واکسن گارداسیل، واکسنی با تقاضای بالا، عرضه پایین و قیمت‌های نجومی/ واکسنی کمیاب در داروخانه‌ها و فراوان در بازار سیاه و مطب های خصوصی

اقتصاد۲۴- مساله واکسن گارداسیل و حواشی آن حالا دیگر به یک بحث جدی در افکار عمومی و رسانه‌ها تبدیل شده است، واکسنی که شاید یک دهه پیش کمتر کسی آن را می‌شناخت و در دوره‌ای حتی تندرو‌های اصولگرا در تلاش برای نفی لزوم تزریق آن بودند حالا چنان مساله خرید و تزریق آن برای افکار عمومی جدی شده که مساله قیمت گذاری بر روی آن و حواشی فروش خارج از قاعده اش نیز به مساله‌ای تازه برای وزارت بهداشت تبدیل شده است.

این شرایط البته در حالی است که به گزارش اقتصاد ۲۴، پیش از این قرار بود واکسن HPV به واکسیناسیون ملی در ایران اضافه شود، اما فعلا و هنوز شهروندان ایرانی ناچار هستند برای واکسینه شدن، پول پرداخت کنند، آن هم ارقامی که از یک میلیون و صد هزار تومان برای نوع ایرانی آن تا حدود ۱۰ میلیون تومان برای انوع خارجی آن در نوسان است.
این ارقام نیز اکنون در وضعیتی مطرح می‌شود که معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی بالینی می‌گوید آمار ابتلا به ویروس HPV در ایران با یک روند صعودی در حال افزایش است.

در اهمیت یک واکسن جامانده از واکسیناسیون ملی

اما اهمیت واکسن گارداسیل چیست و چرا ناگهان مورد توجه قرار گرفت؟
به گزارش اقتصاد ۲۴، واکسن گارداسیل یکی از موثرترین واکسن‌ها در پیشگیری از عفونت‌های ویروسی ناشی از ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) در کودکان و بزرگسالان است. این واکسن می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های خطرناکی مانند سرطان دهانه رحم، زگیل‌های تناسلی و دیگر سرطان‌ها را کاهش دهد. واکسن گارداسیل در سه نوع اصلی عرضه می‌شود: واکسن پاپیلوگارد ایرانی (دو ظرفیتی)، واکسن گارداسیل (چهار ظرفیتی، ساخت شرکت‌ام اس دی) و گارداسیل ۹ (نه ظرفیتی، ساخت شرکت MSD) آمریکایی که هر کدام حفاظت متفاوتی در برابر سویه‌های مختلف ویروس HPV ایجاد می‌کنند. قیمت واکسن گارداسیل در ایران بسته به اینکه تولید ایران یا خارجی باشد و همچنین ظرفیت آن، متغیر است.

این در حالی است واکسن‌های HPV یکی از مؤثر‌ترین روش‌ها برای پیشگیری از سرطان‌های مرتبط با ویروس پاپیلومای انسانی هستند. این واکسن‌ها شامل واکسن دو ظرفیتی پاپیلوگارد (تولید ایران)، واکسن چهار ظرفیتی گارداسیل (تولید آمریکا) و واکسن نه ظرفیتی گارداسیل ۹ (تولید آمریکا) هستند.

در همین حال، اما تزریق واکسن گارداسیل به نوجوانان و جوانان (معمولاً در سنین ۹ تا ۲۶ سال) توصیه می‌شود، چرا که این واکسن در پیشگیری از عفونت‌های HPV و کاهش خطر سرطان‌های مرتبط با HPV بسیار موثر است.

البته به گزارش اقتصاد ۲۴، یکی از مهم‌ترین فواید واکسن گارداسیل، جلوگیری از شیوع HPV در جامعه است. با تزریق گسترده این واکسن، نه تنها فرد دریافت‌کننده از عفونت‌های HPV و عوارض مرتبط با آن محافظت می‌شود، بلکه احتمال انتقال ویروس به دیگران نیز کاهش می‌یابد. به این ترتیب، این واکسن به عنوان یک راهکار پیشگیری جمعی نیز اهمیت دارد.

جنجال توزیع واکسنی که آزاد باید خرید

اما در چند هفته اخیر، یکی از موارد پرحاشیه حوزه سلامت ایران مساله واردات و توزیع واکسن گارداسیل و نحوه عجیب فعالیت دلال‌ها در حاشیه داروخانه‌های بیماران خاص بوده است. آن هم در شرایطی که واکسن گارداسیل، به‌دلیل محدودیت عرضه در بازار رسمی، در لیست دارو‌های پرتقاضا قرار گرفته و همزمان با افزایش تقاضا شاهد یکی از بزرگ‌ترین بازار‌های سیاه برای این واکسن همزمان با خطر عرضه واکسن‌های تقلبی هستیم.

