
اقتصاد ۲۴- در دنیای امروز، آنچه شرکتها را از یکدیگر متمایز میسازد، نه فقط حجم تولید یا گستردگی بازار آنها، بلکه میزان مسئولیتپذیریشان در قبال جامعه و محیط زیست است.
موفقیت امروز شرکتهای بزرگ جهان تنها از مسیر تولید صرف عبور نمیکند. واقعیت این است که گاهی فرامتنی عمل کردن کسب و کارها در هر حوزهای بیشتر از خود متن در ذهن مردم به جا میماند و شاید تا سالها آثار برخی اقدامات همچنان باقی بماند؛ بنابراین در شرکتهای بزرگ جهان و ایران مسئولیت اجتماعی به عنوان یک شاخه ارزشمند در دستور کار قرار میگیرد؛ به ویژه اینکه اهمیت دادن به مسئولیتهای اجتماعی در شرکتهای بزرگی که در زمینههایی مانند نفت، گاز و پتروشیمی فعالیت میکنند، اعتبار آنها را نزد افکار عمومی بیشتر میکند.
تردیدی نیست که مفهوم مسئولیت اجتماعی شرکتی (Corporate Social Responsibility -CSR) بهعنوان یک مؤلفه استراتژیک در صنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی بهسرعت در حال گسترش و جایگاهیابی در شرکتهای بزرگ جهان است.
ناگفته پیداست که امروز، موفقیت شرکتها تنها به افزایش تولید و سودآوری محدود نمیشود؛ بلکه میزان پایبندی آنها به تعهدات اخلاقی و انسانی هم معیاری مهمی برای ارزیابی عملکردشان است.
بررسی تجربیات جهانی شرکتهای موفقی مانند توتال انرژی، اکسون موبیل آمریکا، شل، گروه بیپی انگلیس و اکوئینور نروژ بهوضوح نشان میدهد که توجه به محیطزیست و مسائل اجتماعی و انسانی، دیگر یک الزام تجملی یا تبلیغاتی نیست، بلکه یک ضرورت اساسی و بلندمدت برای بقای پایدار صنعت است. چنین شرکتهایی مسئولیت اجتماعی را عنصر کلیدی در استراتژیهای خود میدانند و آن را یک سرمایهگذاری بلندمدت تلقی میکنند.
شرکت پلیمر آریاساسول در این مسیر توانسته الگویی موفق در ایران و خاورمیانه ارائه کند. بررسی اقدامات اخیر این شرکت نشان میدهد که مسئولیت اجتماعی در آریاساسول صرفاً یک برنامه مقطعی یا تبلیغاتی نبوده؛ بلکه بخشی از استراتژی بلندمدت و تعهدی برای ایجاد تغییر و تحول واقعی در جامعه است.
برای شرکت آریاساسول، مفهوم مسئولیت اجتماعی به معنی درنظر گرفتن جنبههای انسانی، زیستمحیطی و پایدارسازی کسبوکار است؛ موضوعی که با اقدامات اخیر این شرکت بهخوبی نمود پیدا کرد.
در حمایت از گروههای اجتماعی آسیبپذیر، اقداماتی نظیر حمایت همهجانبه از موسسه معلولان و سالمندان «کلید بهشت» شامل تأمین مالی، راهاندازی نمایشگاههای توانمندسازی و سفرهای زیارتی برای بهبود کیفیت زندگی آنها انجام شده است.
آنچه اقدامات آریاساسول را ارزشمندتر میسازد، رویکرد هدفمند و مداوم آن در حوزه مسئولیت اجتماعی است. بودجهریزی کلان (مانند تخصیص ۶۰۰ میلیارد ریال در سال جاری)، ثبت رکوردهای بیسابقه ایمنی و بهینهسازی محیط زیست، حکایت از این دارد که آریاساسول، مسئولیت اجتماعی را نه صرفاً شعار، بلکه بهعنوان یک اصل راهبردی در مسیر توسعه پایدار خود پذیرفته است.
همچنین، نگاه بلندمدت زیستمحیطی در برنامه آریاساسول در حفاظت از گونههای در معرض انقراض، برجسته است. نجات آهوهای جبیر و افزایش جمعیت آنها از ۴ رأس به ۵۵ رأس که با تقدیر یونسکو نیز همراه شد، بهخوبی نشان میدهد که آریاساسول مسئولیت اجتماعی را فراتر از حرفها میبیند و برای آن برنامه عملی واضح و مشخص دارد.
تکثیر و رهاسازی بیش از ۱۳۰ هزار قطعه ماهی شانک زردباله، گام دیگری بود که ضمن حفظ اکوسیستم دریایی، مسئولیتی فرامرزی و بیننسلی را در صنعت پتروشیمی تعریف میکند.
طرحهای زیستمحیطی همچون بازیابی گازهای فلر، گواهی دیگر از اهمیت قائل شدن به مسئولیت اجتماعی در این شرکت است. آریاساسول با بهینهسازی مصرف سوخت و کاهش آلایندگی، نشان داد که رشد اقتصادی باید در هماهنگی با محیط زیست محقق شود.

سلامت و ایمنی کارکنان نیز یکی از مهمترین شاخصهای مسئولیت اجتماعی است؛ کسب رکورد بینالمللی بیش از دو سال بدون حادثه کاری و شاخص صفر (RCR)، شرکت آریاساسول را در کنار غولهای صنعت نفت و پتروشیمی دنیا نظیر دوپونت، توتال انرژی و اکسون موبیل آمریکا قرار داده است.
از سوی دیگر نیز توجه به توسعه زیرساختهای اجتماعی از جمله ساخت مدرسه و ورزشگاه برای روستاییان محلی و جذب نیروهای بومی در کسبوکار پتروشیمی، نشانگر فرهنگی است که این صنعت باید داشته باشد؛ فرهنگ مسئولانه همگام با جوامع محلی. این نگرش علاوه بر حفظ پایداری کسبوکار بر سرمایه اجتماعی نیز میافزاید و تعاملی برد-برد بین صنعت و جامعه ایجاد میکند.
افزون بر این، همراهی مداوم کارکنان شرکت در اقدامات خیرخواهانهای همچون اهدای منظم خون و طرح جمعآوری درب بطریها برای تأمین ویلچر معلولان، نمایشی از درونیسازی فرهنگ مسئولیت اجتماعی در میان اعضای این سازمان است.
تجزیه و تحلیل این نمونهها مشخص میکند که مسئولیت اجتماعی در دیدگاه شرکت آریاساسول یک ضرورت راهبردی واقعی است. این رویکرد نهتنها مطابق با استانداردهای جهانی صنعت نفت و پتروشیمی است، بلکه میتواند الگویی موفق برای سایر شرکتهای ایرانی باشد.
مسئولیت اجتماعی در صنعت پتروشیمی و نفت دیگر صرفا یک ارزش افزوده یا ضمیمه تجاری نیست؛ بلکه به جزء ذاتی موفقیت و پایداری در دنیا بدل شده است. مثال شرکت آریاساسول بهخوبی اثبات میکند که سرمایهگذاری درست در این زمینه میتواند همزمان به رشد اقتصادی، محافظت از محیطزیست و توسعه جامعه بومی منجر شود؛ نتیجهای که در نهایت منافع مشترک شرکتها، انسانها و سیاره زمین را تضمین خواهد کرد.