هجوم سرمایه های بورسی به پناهگاه‌های امن

اقتصاد۲۴- با گذشت بیش از یک هفته از حمله مستقیم اسراییل به ایران و در شرایطی که بامداد یکم تیر ماه ۱۴۰۴ نیز امریکا تاسیسات اتمی فردو را هدف قرار داده، فضای سیاسی و امنیتی کشور همچنان در وضعیت هشدار قرار دارد. در چنین شرایطی، بازار‌های مالی چه در داخل و چه در سطح بین‌المللی به شدت واکنش نشان می‌دهند و نشانه‌هایی از تنش، نااطمینانی و رفتار‌های هیجانی به وضوح دیده می‌شود. در بازار داخلی، جهش نرخ ارز و طلا طی چند روز گذشته، بازتابی از هراس سرمایه‌گذاران نسبت به آینده اقتصادی کشور است.

در سطح جهانی نیز بازار نفت با پرش ناگهانی قیمت‌ها، نگرانی از اختلال در عرضه به‌ویژه در تنگه هرمز را بازتاب می‌دهد؛ مسیری حیاتی که ۲۰ درصد از نفت جهان از آن عبور می‌کند. این گزارش، مروری دارد بر تحولات اخیر در بازار‌های داخلی و بین‌المللی پس از تشدید تنش‌ها و دیدگاه تحلیلگرانی، چون مبین ناظمی و پویان مظفری را درباره روند قیمت ارز، طلا، نفت و رفتار سرمایه‌گذاران بررسی می‌کند. آنچه اکنون مشهود است، حرکت سریع بازار‌ها به سمت دارایی‌های امن، تعلیق موقت معاملات بورسی و انتظار برای شفاف‌تر شدن چشم‌انداز ژئوپلیتیکی ایران است؛ چشم‌اندازی که هنوز غبار جنگ بر آن سایه انداخته است.

بازار‌ها در شوک پس از تجاوز اسراییل به خاک ایران

مبین ناظمی، کارشناس بازار‌های مالی می‌گوید: پس از رخداد‌های بامداد جمعه ۲۳ خرداد و تجاوز اسراییل به خاک ایران، بازار‌های جهانی و داخلی با تحولات عجیب و کم‌سابقه‌ای مواجه می‌شوند. ناظمی توضیح می‌دهد که نرخ ارز از کانال ۸۲ هزار تومان به بیش از ۹۵ هزار تومان طی یک هفته افزایش می‌یابد و قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز از محدوده ۶ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان به ۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان می‌رسد. این تحولات در پی شدت گرفتن تنش‌های نظامی و امنیتی در داخل کشور رخ می‌دهد. او اضافه می‌کند که در بازار‌های جهانی نیز تغییرات قیمتی قابل توجهی ثبت می‌شود؛ به‌گونه‌ای که قیمت هر اونس طلا با کاهش از ۳۴۳۰ دلار به ۳۳۶۰ دلار می‌رسد، در حالی که قیمت نفت روندی معکوس در پیش می‌گیرد و از ۶۹ دلار به ۷۵ دلار افزایش می‌یابد.

 در ادامه، با توجه به شرایط اضطراری منطقه و تصمیم سازمان بورس و شورای عالی بورس مبنی بر توقف معاملات، پس از پنج روز، صندوق‌های درآمد ثابت با محدودیت زمانی بازگشایی می‌شوند. به گفته ناظمی، این صندوق‌ها عملکردی قابل قبول ثبت می‌کنند و در مجموع بیش از ۳۶ هزار میلیارد تومان معامله در آنها انجام می‌شود؛ رقمی که ۲.۵ برابر میانگین روزانه به حساب می‌آید. 

بیشتر بخوانید:ریزش شاخص‌های بازار‌های بورس جهانی از تل‌آویو تا دوحه

همچنین با مدیریت عرضه توسط بازارگردان‌ها، سرمایه‌گذاران حقیقی موفق به نقد کردن بیش از ۱۸ هزار میلیارد تومان سرمایه خود می‌شوند. این کارشناس بازار‌های مالی تاکید می‌کند که سیر تحولات سیاسی و نظامی به همین جا ختم نمی‌شود و نرخ تتر نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد؛ به‌طوری که از محدوده ۸۰۱۰۰ تومان به بیش از ۹۳ هزار تومان افزایش می‌یابد. او اعلان می‌کند که پس از حمله سایبری به یکی از صرافی‌های رمزارز با تشدید محدودیت‌ها در واریز و برداشت مواجه شده است.

بازار جهانی نفت در شوک ژئوپلیتیک

پویان مظفری، تحلیلگر بازار‌های مالی از واکنش فوری بازار نفت به حمله روز گذشته امریکا به تاسیسات اتمی ایران در فردو و تهدید تهران به انسداد تنگه هرمز خبر می‌دهد. به گفته او، نفت خام برنت پس از انتشار این اخبار، از محدوده ۷۳ دلار به شکل جهشی تا سطوح ۷۸ تا ۷۹ دلار بالا می‌رود؛ رشدی حدود ۷ درصد. اما با مشخص شدن اینکه تنگه همچنان باز است، قیمت به حدود ۷۷ دلار بازمی‌گردد و در این محدوده نوسان می‌کند. ترس از اختلال احتمالی در عرضه نفت، به‌ویژه در یکی از مهم‌ترین گذرگاه‌های انرژی جهان، بازار را به شدت حساس کرده است.

مظفری یادآوری می‌کند که حدود ۲۰ درصد نفت جهانی از تنگه هرمز عبور می‌کند و حتی احتمال اختلال نیز برای نوسان شدید قیمت کافی است. او همچنین به تردید بازار نسبت به استفاده کشور‌های غربی از ذخایر استراتژیک نفت اشاره می‌کند. در این میان، ظرفیت مازاد اوپک‌پلاس نیز به پایان خود نزدیک می‌شود؛ این سازمان تاکنون بیش از یک میلیون بشکه به عرضه روزانه افزوده، اما توان افزایش بیشتر، در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. مظفری تاکید می‌کند که فعلا واکنش بازار بیشتر ریشه در ترس ژئوپلیتیکی دارد تا کمبود واقعی نفت. با این حال، در صورت بسته شدن واقعی تنگه، احتمال جهش قیمت نفت به سطوح ۱۰۰ دلار دور از ذهن نیست.

 در حال حاضر، تنها ۳ تا ۵ دلار از قیمت نفت مربوط به پرمیوم ریسک است. حرکت سرمایه به سمت دارایی‌های امن در بازار‌های جهانی نیز نشانه‌های افزایش نااطمینانی دیده می‌شود. شاخص دلار امریکا (DXY) اندکی تقویت می‌شود، در حالی که دارایی‌های ریسکی مانند سهام فناوری با کاهش ارزش روبه‌رو هستند. سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن مانند طلا، دلار و اوراق خزانه حرکت می‌کنند؛ رفتاری که عمدتا ناشی از نگرانی نسبت به گسترش جنگ منطقه‌ای است.

 به گفته مظفری، اگر تنش‌های فعلی به افزایش بهای انرژی منجر شود، بانک‌های مرکزی ناچار خواهند بود نرخ بهره بالا را حفظ کنند؛ موضوعی که چشم‌انداز دارایی‌های ریسک‌پذیر را تیره‌تر می‌کند. در مجموع، مظفری می‌گوید اگرچه بازار‌ها از نظر بنیادین هنوز دچار تغییر نشده‌اند، اما سطح بالای نااطمینانی، موجب عقب‌نشینی موقت سرمایه از دارایی‌های پرریسک شده است.