بورس در سال ۱۴۰۳؛ از سقوط اعتماد تا رشد نماد‌های خاص

اقتصاد۲۴- از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا به امروز بازار متناوباً و در هر دوره‌های مختلف پشت سر هم تحت تاثیر اتفاقات و رویداد‌های سیاسی بوده است. از ۱۳ فروردین و هدف قرار داده شدن کنسولگری ایران در سوریه بگیر تا پاسخ ایران وعده صادق ۱ صادق ۲، سقوط هلیکوپتر رییس‌جمهور سابق، انتخابات ریاست جمهوری، ماجرای هنیه، تحولات لبنان و شهادت سید حسن نصرالله، جنگ غزه، سقوط حماس، سقوط حکومت اسد، آمدن ترامپ، بحث اوکراین و ایران و مذاکرات و استیضاح و ... همینطور تا به این لحظه این ماجرا همچنان ادامه داشته‌است و البته این موضوع را نشان می‌دهد که سال ۱۴۰۳ از بعد سیاسی سالی خارق‌العاده و عجیب و از بعد اثرگذاری هم سالی پر تنش و تاثیرگذار در گفتمان‌های بازار سرمایه بوده است.

علیرضا سادات کارشناس بازار سرمایه در ارزیابی وضعیت بورس سال ۱۴۰۳ به خبرنگار بازار گفت: «بازار سال گذشته روندی رکودی و نزولی داشت هرچند بعد از سه ماه رشد پاییز، سه ماه آخر سال منفی‌های در نتیجه استیضاح، وزیر اقتصاد، تحریم‌ها و تهدید‌ها رخ داد. زهرش تلخ و اثرش جانکاه و سوزش زیاد بود. به هر حال بازار تلخی بود. حقیقت امر اسفند ۱۴۰۳ انتظار این حجم منفی را نداشتیم و بازار بدجور فروشنده بود. به نظر بازار بیشتر تحت تاثیر ترس و خبر‌های سیاسی و البته تجربه قبلی بود.»

وی افزود: «در دفعه گذشته که بحث مذاکره پیش آمده بود بازار استقبال کرد ناگهان ورق چرخید و همه اظهارنظر منفی و خلاصه بازار هم منفی و صندوق‌های طلا مثبت شدند. این بارهم به نظر ماجرا از دید بسیاری همین شد و بازار سرمایه بعد از ضربه استیضاح وزیر اقتصاد حالا خود را در محاصره اخبار تلخ سیاسی می‌بیند نکته عجیب بازار سال گذشته این بود که روند ادامه‌دار خروج جریان پول از صندوق‌های درآمد ثابت و بازار سهام پیوسته بود و این نقطه خطرناکی برای بازار است. به نظر این اوج بی‌اعتمادی به بازار‌های مالی را نشان می‌دهد و در این شرایط ایستادن در بازار سهام هم ریسک‌های خود را دارد.»

سادات تصریح کرد: «بازار در اسفند ماه کم‌کم آن موج منفی استیضاح و رفتن همتی فروکش کرده و اتفاقات و رویداد‌های جدیدی جایگزین آن شد. به هر حال بازار تحت تاثیر اخبار ترامپ بود و دوباره ریسک سیاسی به مهم‌ترین و خاص‌ترین تحولات بازار تبدیل شد.»

این کارشناس ادامه داد: «سرنوشت بازار سرمایه یک سال گذشته بیش از اینکه به عوامل بنیادی مربوط باشد به رخداد‌های سیاسی گره خورده بود. خبر‌های سیاسی سال ۱۴۰۳ حول محور تنش‌های منطقه‌ای و تحریم‌های جدید بود.»

خروج پول از بازار در دور تند قرار گرفت

نکته‌ای که درباره بورس ۱۴۰۳ وجود دارد این است که از ۳ ماه پیش که آمدن ترامپ به کاخ سفید جدی شد روند نزولی بازار شدت گرفت و خروج پول از بازار در دور تند قرار گرفت. رفتار ترامپ برای اهالی بازار سرمایه که زیر آوار ریسک‌های مختلف هستند خطرات است.

فرزین آقابزرگی گفت: «هم اکنون بازار سرمایه تا حدودی سرنوشت خود را به تحولات سیاسی گره زده است در چند ماه اخیر، خبر‌ها و اتفاقات به سرعت بازار سرمایه و سهامداران را به سمت خروج از بازار سوق داده است که این تحولات یک سر آن توافق و سر دیگر آن تنش‌های جدی است. به نظر تا به امروز مدیریت کشور میانه این مسیر بوده، اما از این به بعد کار سخت‌تر خواهد شد.»

