تاریخ انتشار: ۰۹:۳۶ - ۳۰ اسفند ۱۴۰۳

انزوای پوتین در حیاط خلوتش؛ چرا آسیای مرکزی به روسیه پشت کرد؟ / رد پای چین و ترکیه در قلب آسیا

گروهی از ناظران با استناد به رویکرد و استراتژی کشور‌های آسیای مرکزی از کاهش نفوذ روسیه در این قاره گفته و با تکیه بر داده‌های متفاوت براین باورند که امروز بازیگرانی، چون چین و ترکیه با تکیه بر اهرم‌های قدرتی که در اختیار دارند تلاش می‌کنند تا در حیاط خلوت کرملین نفوذ کنند؛ این گزاره‌ای است که توسط کشور‌های این قاره مورد استقبال قرار گرفته است؛ کشور‌های قلب آسیا نمی‌خواهند هزینه بازی‌های خودساخته مسکو را بپردازند و به دنبال توسعه اقتصادی و سیاسی هستند و برای نیل به اهداف‌شان در عرصه سیاست خارجی رویکرد متنوع سازی را دنبال می‌کنند.

انزوای پوتین در حیاط خلوتش

اقتصاد۲۴- آسیای مرکزی در پرتو جنگ اوکراین به یک منطقه کلیدی تبدیل شد. تعدادی از بازیگران خارجی از جمله ایالات متحده، آلمان، فرانسه، ژاپن، هند، ترکیه و سایرین، تعاملاتشان را با منطقه در قالب‌های مختلف برای گسترش نفوذ خود آغاز کردند و متعاقباً رقابت‌ها برای به دست آوردن «قلب و ذهن» کشور‌های آسیای مرکزی تشدید شد.

دلیل اصلی چنین تحولی حول این محور استوار است که "روسیه در حال از دست دادن کنترل خود بر آسیای مرکزی است. "

اکونومیست که عوامل دیپلماتیک، نظامی، انرژی و اقتصادی را ارزیابی می‌کند، توسل به چنین استدلال را منوط کرده به تجزیه و تحلیل کامل واقعیت‌های حاکم بر این قاره. در همین راستا ژئوپلتیکال مانیتور یادداشتی را در این باره منتشر کرده و اقتصادنیوز این یادداشت را به سه بخش تقسیم کرده که بخش نخست در ادامه آمده است.

رد پای چین در قلب آسیا

از زمان شروع جنگ در اوکراین، پرتال‌های تحلیلی مختلف مطالبی را منتشر کرده‌اند که نشان می‌دهد نفوذ روسیه در آسیای مرکزی در حال کاهش است. این روایت‌ها نشان می‌دهند که رهبران آسیای مرکزی از روسیه در درگیری‌ها حمایت نکردند و پایبندی خود را به رژیم تحریم‌ها اعلام کرده‌اند. تحلیلگران می‌گویند که حمله تمام‌عیار روسیه به اوکراین در فوریه ۲۰۲۲ به‌طور قابل توجهی ژئوپلیتیک منطقه را تغییر داده و موقعیت مسکو در آسیای مرکزی را تحت تاثیر قرار داده است.

از این رو، کشور‌های آسیای مرکزی موضعی بی‌طرف در قبال درگیری اوکراین اتخاذ کرده، از رویکرد روس‌ها حمایت نکردند و فراتر از آن تبعیت از تحریم‌های غرب را انتخاب کرده‌اند. این بی‌طرفی گزینشی به عنوان فاصله گرفتن محتاطانه از سیاست‌های مسکو تعبیر می‌شود و نشان‌دهنده کاهش اعتماد در میان کشور‌های آسیای مرکزی به کرملین است.

