چرا بورس عقب‌نشینی کرد؟

اقتصاد۲۴- غلبه هیجان منفی در بازار سهام، طی اولین روز معاملاتی هفته سبب شد تا شاخص کل بورس با افت بیش از ۲درصدی حمایت مهمی را از دست بدهد. این میزان نوسان روزانه، از ۱۴مرداد سال جاری تکرار نشده بود. همچنین خروج گسترده پول از بازار سهام و صندوق‌های درآمد ثابت نیز، نشان از نوعی هراس در بازار سرمایه است. سیاست عرضه سکه، سبب شد تا پول‌ها تمایلی به حضور در ابزار‌های بورسی نداشته باشند. ارزش معاملات خرد بازار سهام نیز به کانال ۵هزار میلیارد تومان رسید. این میزان، کمترین مقدار از ۲۶آبان امسال است. ارزش دلاری بازار سهام و P/E بورس تهران نیز به پایین‌ترین سطح سه‌ماه اخیر نزدیک شده است. افزایش ریسک‌های سیاسی و احتمال تشدید تحریم‌ها موجب شده است خریداران رغبتی برای ورود به بازار ارزنده بورس نداشته باشند. این درحالی است که رونق بورس می‌توانست برگ سبزی در کارنامه ۶ماهه دولت چهاردهم باشد.

روز هراس در بورس

خروج سهمگین پول‌های حقیقی از بازار سهام طی بهمن ماه، حکایت از آن دارد که در مقیاس ماهانه بیشترین خروج از تیرماه ۱۴۰۲ به‌وقوع پیوسته است، ضمن آنکه افت ۲.۰۸ درصدی شاخص‌کل بورس در اولین روز معاملاتی هفته رقم خورد که از ۱۴ مرداد سال‌جاری تکرار نشده‌است. مطابق بررسی‌ها با این تفاسیر حمایت ۲ میلیون و ۷۵۰ هزار‌واحدی شاخص اصلی نیز از دست رفت. همچنین ارزش معاملات خرد نیز به ۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد‌تومان رسید‌که کم‌ترین مقدار از ۲۶ آبان سال‌جاری است. هیجان منفی که بر بازار سهام غلبه کرده‌است، در نتیجه چندعامل مختلف است. اول آنکه دخالت بانک‌مرکزی در عرضه سکه سبب خروج پول از همه بازار‌ها شده‌است.

علاوه‌بر این، بالاگرفتن تنش‌ها میان ایران و آمریکا بر فضای رکودی-هیجانی بازار سهام دامن زده است. این درحالی است که رونق بورس می‌توانست به‌عنوان یکی از دستاورد‌های دولت پزشکیان در ۶ ماه گذشته از آغاز دولت چهاردهم باشد.

بورس؛ در کف کف‌ها

همان‌طور که انتظار می‌رفت، با عدم‌کارآیی محرک‌های بازار سهام، ارزش معاملات نیز به محدوده‌های پایینی رسید. ورود این سنجه آماری به کانال ۵ هزار میلیارد‌تومان، سبب شد تا به کم‌ترین مقدار از ۲۶ آبان سال‌جاری برسد، ضمن اینکه ارزش دلاری معاملات نیز چند روزی است که زیر محدوده حساس ۱۰۰ میلیون دلار است. ارزش دلاری بازار سهام نیز به کف ۲۰ آبان نزدیک شده‌است. بررسی‌ها از نسبت P/E بازار سهام نشان می‌دهد؛ این سنجه ارزش‌گذاری سهام به ۶.۷۵ واحد رسیده‌است. این میزان از ۱۸ آذر سال‌جاری سابقه نداشته‌است. به‌نظر می‌رسد، هرقدر بر ارزندگی بازار بر اساس متغیر‌های مختلف افزوده می‌شود، اما تقاضای بازار برای نقدکردن سهام نیز بیشتر می‌شود. ریسک‌های سیاسی و اختلاف بیش از ۳۵ درصدی قیمت دلار نیما و دلار آزاد، موجبات بروز کف نشینی بورس شده‌است.

فرار شتاب گونه حقیقی‌ها

با افت بیش از ۲ درصدی نماگر اصلی بورس که از ۱۴ مرداد سال‌جاری چنین نوسان منفی بی‌سابقه بوده‌است، بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد‌تومان پول حقیقی از گردونه معاملات سهام خارج شده‌است. این درحالی است که صندوق‌های درآمدثابت همچنان صحنه خروج سرمایه‌ها است. به‌نظر می‌رسد بخشی از خروج پول از صندوق‌های درآمد ثابت برای انتظارات بالای تورمی باشد، اما همچنان نرخ اوراق که بالای ۳۳ درصد است، مانع از ورود پول قابل‌توجه به بازار‌ها می‌شود. از ابتدای بهمن ماه بیش از ۸ هزار و ۱۰۰ میلیارد‌تومان پول حقیقی از گردونه معاملات بازار سهام خارج شده‌است. بافرض آنکه طی سه روز آینده ورود پولی به‌ثبت نرسد، این میزان از خروج پول در مقیاس ماهانه از تیرماه ۱۴۰۲ سابقه نداشته‌است.

