بیمه‌های باربری؛ تداوم حضور یا ادغام خدمات

اقتصاد ۲۴- مهرنوش شیرانی، مدیر بیمه‌های باربری، کشتی و هواپیما در شرکت بیمه تعاون، در یادداشتی اختصاصی درباره چالش‌ها و فرصت‌های صنعت بیمه باربری در ایران سخن گفت.
بیمه‌های دریایی که سرآغاز و مادر صنعت بیمه در روزگار فعلی است، از کافه‌ای که محل تجمع و استراحت دریانوردان و تجار در قلب لندن بود پاگرفت و با بسط و گسترش به تداوم و اثربخشی بیمه به عنوان آسایش خاطر در همه جوانب و یکی از ضرورت‌های زندگی امروزی بدل شد.

اما امروزه چگونه روزگار می‌گذرانند؟

اینکه صنعت بیمه در ایران با گرته برداری از کشور‌های غربی در دوران توسعه و فراگیری قرار گرفته و نیاز به آن هنوز هم جزئی از ضرورت‌های سبد هزینه قاطبه مردم به حساب نمی‌آید نه تنها به مخاطبین آن، بلکه به متولیان امر نیز آسیب خواهد رساند.

گرچه تعداد شرکت‌های بیمه مستقیم و اتکایی در سال‌های اخیر رو به افزایش گذارده، اما باید به میزان ضریب نفوذ بیمه نیز توجه ویژه نمود. حال آنکه افزایش تعداد برداشت کنندگان از یک سهم ثابت، منجر به تقسیم آن در میان شرکت‌های بیمه شده و سردرگمی ناشی از عدم آگاه سازی جامعه نسبت به ضرورت وجود چنین پشتوانه‌ای، نتیجه‌ای جز رقابت بر سر اعمال تخفیفات و ارائه پیشنهادات مالی به جای تاکید بر دانش، تخصص، کیفیت خدمات و ضرورت وجود آن‌ها و در نهایت، عدم وفاداری مشتریان نخواهد داشت. در این میان رشته باربری، بیش از پیش مغفول مانده و در جامعه امروز ایران در حال تبدیل شدن به خدمات جانبی در کنار سایر پرتفوی بیمه گزاران بزرگ شده است.

نگاهی به تعداد بیمه نامه صادره، میزان حق بیمه تولیدی، حجم خسارت پرداختی، درصد وصول حق بیمه‌ها و نگاه مشتری به این رشته که روزگاری از سودده‌ترین بیمه‌های بازرگانی به حساب می‌آمد، این نگرانی را تشدید می‌کند.

زنگ خطر

آمار ۳ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ در رشته باربری نشان از کاهش ۵ درصدی تعداد بیمه نامه صادره، ۵.۳ درصدی در حق بیمه تولیدی و از طرفی رشد ۲۱۲ درصدی در خسارت پرداختی و ۲.۳ درصدی در تعداد موارد خسارت نسبت به مدت مشابه در سال ۱۴۰۲ دارد. این ارقام نشان از کاهش بی رویه حق بیمه و گسترش ارائه تخفیفات و ایجاد شرایط مشارکتی مضاعف برای بیمه گزاران شده و اینکه درصد آن هنوز به حد قابل ملاحظه‌ای نرسیده ناشی از افزایش نرخ ارز است که بخشی از اثر نرخ‌های نزدیک به صفر و ارائه بیمه نامه رایگان را خنثی نموده است. از طرفی بخشی از آسیب وارده ناشی از مسئولیت متصدیان حمل و نقل است. مسئولیتی که اگرچه برپایه قانون تجارت و ماهیت ذاتی آن می‌بایست از سوی متصدی حمل بیمه شود به سبب عدم اگاهی، هزینه حق بیمه آن توسط صاحب کالا پرداخت شده و درنتیجه در بسیاری مواقع منجر به اظهار غیرواقع ارزش بار برای کاهش حق بیمه و درنتیجه متضرر شدن بیمه گزار می‌گردد.

همچنین بر اثر تهیه بیمه نامه مسئولیت متصدیان توسط صاحب کالا، ضرورت و الزام تهیه بیمه نامه باربری درک نشده و مکرر و مؤکد، اصرار به بیمه نمودن بار خود در زمان تحویل کالا به شرکت‌های باربری را دارند و در نتیجه از حقوق حقه خود آگاه نمی‌گردد.

راهکار چیست؟

افزایش تعداد شرکت‌های بیمه مستقیم می‌بایست منجر به افزایش کیفیت دانش و خدمات شده و از چوب حراج زدن به آنچه منافع ملی و بیت المال سهامداران شرکت‌ها است مانع گردد. همچنین رشد تعداد شرکت‌های اتکایی می‌بایست باعث توجه ویژه به شرایط ارائه شده و نرخ‌های بیمه‌ای منطبق با استاندارد‌های جهانی گردد و کارشناسان امر مسئولیت خود را در رسیدگی به این نابه سامانی، مهم‌تر از پیش برشمارند.

دوران تحریم‌های ظالمانه به سر خواهد آمد و ورود به بازار جهانی، متخصصان امر در ایران عزیزمان را زیر سوال خواهد برد. حتی در صورتی که با وجود ربودن گوی سبقت از یکدیگر، تملک پرتفو‌های خرد و کلان را در اختیار بگیریم، با یک خسارت نابهنگام و کلی، صنعت بیمه را درگیر خواهیم نمود. چراکه هر چند تبلیغات گسترده‌ای روی پوشش‌های اتکایی انجام می‌پذیرد، اما بر صاحب نظران و کارشناسان پوشیده نیست که ریسک خطرات در داخل کشور محبوس بوده و با توجه به سهامداری شرکت‌ها در قرارداد‌های اتکایی یکدیگر، عملا بازخورد رفتار‌های هیجانی و رقابتی به تمامی ذینفعان باز خواهد گشت.

اگر کیفیت دانش و روزآمد نمودن قرارداد‌ها بر پایه استاندارد‌های جهانی افزایش یابد و شبکه فروش قدرتمند در صنعت تنها راه رقابت را ارزان فروشی ندانسته و دستگاه‌های محترم نظارتی، نقش خود را بیش از پیش پررنگ نموده و همه خانواده بزرگ این صنعت در افزایش آگاهی بیمه گزاران محترم و توسعه فرهنگ بیمه، به ضرورت وجود بیمه نامه‌ای مکفی و کارشناسی شده با قیمت تمام شده حقیقی اهتمام ورزند، هنوز هم می‌توان راه نجاتی برای این رشته یافت؛ در غیر اینصورت ادغام آن در زیر گروه سایر رشته‌ها دور از تصور نخواهد بود.

فراموش نکنیم، بیمه یک تبلیغ، بازارگرمی و یا هدیه‌ای بر روی محصول نیست.

بیمه یک خدمت است. خدمتی که در گرو اقدامات عملی و نه شکلی آن، آسایش خاطر بیمه گزار و صاحب سرمایه را در زمان حادثه فراهم می‌آورد.

چرا مثال‌ها و دیدگاه‌های اغلب بیمه گزاران در ابتدای مذاکرات با این جمله شروع می‌شود؟

بیمه خسارت نمی‌دهند! اما در زمان صدور خوب پول می‌گیرد.

یکبار دیگر به خودمان رجوع کرده و از ابتدا این متن را بخوانیم. صنعت بیمه محل ارتزاق کارکنانی دلسوز و همکارانی وفادار است. تصویر ذهنی بیمه گزاران را تنها بیمه گران اصلاح خواهند نمود.