این گروه از کشور‌ها در واکنش به درگیری‌های روسیه در اوکراین، فعالانه به دنبال روابط قوی‌تر با دیگر قدرت‌های جهانی مانند چین، ترکیه و غرب هستند. تصور می‌شود که تغییر در اتحاد‌ها نقش سنتی مسکو را به‌عنوان قدرت مسلط در منطقه کاهش داده و منجر به هم‌سویی مجدد بالقوه تأثیرات ژئوپلیتیکی شده است.

چنین روایت‌هایی به افزایش همکاری‌های منطقه‌ای و خودمختاری در میان جمهوری‌های آسیای مرکزی، مستقل از نفوذ روسیه اشاره دارد. از سال ۲۰۱۸، ابتکاراتی مانند اجلاس سران آسیای مرکزی، همکاری بین پنج جمهوری را بدون دخالت قدرت‌های خارجی تقویت کرده که نشان‌دهنده هویت جمعی منطقه‌ای است. مانور‌های نظامی مشترکی که بدون مشارکت روسیه انجام می‌شود، نشان‌دهنده حرکت به سمت خوداتکایی و همبستگی منطقه‌ای در مسائل دفاعی است.

کشور‌های آسیای مرکزی با اتخاذ سیاست‌های خارجی متنوع، به‌طور فعال استقلال و منافع خود را در صحنه جهانی نمایش داده و اتکا به هر یک از قدرت‌های خارجی را کاهش می‌دهند. عوامل اقتصادی در روایت‌های مربوط به کاهش نفوذ روسیه بسیار مهم هستند. اقتصاد‌های آسیای مرکزی که از لحاظ تاریخی برای تجارت و صادرات انرژی به روسیه متکی بوده‌اند، اکنون در حال بررسی مسیر‌های تجاری و مشارکت‌های جایگزین برای تنوع بخشیدن به تعاملات اقتصادی خود هستند.


بیشتر بخوانید:پوتین ۸ ساعت فرستاده ترامپ را معطل کرد


حضور رو به رشد اقتصادی چین از طریق ابتکار یک کمربند و جاده، سرمایه‌گذاری و توسعه زیرساختی قابل توجهی را در اختیار این بازیگران قرار داده که برای آنها بسیار جذاب است. پروژه‌هایی مانند راه‌آهن، جاده‌ها و خطوط لوله انرژی، اتصال و رشد اقتصادی را افزایش و وابستگی به مسیر‌های روسیه را کاهش می‌دهند. افزایش تجارت با چین بازار‌های جدیدی را برای کالا‌های آسیای مرکزی فراهم ساخته و شرکای اقتصادی این گروه از کشور‌ها را متنوع می‌کند.

بازماندگان شوروی میراث روسیه را به حاشیه راندند

ترکیه همچنین در حال تقویت روابط اقتصادی و فرهنگی با کشور‌های آسیای مرکزی است و از میراث مشترک ترک استفاده می‌کند. آنکارا تعاملات اقتصادی را از طریق توافقنامه‌های تجاری، سرمایه‌گذاری‌های مشترک تشدید کرده و جایگزین‌هایی برای نفوذ اقتصادی روسیه ارائه می‌دهد. هدف کشور‌های آسیای مرکزی از تعامل با چین و ترکیه دستیابی به استقلال اقتصادی و مقاومت بیشتر در برابر فشار‌های اقتصادی خارجی است.

روایت‌ها همچنین تغییرات فرهنگی و سیاسی قابل توجهی را که به فرسایش نفوذ روسیه کمک می‌کند، برجسته می‌کنند. احیای هویت‌های ملی و ارزیابی مجدد روایت‌های تاریخی در کشور‌های آسیای مرکزی منجر به فاصله گرفتن تدریجی فرهنگی این گروه کشور‌ها از روسیه می‌شود. اصلاحات آموزشی بر زبان‌های محلی به جای تقویت زبان و میراث روسیه، هویت ملی و میراث فرهنگی را تقویت می‌کند. تلاش برای احیای آداب و رسوم و شیوه‌های سنتی، سلطه فرهنگی را که قبلاً در اختیار روسیه بود، کاهش می‌دهد.