موضوع نرخ بهره و نرخ دلار نیما در سال گذشته بیشتر سر زبان‌ها بود. کارشناسان تصور می‌کردند که نرخ ارز توافقی راه بازار سهام را باز می‌کند. اما اینگونه نشد، چون قیمت دلار بازار آزاد جهش پیدا کرد و اختلاف آن با نرخ دلار توافقی دوباره معادلات بازار ارز را تغییر داد

وی افزود: «اگر بازار در محدوده آبان و آذر رشد خوبی را تجربه کرد به این دلیل بود که در یک بستر آرام سیاسی در حالی که قیمت‌ها اصلاح شده بود و تصمیمات درست اقتصادی گرفته شد بازار مسیر خوبی را طی کرد. در حال حاضر همه به دنبال این بستر آرام سیاسی می‌گردند اگر محقق شود و بتواند شکل جدیدی از تحولات سیاسی را نشان بدهد حتی این بار سرعت رشد بازار متفاوت‌تر خواهد شد.»

بیشتر بخوانید: برندگان و بازندگان بورس تهران در سال ۱۴۰۳+ نمودار

آقابزرگی گفت: «موضوع نرخ بهره و نرخ دلار نیما در سال گذشته بیشتر سر زبان‌ها بود. کارشناسان تصور می‌کردند که نرخ ارز توافقی راه بازار سهام را باز می‌کند. اما اینگونه نشد، چون قیمت دلار بازار آزاد جهش پیدا کرد و اختلاف آن با نرخ دلار توافقی دوباره معادلات بازار ارز را تغییر داد.

سال ۱۴۰۳ مانند ۱۳۹۹ نبود جریان پول موجود سراغ کمتر از ۲۰ سهم رفت و بازار به این ۲۰ سهم گره خورده بقیه شرکت‌ها و نماد‌ها مورد توجه نبودند.»

همچنین او تاکید کرد: «از لحاظ آماری افرادی ابتدای سال ۱۴۰۳ سهام خریدند به نسبت آنهایی پول نقد نگه داشتند خیلی ضرر و زیان دیدند. درواقع شاخص هم وزن در بازار در سال ۱۴۰۳ بازدهی آنچنانی را کسب نکرده، اما شاخص کل وضعیت بهتری داشته است که نشان می‌دهد که بورس با دست‌های پیدا و پنهان در پی بزک کردن و آرایش شاخص کل برای مقاصد سیاسی خود است. از همین رو بازار سال گذشته ۱۵ تا ۲۰ نماد بود که بخشی از آنها اهرمی و بخشی سهم‌های بزرگی بودند که عمده معاملات در آنها متمرکز است این موضوع خود را در دو ماه اخیر بیشتر نشان داده شد و تقریباً اکثر بازار در کمتر از ۱۰ سهم خلاصه شد و عمده حجم معاملات به آنها تعلق دارد.»

براساس این گزارش، سال گذشته جریان پول موجود در بازار به این جمع‌بندی رسید که برای حفظ اهرم نقد شونده بودن چاره‌ای جز حضور در این نماد‌های محدود ندارد و این موضوع در هفته‌ها و ماه‌های گذشته بیشتر به چشم آمد و دلیل عمده آن همین است که هرچه نقدینگی بیشتر تحت فشار قرار می‌گیرد و جریان پول ضعیف‌تر می‌شد این موضوع بیشتر خود را نشان خواهد داد.

سال گذشته چند اتفاق رخ داد مهم‌ترین آن این بود که صندوق‌ها به جای تلاش برای جذب جریان پول بیرونی و تجهیز منابع برای حرکت در خود بازار رو به خوردن منابع داخلی بازار کردند و بزرگ شدند به خصوص صندوق‌های اهرمی به جای جذب منابع از بیرون پول تریدر‌ها را جذب کردند. از آن سو مدیریت نه چندان حرفه‌ای این صندوق‌ها در مقاطع مختلف بازار باعث شد تا آن کارایی لازم را نیز این صندوق‌ها نداشته باشند و کلاف بازار سرمایه پیچیده‌تر شد.

در اسفند ۱۴۰۳ بخشی بزرگی از بازار مغفول ماند و کنار رفته و تعداد نماد‌های کم مورد اقبال قرار گرفتند دوره رشد ۱۴۰۳ و ریزش آن هم نشان داد که تا وقتی جریان پول قوی بیرونی راهی بازار نشود نمی‌توان به رشد همه جانبه هم وزن اعتقاد پیدا کرد و احتمالاً اگر قرار بر همین شرایط باشد با منابع داخلی خود بازار همین اتفاقاتی که طی این چند هفته در پیش داشتیم ممکن است دوباره تکرار شود.