در همین حال عجیب نیست که خبرگزاری مهر در روز‌های اخیر خبر از حضور عجیب برخی دلالان در میان مراجعان داروخانه‌های خاص مثل هلال احمر و سیزده آبان داده که علنا به مراجعان درباره وجود این واکسن در اختیارشان سخن می‌گویند.

بیشتر بخوانید: ۵ هزار واکسن در تهران گم شد؟ / فروش چندبرابری قیمت واکسن‌های گارداسیل در مطب‌ها و کمبود در داروخانه‌ها

در واقع به نظر می‌رسد که در حاشیه داروخانه‌های بزرگ و خاص که بیشترین میزان توزیع دارو‌های خاص و دولتی در آنان انجام می‌شود، برخی اشخاص با ظاهر مشتری، به مراجعان نزدیک شده و خرید واکسن گارداسیل را پیشنهاد می‌دهند.

نکته دیگر این است که داروخانه‌داران درحالی از کمبود واکسن گارداسیل خبر می‌دهند که این واکسن‌ها به وفور در مطب‌های خصوصی و بازار آزاد پیدا می‌شود؛ از ۶ تا ۱۶ میلیون تومان. در برخی مراکز رسمی هم واکسن گارداسیل ۴ ظرفیتی را با نرخ ۴ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان و ۹ ظرفیتی را ۹ میلیون و ۵۰۰ تا ۱۸ میلیون تومان خریدوفروش می‌کنند.
ارقام عجیب و متناقض درباره این واکسن به شدت موجب نگرانی شده است.

واکسن‌های گارداسیل اصل وارداتی یا قاچاق تقلبی؟

این شرایط البته در حالی است که پزشکان و متخصصان بار‌ها هشدار داده‌اند که در بازار‌های غیررسمی، احتمال فروش واکسن‌های تقلبی بسیار بالاست. 
به گزارش اقتصاد ۲۴، واکسن گارداسیل نیز متاسفانه به دلیل قیمت و عدم واردات و توزیع دقیق و منظم آن، یکی از دارو‌هایی است که به‌دلیل تقاضای بالا، هدف سودجویان قرار می‌گیرد و در این بین مساله این است که استفاده از واکسن‌های تقلبی نه‌تنها اثربخشی ندارد، بلکه ممکن است عوارض جدی برای افراد ایجاد کند. تنها راه مطمئن، تهیه واکسن از مراکز معتبر مانند داروخانه‌های بیماران خاص است.

مورد نگران کننده‌تر نیز اکنون درباره واکسن گارداسیل یکی همین است که در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی نیز اکنون شاهد فروش و تزریق این واکسن در برخی درمانگاه‌های خصوصی، مطب‌ها و حتی کلینیک‌های زیبایی هستیم که اتفاقا واکسن گارداسیل را بدون هیچ تضمینی که آیا اصل است یا نیست، آیا همان واکسن‌های وارداتی است و یا از طریق دیگری وارد شده با قیمت‌های نجومی به خریداران سرگردان می‌فروشند.

این مدل فروش‌های اینترنتی، اما متاسفانه دقیقا همزمان با شایعه گم شدن محموله وارداتی این واکسن شدت نیز گرفته است، چنان که هنوز مشخص نیست دقیقا محموله‌های تولیدی و وارداتی واکسن در چه داروخانه‌هایی توزیع یا عرضه شده و می‌شوند، حواشی ورود آن به بازار سیاه، شهروندانی را که در پی این واکسن هستند راهی بازار سیاه کرده است، آن هم بازار سیاه بی سامانی که اساسا مشخص نیست کالایی که در آن عرضه می‌شود حتی اصل باشد یا تقلبی نباشد.

قیمت‌های گوناگون برای واکسن‌های گارداسیل

مساله تقلبی بودن و قاچاق یا اصل بودن واکسن‌های گارداسیل با شرایط فعلی البته تنها مشکل نیست. یک بحران دیگر قیمت‌های متنوع برای این واکسن است چنان که از رقم کف دولتی یعنی واکسن چهار ظرفیتی ایرانی با قیمت دو میلیون و ۲۰۰ هزار تومان تا رقم واکسن ۹ ظرفیتی آمریکایی به قیمت ۲۰ میلیون تومان را در بر می‌گیرد.

آن هم در شرایطی که گفته می‌شود واکسن دولتی ۹ ظرفیتی حدود ۷-۸ میلیون تومان، و دولتی آزاد ۱۲ میلیون تومان است، اما بسیاری از شهروندان از ارقام دیگری در ردیف ۱۹ تا ۲۰ میلیون تومان برای این واکسن‌ها سخن می‌گویند. در همین رابطه تجارت نیوز نوشته که در تهران برخی داروخانه‌ها واکسن ۶ میلیونی هم به فروش می‌رسانند.