ارزیابی انتقادی فزاینده از نقش تاریخی روسیه و سیاست‌های دوران شوروی، تمایل به استعمارزدایی را تقویت کرده است. روشنفکران و رسانه‌ها به‌طور فزاینده‌ای درباره اهمیت استقلال فرهنگی و سیاسی از روسیه بحث می‌کنند. همانطور که برخی رسانه‌ها استدلال می‌کنند، برخی از دولت‌ها اقداماتی را برای محدود کردن رسانه‌های روسی انجام داده‌اند و در عوض نقش رسانه‌های محلی را برجسته ساختند. تظاهرات علیه اقدامات روسیه در اوکراین منعکس‌کننده تغییرات اجتماعی گسترده‌تر علیه مواضع روس‌ها است و مشکلات اقتصادی منتسب به جنگ منجر به ناامیدی عمومی علیه روسیه شده است.

تحلیل‌ها حاکی از آن است که قدرت نرم روسیه - توانایی نفوذ از طریق ابزار‌های فرهنگی یا ایدئولوژیک در آسیای مرکزی - کاهش داده است. با کاهش محبوبیت فرهنگ و زبان روسی، توانایی روسیه برای توسل به قدرت نرم ضعیف می‌شود. دانشجویان آسیای مرکزی به‌طور فزاینده‌ای به جای روسیه، چین، ترکیه و کشور‌های غربی را برای تحصیل انتخاب می‌کنند.

محتوای آموزشی در حال بومی‌سازی است و تأکید بر دیدگاه‌های روسی کاهش یافته است. کشور‌ها در حال بررسی همکاری امنیتی با سایر کشور‌ها مانند ترکیه و قدرت‌های غربی هستند و اتکا به حمایت نظامی روسیه را کاهش می‌دهند. هدف کشور‌های آسیای مرکزی از تعامل با بازیگران متعدد جهانی، ایجاد توازن بین نفوذ روسیه و تقویت حاکمیت خود است. تبعیت از تحریم‌های غرب نشان‌دهنده تمایل به اولویت دادن به هنجار‌های بین‌المللی بر اتحاد با روسیه است. تلاش برای تقویت اقتصاد‌های داخلی آسیب‌پذیری در برابر فشار‌های اقتصادی خارجی، از جمله فشار‌های روسیه، را کاهش می‌دهد.

منبع: اقتصاد نیوز
ارسال نظر
قوانین ارسال نظر
لطفا از نوشتن با حروف لاتین (فینگلیش) خودداری نمایید.
از ارسال دیدگاه های نا مرتبط با متن خبر، تکرار نظر دیگران، توهین به سایر کاربران و ارسال متن های طولانی خودداری نمایید.
لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
در غیر این صورت، «اقتصاد24» مطلب مورد نظر را رد یا بنا به تشخیص خود با ممیزی منتشر خواهد کرد.
خواندنی‌ها
خودرو
فناوری
آخرین اخبار

عکس/ نمایی خاص از ۵۴ سال پیش میدان فردوسی تهران

صعود قیمت طلای جهانی در آستانه دیدار ترامپ و پوتین

مذاکره استقلال با مدافع سابق منچستریونایتد

ترافیک سنگین در جاده چالوس و آزادراه تهران شمال

سعید جلیلی جواب طعنه پزشکیان را داد

عکس/ جشن تولدلاکچری همسر مجری معروف در یک کافه

ارزان‌ترین و گران‌ترین ماشین ظرفشویی موجود در بازار چند تومان است؟ + قیمت

بهترین سرمایه گذاری با پول کم در سال ۱۴۰۴ | در بحران جنگ چی بخریم؟

فساد در سایه ارز نیمایی؛ کاغذ وارد نشد، اما سود‌ها تقسیم شد/ فساد عظیم در صنعت کاغذ چگونه شکل گرفت؟

تعطیلی کاخ گلستان خبرساز شد

دومین رویداد دیتالایف با موضوع روابط عمومی داده محور در عصر هوش مصنوعی برگزار شد

خروج کارگران افغانستانی بحرانی تازه در مدیریت شهری تهران

فیلم/ توجیه عجیب برای حضور دو میلیون نیروی کار افغان

عکس/ اهانت به زائران ایرانی در فرودگاه بغداد!

