تردید درباره سومین پیروزی مادورو در انتخابات ونزوئلا؛ آیا اعتراض‌ها به خیابان می‌کشد؟

اقتصاد۲۴-بامداد روز دوشنبه، کمیسیون ملی انتخابات ونزوئلا اعلام کرد که مادورو با کسب ۵۱ درصد از آرای مردمی، برای بار سوم پیروز انتخابات شده است و گونزالس، رقیب اصلی مادورو، ۴۴ درصد از آرا به دست آورده است. در نخستین واکنش ها، نزدیکان گونزالس اعلام کردند که او به نتیجه انتخابات اعتراض دارد و آن را نمی‌پذیرد. «ماریا کورینا ماچادو»، رهبر حزب اپوزیسیون نیز مدعی پیروز شد و این نتیجه تاریخی را به گونزالس، به عنوان برنده انتخابات، تبریک گفت.

همقطاران مادورو پیروزی او را باور ندارند

واکنش سران کشور‌های خارجی به پیروزی مادورو در انتخابات، ضد و نقیض بود. «گابریل بوریک»، رئیس جمهوری چپ گرای شیلی، اعلام کرد که نتیجه انتخابات ونزوئلا باورپذیر نیست و خواستار شفافیت کامل آرا شد. او گفت شیلی هیچ نتیجه‌ای را که قابل تایید نباشد، به رسمیت نمی‌شناسد. مشاور ارشد «برنی سندرز» در امور آمریکای لاتین، نیز نتایج را نامعتبر دانست. دولت چپ گرای کلمبیا هم بر شمارش دقیق آرا تاکید کرد.

با این حال، «کامالا هریس» با تایید نتیجه انتخابات ونزوئلا، اعلام کرد که خواست مردم ونزوئلا قابل احترام است و باوجود تمامی سختی‌ها، آمریکا تلاش می‌کند آینده‌ای دموکراتیک‌تر، شکوفاتر و مطمئن‌تر برای مردم ونزوئلا بسازد. «آنتونی بلینکن»، وزیر امور خارجه آمریکا، اما از پیروزی مادورو ابراز نگرانی کرد. پوتین انتخاب مجدد مادورو را تبریک گفت و سخنگوی وزارت امور خارجه چین اعلام کرد که با پیروزی مادورو در انتخابات ریاست جمهوری، روابط چین و ونزوئلا بیش از پیش تقویت خواهد شد.

فرایند رای گیری احتمال تقلب را تقویت کرد

نیکلاس مادورو با کسب اکثریت مطلق آرا به عنوان پیروز انتخابات اعلام شد، اما پیش از این، بر اساس نتایج نظرسنجی موسسه پژوهشی «ادیسون ریسرچ»، به نظر می‌رسید که ادموندو گونزالس، ۶۵ درصد و مادورو ۳۱ درصد آرای شرکت‌کنندگان را کسب می‌کنند. به گزارش الجزیره، براساس قوانین ونزوئلا، شاهدان مستقل حق دارند تا زمان تایید شمارش آرا و دریافت نسخه چاپی، در مراکز رای دهی بمانند. با این حال، حزب اپوزیسیون گزارش داده است که تنها در سی درصد از شعب رای گیری این قانون اجرا شده است. مخالفین نتایج انتخابات معتقدند که دولت نتایج را در قالب یک عدد نهایی اعلام کرده و فرایند شمارش آرا کاملا غیرشفاف بوده است.

فیلم‌هایی از برخی شعب رای گیری منتشر شده است که ارتش با حضور در آن جا صندوق‌های رای گیری را باطل کرده است. مادورو مدعی شده است روند انتخابات ونزوئلا هدف یک «هک گسترده» قرار گرفته بود، اما این پروژه شکست خورد. او پیشتر از ارتش و پلیس خواسته بود که از آرای مردمی دفاع کند. مخالفین مادورو معتقدند که کمیسیون ملی انتخابات ونزوئلا نیز از قدرت و استقلال کافی برخوردار نیست و دولت می‌تواند در فرایند انتخابات دخالت کند. افزون بر این، از جمعیت ۲۹ میلیون نفری ونزوئلا، حدود هشت میلیون شهروند در خارج از کشور زندگی می‌کنند، اما هیچ یک از آن‌ها اجازه شرکت در انتخابات را نداشتند.

چهره قدیس مابانه مادورو در ذهن طرفدارانش

اکنون به نظر می‌رسد که پژوهشگران علوم سیاسی و کارشناسان امور ونزوئلا و آمریکای لاتین نیز نسبت به پیروزی مادورو مشکوک هستند. «مانیکا مارکز»، محقق علوم سیاسی، در شبکه اجتماعی X، در تحلیل شرایط ونزوئلا نوشت: «عده‌ای از چپ گرایان حاکم بر ونزوئلا تنها در چارچوب وابستگی‌های ایدئولوژیک خود به انتخابات رقابتی، حقوق بشر و دموکراسی احترام می‌گذارند». به نظر مارکز، مادورو در ذهن طرفداران چپگرای خود، چهره‌ای قدیس‌مآب دارد و در آستانه انتخابات، به خاطر عذرخواهی‌های مکرر مادورو از مردم، از او دفاع می‌کردند.