خبر‌های اخیری که درخصوص دخالت مستقیم بانک‌مرکزی در عرضه سکه با قیمتی پایین‌تر از ارزش ذاتی منتشر شده‌است، موجب خروج گسترده پول از بازار‌ها شده‌است. این درحالی است که سابقه تاریخی این‌گونه اقدامات درخشان نیست و این با عرضه سکه در فضایی که عطش تقاضا بالاست، نمی‌توان جلوی انتظارات تورمی را گرفت. معاون بورس‌کالا نیز اخیرا نسبت به این اقدام بانک‌مرکزی واکنش منفی نشان داده‌است. تمام وعده‌های عبدالناصر همتی، وزیر امور اقتصادی و دارایی، طی یک ماه اخیر همزمان با روی کارآمد ترامپ زیر سوال رفته‌است. اختلاف دلار توافقی با قیمت دلار آزاد به بیش از ۳۵ درصد رسیده‌است.

بیشتر بخوانید:چرا بورس برای خروج از تور اصلاح تمایلی ندارد؟

حواشی قیمت‌گذاری دستوری و حذف آن، عملا اجرایی نشد، ضمن آنکه همچنان درخصوص کاهش نرخ بهره ابهاماتی وجود دارد. هرچند به‌طور نمایشی نرخ گواهی‌سپرده‌ها به ۲۵ درصد رسیده‌است، اما همچنان برخی از بانک‌ها نرخ ۳۰ درصد را تمدید‌کرده و بازار اوراق به لحاظ نرخ بهره داغ است، به‌طوری‌که همچنان شاهد افزایش نرخ بهره موثر یا YTM در اخزا هستیم. بورس تهران می‌توانست به‌عنوان یک دستاورد برای ۶ ماهه ابتدایی دولت پزشکیان باشد. رونق بازار سهام در جایی‌که نماگر اصلی به مرز ۳ میلیون واحد نیز رسیده بود و می‌توانست از آن فراتر رود، با برخی از اقدامات سیاسی و اقتصادی به رکود رسید. بسته شدن پتروشیمی‌ها بدون اصلاح فرمول و بازنشانی نحوه درست قیمت‌گذاری یوتیلیتی ها، ابهامات پیرامون مالکیت ایران‌خودرو و افزایش اختلاف نرخ بورس‌کالا با دلار توافقی از جمله ریسک‌های اقتصادی است که می‌تواند به وسیله دولت حل و فصل شود، اما اهالی بازار را در فضایی رخوت انگیز نگه داشته‌است.

رونق بازار‌های جهانی

تحولات بورس تهران، در حالی رقم خورده است که قیمت برخی از کامودیتی‌ها در اوج است. سیاست‌های ترامپ و تحولات منطقه سبب شده‌است تا شاخص دلار روندی کاهشی را دنبال کند. از آن سو قیمت برخی از داریی‌های پایه با رشد خوبی همراه شده‌است. هرچند مذاکره ترامپ و پوتین موجب کاهش قابل‌توجه قیمت طلای جهانی شد و این شاخص را به زیر ۲ هزار و ۹۰۰ دلار به ازای هر اونس کاهش داد. همچنین احتمال کاهش سهم ایران در صادرات نفت جهانی، موجب رشد نسبی قیمت نفت شده‌است، بااین‌حال کرک‌اسپرد پالایشی‌ها در حال تقویت‌شدن است. افزایش ۱۲ درصدی قیمت گاز طبیعی، طی هفته گذشته موجب‌شده‌است تا همچنان شاهد روند صعودی نرخ خوراک صنایع باشیم، با این‌حال قیمت اوره جهانی نیز تقویت شده و حوالی ۳۸۰ دلار به ازای هر‌تن مورد محاسبه قرار می‌گیرد، همچنین قیمت متانول نیز بالای ۳۰۰ دلار است و از این جهت جای نگرانی برای صنایع پتروشیمی وجود دارد. همچنین قیمت گاز اروپا با کاهش ۹ درصدی و وزنی که در فرمول نرخ خوراک دارد، می‌تواند در نهایت بر حاشیه سود اوره و متانول سازان موثر واقع شود.

با وجود آنکه قیمت روی برای عبور از ۲ هزار و ۹۰۰ دلار مقاومت نشان می‌دهد، اما افزایش تحریم‌های آلومینیوم روسیه سبب شد تا قیمت آلومینیوم به بالای ۲ هزار و ۶۰۰ دلار و مس نیز با رشد ۰.۱ درصدی همراه شود. در بورس‌کالا نیز طی هفته گذشته کاتد مس با رقابت ۱۹ درصدی و شمش آلومینیوم با رقابت ۵ درصدی همراه شدند. در کنار این موارد، به رغم ۱۰۶ دلاری شدن سنگ‌آهن، قیمت بیلت فولاد ایران بدون تغییر حوالی ۴۲۰ دلار است. قیمتی که با رشد قیمت دلار نیز اثر مثبتی بر سود و درآمد فولادی‌ها نگذاشته است. در تالار نقره‌ای بورس‌کالا، میانگین شمش فولاد با رقابت ۵ درصدی حوالی ۲۶ میلیون‌تومان معامله می‌شود.