‌پذیری اقتصاد از محل جهش‌های ارزی و رشد انتظارات قیمتی می‌شود.

اما باید توجه داشت که در آزادترین اقتصاد‌ها نیز در شرایط بحرانی حدودی از مداخله در بازار را دارند. هر چند این مداخله‌ها به صورت کوتاه‌مدت بوده و در بلندمدت از طریق بهبود ساختار‌ها به تدریج با ترمیم نظام حمایتی، ارز چند نرخی و کنترل دستوری قیمت کنار گذاشته می‌شود. در ایران از زمان آغاز تحریم‌ها با هدف حمایت از تولید و صادرات و همچنین اطمینان از واردات کالای اساسی، برخی مداخله‌ها غیرقابل اجتناب بوده است، اما باتوجه به استمرار شرایط تحریم لازم است سیاست‌گذاری دولت به سمت اصلاح ساز و کار‌های اقتصادی برای به حداقل رساندن این مداخلات حرکت کند.

منبع: روزنامه اعتماد
نظرات کاربران
انتشار یافته: ۱
در انتظار بررسی: ۰
غیر قابل انتشار: ۰
محسن
0
0
پنجشنبه ۱۷ خرداد ۱۴۰۳
واقعا خجالت نمیکیشید اختلاف 25 درصدی اعلام میکنید اگر اختلاف 70 درصدی اعلام کنید ارز وطلا شماها که در بانکهای ومنزل نگهداری میکنید با این اعلام منجر به مرگ شماها میشه خجالت میکیشید 25 درصد شکم سیر از گرسنه خبر نداره ولا اگر روزی برجام امضا بشه ولا برای شماها قبر کم میاد بترس از روزی خدا از شماها ها برگرده
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.

فیلم/ افشاگری احمدی‌نژاد درباره نقش جلیلی در قرارداد کرسنت

فیلم/رئیس ستاد مردمی کل کشور قالیباف به ستاد پزشکیان پیوست

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

قیمت سکه و طلا امروز سه‌شنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۳ + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

قیمت لیر ترکیه امروز در بازار + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت دینار عراق امروز در بازار + جزئیات

قیمت دلار و یورو امروز سه‌شنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۳ + جدول

قیمت انواع زعفران + جدول

قیمت طلا و سکه امروز چهارشنبه ۱۳ تیر ۱۴۰۳ + جدول

قیمت سکه پارسیان امروز سه‌شنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۳ + جدول

قیمت خودرو‌های سایپا امروز سه‌شنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ کانال وابسته به رائفی پور حمایت از جلیلی را تکذیب کرد

عکس/خودنمایی محمدرضا گلزار با ست نارنجی اش در باشگاه

قیمت خودرو‌های ایران خودرو امروز سه‌شنبه ۱۲ تیر ۱۴۰۳ + جدول

عکس/ دوئل پزشکیان و جلیلی در راند دوم

اینفوگرافی/موضع جلیلی و پزشکیان درباره مذاکرات و تحریم‌ها در مناظره اول

فیلم/درخواست روحانی از مردم: به سلطان قطعنامه‌ها رأی ندهید

صدای علیرضا قربانی در تخت جمشید پیچید

خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

تعیین قیمت یک مجوز تجاری جدید فقط ۵۰۰ ریال قطر!

عکس / جدیدترین نظرسنجی ها درباره دور دوم انتخابات ریاست جمهوری چه می گویند؟

عکس/رضا رشیدپور نماینده سیلی زن را با خاک یکسان کرد!

عکس/ به ازای هر رای سعید جلیلی یک پرس قیمه نوش جان کنید!

آیا افزایش قیمت بیت کوین پایدار می ماند؟

عکس/ چهره اصلی پرونده فساد چای دبش در جلسات دولت سایه سعید جلیلی

فیلم/توهین عجیب اعضای ستاد جلیلی در مرند به رأی دهندگان پزشکیان!

کنایه توییتری مهاجری از درک سعید جلیلی از مملکت داری

خودرو در دور تند گرانی افتاد! + جدول

ماجرای رشد اقتصادی ۸ درصد چیست؟

درآمد ناخن‌کار بیش‌تر از پرستار!

روشنگری اقتصادی پزشکیان درباره دولت سایه جلیلی

برای خروج از لیست سیاه FATF و رفع تحریم‌ها؛ رونمایی علی طیب‌نیا از برنامه‌های اقتصادی پزشکیان

اینفوگرافی/ اطرافیان پزشکیان و جلیلی را بشناسید

نرخ طلای جهانی بدون تغییر باقی ماند

قاب عکس دیدنی از مسعود و سعید در مناظره دوم

جلیلی برای روسیه مطلوب‌تر است یا پزشکیان؟

سوتی سعید جلیلی درباره نرخ تورم دولت رئیسی

سکه طلا به سقف ۷۲ روزه رسید

فیلم/زنگنه خطاب به جلیلی:چرا حرف‌های خلاف را دوباره تکرار می‌کنید؟

خبر مهم مرکز مبادله برای خریداران سکه

اینفوگرافی/ در یکسال گذشته اجناس چقدر گران شدند؟

ایران در محدودیت اینترنت، رتبه پنجم جهان را کسب کرد؛ محدودتر از چین، بهتر از سودان و کنگو!

معرفی جنگنده جی‌اف-۱۷ تاندر پاکستان

جای پای دلار در کریدور ششم سفت شد

ایران در دو راهی ایده تنفس یا زندگی در قفس؛ ارزیابی کارشناسان از مناظره اول مسعود پزشکیان و سعید جلیلی!

فساد نفتی با اسم رمز محرمانه؛ زیان روزانه ۲۶ میلیون دلاری ایران برای ارزان‌فروشی و هزینه‌مبادله زیر تحریم

فیلم/ هواداران پزشکیان مقابل صدا و سیما

آیا تخریب دولتی پزشکیان کلید خورده است؟

پیش‌بینی قیمت سکه امروز ۱۳ تیر ۱۴۰۳

نگاه بازار طلا به مناظره دو نامزد ریاست جمهوری

مشتِ باز شده جلیلی و یک جهان کمک صداوسیما/ «تاکتیکِ احمدی نژادی» جلیلی مقابل لبخند‌های پزشکیان

فیلم/ افشاگری زنگنه در مورد همدستی جلیلی و زاکانی برای تخریبش در مجلس

هواداران کدام نامزد، تخریب‌گر هستند؟ + نمودار

سرنوشت بورس بعد از انتخابات به کجا می‌کشد؟

وضعیت آلودگی هوای تهران در ۱۳ تیر ۱۴۰۳

قیمت دینار عراق امروز + جزئیات

قیمت لیر ترکیه امروز + جزئیات

وضعیت هواشناسی امروز

قیمت خودرو‌های سایپا + جدول

قیمت خودرو‌های ایران خودرو + جدول

قیمت سکه پارسیان + جدول

قیمت طلا و سکه + جدول

قیمت بیت کوین و رمزارز‌ها + جدول

قیمت دلار، یورو و سایر ارز‌ها + جدول

پیش‌بینی هواشناسی تهران و ایران امروز + جدول

صفحه اول روزنامه‌های اقتصادی امروز

صفحه اول روزنامه‌های سیاسی امروز

خطر رژه جریان رادیکال انقلابی بیخ گوش ایران!/ بررسی رویکرد سعید جلیلی و ولی نعمتان او در جبهه پایداری از منظر اجتماعی و اقتصادی

صفحه اول روزنامه‌های ورزشی امروز