مارکز می‌گوید: «چپ اقتدارگرا، یعنی آن گروه ایدئولوژیک، تنها به دلیل دشمنی مادورو و رفقایش با آمریکا، از او حمایت می‌کنند و می‌خواهند چهره او را سفیدشویی کنند. آن‌ها از پیروزی مادورو خوشحال‌اند، ولی به رنج روزمره مردم محلی که زیر چکمه‌های حکومت مادورو له می‌شوند، توجهی ندارند». به نظر می‌رسد شرایط برای مدافعان دموکراسی و حقوق بشر در ونزوئلا چندان آسان نیست. چپ‌های رادیکال در ونزوئلا، چپ‌های دموکراتیک را جاسوس آمریکا می‌دانند و حتی به دانشگاهیان که سعی دارند حقیقت سیاسی حاکم بر ونزوئلا را نشان دهند، حمله می‌کنند.

پیروزی مادورو بحران مهاجرت را تشدید می‌کند

نیکلاس مادورو در سال ۲۰۱۳، با مرگ «هوگو چاوز»، رئیس جمهور پیشین ونزوئلا، به قدرت رسید. تلاش او برای پیروزی در انتخابات، در واقع در راستای همان پروژه سیاسی قرار دارد که هوگو چاوز، ۲۵ سال قبل آن را آغاز کرد. با این حال، وضعیت اقتصادی ونزوئلا در این سال‌ها چندان برای مردم قابل تحمل نبوده است. الجزیره به نقل از کارشناسان می‌گوید طی ۱۰ سال گذشته، حدود ۷.۷ میلیون ونزوئلایی به دلیل کمبود کالا‌های ضروری و ابرتورم از کشور فرار کرده‌اند و در صورت پیروزی مادورو، تعداد بیشتری از مردم کشور را ترک می‌کنند. ونزوئلا یکی از کشور‌هایی است که با بحران مهاجرت گسترده روبروست. «لورا دیب»، مدیر برنامه ونزوئلا در دفتر واشنگتن (WOLA)، در مصاحبه با الجزیره می‌گوید: «حداقل دستمزد ماهانه در ونزوئلا حدود ۱۳۰ دلار است، اما چیزی که یک خانواده نیاز دارد تا تنها نیاز‌های اولیه خود را تامین کند، حدود ۵۰۰ دلار است».

بیشتر بخوانید:ونزوئلا شش صفر را از بولیوار حذف کرد

در این شرایط، حزب اپوزیسیون که برای نخستین بار در این سال‌ها، قدرت مادورو را به چالش کشیده بود، متعهد شد که در صورت پیروزی، حاکمیت دموکراسی را بازگرداند و اقتصاد تحریمی ونزوئلا را بازسازی کند. پیش از این دولت آمریکا به ونزوئلا وعده داده بود که در صورت برگزاری یک انتخابات آزاد، تحریم‌ها را کاهش دهد.

تکرار اعتراضات، پس از انتخابات؟

این اولین بار نیست که اعلام پیروزی مادورو در انتخابات ریاست جمهوری، مخالفت‌هایی را ایجاد می‌کند. چهار سال قبل نیز، در آغاز دور دوم ریاست جمهوری مادورو، مردم معترض به خیابان‌ها آمدند و ونزوئلا هفته‌ها صحنه درگیری مخالفان و موافق حکومت بود. آن‌ها در آن زمان نیز به نتیجه انتخابات مشکوک بودند و «خوان گوایدو»، رهبر مخالفان، با کمک کشور‌های غربی، اعتراضات را هدایت می‌کرد. باوجود اعتراض‌ها، اما مادورو توانست قدرت را حفظ کند و رهبر مخالفان نیز از کشور خارج شد. حالا پس از چهار سال با اعلام نتایج انتخابات، بار دیگر ماچادو مردم را به تجمع مسالمت‌آمیز دعوت کرده، از ارتش کمک خواسته و گفته است که در روز‌های آینده اقدامات لازم برای دفاع از حقیقت اعلام خواهد شد؛ مخالفان تا آخرین قدم به مبارزه ادامه خواهند داد.

به گزارش الجزیره، برخی از گروه‌های داخلی حزب برای مذاکره با دولت ابراز تمایل کرده‌اند. با این حال، اگر ماچادو با دولت مذاکره کند، احتمالا مشروعیت خود را در میان حامیانش از دست می‌دهد. به نظر می‌رسد تنها راه اپوزیسیون برای موضع گیری قوی، ایجاد فشار داخلی و بین المللی است. حال، با توجه به موضع گیری کشورهایی، چون آمریکا، چین و روسیه نسبت به نتیجه انتخابات، مشخص نیست شهروندان مخالف مادورو این بار چه خواهند کرد.