عکس/ ناصرالدین شاه ۱۳۶ سال پیش و با سبیل از بناگوش در رفته

عکس/ تصادف وحشتناک اتوبوس زائران ایرانی در عراق

قانون برای قیمت پفک داریم، اما برای اجاره نداریم

چه کسی اینترنت ایران را فیلتر کرد؟

کاهش ۴۰ درصدی معاملات مسکن در تهران

فیلم/ آغاز آواربرداری ساختمان‌های تخریب‌شدۀ جنگ ۱۲ روزه در شرق تهران

عکس/ بهاره رهنما در ۵۲ سالگی پرنسس شد

عکس/ تهدید پزشکیان توسط نماینده پایداری در مجلس

فیلم/ استقبال از لاریجانی در بیروت با شعار لبیک یا نصرالله

بمب ساعتی زیر پای شهران دو ماه پس از حمله اسرائیل

اینفوگرافی/ نقشه تعطیلی ادارات کشور در روز چهارشنبه ۲۲ مرداد

پزشکیان زیر تیغ حملات و انتقادات/ادامه واکنش‌ها به سخنان اخیر رئیس‌جمهور در دفاع از مذاکره

جدیدترین اظهارات عراقچی درباره تحریم های آمریکا + عکس

فیلم/ صحنه‌ غم‌انگیز یک پدر ‌نان‌آور آواره فلسطینی برای فرزندش

تعلیق محدود روزنه گریز از بن‌بست مذاکرات/ آپارو از آژانس به تهران آمد و لاریجانی به شورای امنیت ملی رفت

مرگ دسته‌جمعی ماهیان پری/ به‌دلیل خشکی تنها دریاچه طبیعی استان زنجان حدود ۲۰ هزار ماهی تلف شد

هشدار اروپا به ایران درباره فعال‌سازی مکانیسم ماشه

فیلم/ مرگ دردناک یک کودک به خاطر قحطی و سوتغذیه در غزه

فیلم/ استقبال پرشور لبنانی‌ها از ورود علی لاریجانی به بیروت

یک گزارش ویژه درباره ردپای یک خرابکار نامرئی در آسمان/ چرا این روز‌ها موبایل‌ها آنتن نمی‌دهند؟

اعلام آخرین روز فروش ارز اربعین

عکس/ وضعیت ذخایر آبی اسرائیل از ایران بدتر است

در شرایط نااطمینانی سیاسی در کدام بازار سرمایه گذاری کنیم؟

خطر خروج سد کرج از مدار جدی است!

عکس/ تجمع لبنانی‌ها در مسیر فرودگاه بیروت برای خوش‌آمدگویی به علی لاریجانی

عکس/ پاییز زودرس در راه گیلان؟

فیلم/ اظهارات علی لاریجانی در بدو ورود به بیروت

فیلم/ لحظات هولناک جاری شدن سیلاب در بشاگرد

رانندگی بدون گواهینامه چه پیامدهایی دارد؟

حضور علی لاریجانی در بیروت

وزیر صمت پای کاهش تعرفه واردات خودرو ایستاده است؟

مرحله چهارم کالابرگ چه زمانی واریز می‌شود؟

بورس تهران در برزخ بی اعتمادی سرمایه‌گذاری

سهم صندوق‌های اهرمی در بازار سهام ایران چقدر است؟

چرا ارزش دلار در حال تزلزل است؟

دستور جدید بانک مرکزی برای بازگشایی تالار دوم ارز