این البته باز در حالی است که قیمت واکسن در داروخانه‌های رسمی حدود ۲ میلیون تومان است، اما همچنان گزارش شده که برخی داروخانه‌ها و نیز دلالان کنار داروخانه‌ها واکسن تولید داخل ۲ میلیون تومانی را با قیمت‌هایی از ۵ تا ۷ میلیون تومان عرضه می‌کنند.

از سوی دیگر واکسن گارداسیل در شرایطی با ارز نیمایی و به تعداد محدود در داروخانه‌ها توزیع می‌شود که به شکل نگران کننده‌ای با سرعت با قیمت آزاد، سر از بازار سیاه و مطب پزشکان در می‌آورد. به این ترتیب واکسن ۴ ظرفیتی ۲ میلیون و ۹۰۰ هزار تومانی، بین ۴ تا ۱۰ میلیون تومان و واکسن ۹ ظرفیتی با قیمت مصوب ۶ میلیون و ۷۰۰ هزار تومانی، تا ۱۸ میلیون تومان هم فروخته می‌شود.

در واقع می‌توان با توجه به ارقام مطرح شده از سوی شهروندان و حتی در گزارش‌های مختلف رسانه‌ها این طور ارزیابی کرد که واکسن گارداسیل وارد شده و یا تولید شده با ارز نیمایی در شرایطی رقم دولتی مشخص دارد که در نهایت هر چقدر دلال و گاه توزیع کننده متخلف یعنی داروخانه دار بتواند این واکسن را به فروش می‌رساند.
چنان که بر اساس جدول زیر واکسن باید رقمی بین ۲ تا ۱۱ میلیون تومان بنا به ۴ یا ۹ ظرفیتی بودن آن به فروش برسد، اما در نهایت ارقامی که به صورت حقیقی در بازار مطرح می‌شود نشان از کف ۶ میلیون تومان تا ۲۰ میلیون و حتی بیشتر دارد.
مگر اینکه شهروندی خوش شانس به توزیع کننده‌ای خوش انصاف بربخورد و بتواند این واکسن را با قیمت حقیقی آن تهیه کند.

به گزارش اقتصاد ۲۴، در این بین، اما به نظر می‌رسد این وضعیت نابه سامان درباره توزیع واکسن گارداسیل (آن هم با اوج گیری ویروس HPV در ایران و آن هم به روایت معاون پژوهشی مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی بالینی کشور، تا زمانی که مسیر تزریق و واردات واکسن مشخص نشود ادامه خواهد یافت.
کما اینکه تلاش برای اضافه کردن واکسن گارداسیل به واکسن‌های ملی تاکنون ناکام مانده است، ناکامی که اگر ادامه یابد می‌تواند به سودجویی بیشتر برخی از کاسبان در بازار سیاه این واکسن منجر شود.

برای بهبود اوضاع تزریق واکسن گارداسیل و جلوگیری از اوج گیری ویروس HPV اکنون عزم و اراده ملی لازم است تا دستکم گروه مشخصی از نوجوانان و جوانان ایرانی زیر ۲۵ سال به صورت مشخص در جامعه هدف تزریق واکسن اجباری و ملی قرار بگیرد و چنان سایر مراحل واکسیناسیون ملی برای این گروه نیز برنامه زمانبدی مشخص شود. در مقابل برای اشخاص بالای ۲۵ سال نیز اگر قرار نیست در واکسیناسیون ملی قرار گیرند، یک مسیر و هزینه مشخص از سوی وزارت بهداشت اعلام شود تا بتوانند به صورت مشخص با ارقام دقیق تعیین شده و در مراکز بهداشت و درمانی و دانشگاهی وزارت بهداشت به واکسن گارداسیل دسترسی یابند.

به گزارش اقتصاد ۲۴، نکته اینجاست که در این بین حتی مساله تامین هزینه واکسن‌های گارداسیل برای ایرانیان نیز مورد بحث قرار گرفته بود و یکی از منابع تامین مالی، ۶ میلیارد دلار پول بلوکه شده ایران (همان ۶ میلیارد دلار معروف طلب ایران از کره جنوبی) در بانک‌های قطر بود که بعد از روز‌ها گمانه زنی ناگهان به دست فراموشی سپرده شد. حال، اما تا زمانی که این مسیر مشخص طی نشود به نظر بحران آشفتگی در بازار این واکسن خاص و مهم همچنان ادامه خواهد یافت.