بازار طلا و سکه پس از آتش‌بس در چه مسیری قرار می‌گیرد؟

اقتصاد۲۴- جنگ تحمیلی ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل که در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۴۰۴ کلید خورد و در ۳ تیر به آتش‌بس انجامید، باعث رشد قابل‌توجه، اما محدود قیمت‌ها در بازار‌های مالی ایران شد.

قیمت طلا، سکه و دلار در این مدت بالا رفته و تنها نیم سکه کاهش اندکی را تجربه کرد. ربع سکه و سکه گرمی نوسانات شدیدتری را پشت سر گذاشته‌اند ولی اینکه در آینده چه رخ خواهد داد هنوز مشخص نیست. حداقل در کوتاه‌مدت توقع داریم شاهد سناریوی ثبات نسبی با نوسانات محدود و حتی رشد ملایم باشیم، مگر اینکه تنش‌های منطقه‌ای یکبار دیگر تشدید شود. بیایید با هم در این گزارش به بررسی آخرین وضعیت قیمت طلا، سکه و طلا در خلال جنگ ایران و اسرائیل بپردازیم.

مقایسه قیمت طلا، سکه و دلار؛ قبل و بعد از جنگ ۱۲ روزه

نگاهی به قیمت‌های ثبت‌شده در هفته منتهی به آغاز جنگ و سپس روز‌های پس از اعلام آتش‌بس، می‌تواند تصویری روشن از واکنش بازار طلا و ارز ایران به این رویداد ژئوپلیتیکی ایجاد کند.

دلار آزاد در روز‌های پیش از جنگ به‌طور میانگین حدود ۸۲ هزار تومان معامله می‌شد، اما پس از پایان درگیری، با افزایشی نزدیک به ۱.۵ درصدی قیمت دلار به ۸۳ هزار و ۲۷۵ تومان رسید. این رشد را نسبتاً کنترل‌شده ارزیابی می‌کنیم که دلایل آن را اینجا بخوانید.

طلای ۱۸ عیار نیز که پیش از جنگ به‌طور میانگین حدود شش میلیون و ۵۵۰ هزار تومان به ازای هر گرم قیمت داشت، پس از آتش‌بس با رشدی ۲.۳ درصدی به حدود شش میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسید. این تغییر تا حدودی افزایش تقاضای محافظه‌کارانه برای حفظ ارزش دارایی در شرایط تنش‌آلود را نشان می‌دهد.

قیمت سکه تمام بهار آزادی از میانگین ۷۳ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان در هفته پیش از جنگ، به بیش از ۷۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده تا شاهد رشد ۳.۹ درصدی باشیم. بخشی از این اتفاق تحت تأثیر صعود طلای جهانی رخ داده است. در مقابل، نیم‌سکه تقریباً بدون تغییر باقی ماند و حتی با افت ۰.۳ درصدی از حدود ۴۱ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به ۴۱ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان کاهش پیدا کرد. این رفتار متفاوت ممکن است ناشی از اشباع تقاضا در بازار خُرد یا اصلاح قیمت پس از رشد ناگهانی هفته قبل باشد.

بیشتر بخوانید: توقف دلار در کانال ۸۰ هزار تومان

ربع سکه و سکه گرمی، اما رفتار متفاوتی داشتند. ربع سکه با رشد ۲.۴ درصدی از میانگین ۲۳ میلیون و ۷۸۰ هزار تومان به ۲۴ میلیون و ۳۶۰ هزار تومان رسید. سکه گرمی نیز بیشترین جهش را ثبت کرد تا از حدود ۱۳ میلیون و ۶۰۰ هزار تومان، به ۱۴ میلیون و ۵۳۰ هزار تومان برسد. این یعنی قیمت سکه گرمی نسبت به قبل جنگ، ۶.۸ درصدگران شده است.

بازار طلا و ارز در مجموع، با رشد قیمت رو‌به‌رو است، اما برخلاف انتظار، شدت این واکنش‌ها در نرخ ارز و طلای خام محدود بوده و بیشتر در قیمت سکه‌های خرد و پرتقاضا انعکاس پیدا کرده است.

تأثیر جنگ ۱۲ روزه بر روند قیمت طلا، سکه و دلار (جدول)

تحلیل واکنش بازار طلا و ارز به جنگ؛ دلایل نوسانات

بازار طلا و ارز ایران عادت دارد نسبت به رویداد‌های سیاسی و امنیتی، واکنش سریع و ملموسی نشان دهد. بررسی داده‌های قیمتی پیش و پس از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل نیز این الگو را به‌وضوح تأیید می‌کند.

نخستین و مهم‌ترین نشانه، افزایش انتظارات تورمی بود. بالاخره با شروع درگیری‌ها، بخشی از جامعه نگران تشدید تحریم‌ها، کاهش فروش نفت، یا اختلال در مبادلات بین‌المللی هستند و این نگرانی‌ها مستقیماً به رشد تقاضا برای دارایی‌های جایگزین مانند طلا و دلار منجر می‌شود.

با این حال رشد ملایم و کنترل‌شده نرخ دلار آزاد – برخلاف جهش‌های بزرگ گذشته – نشان می‌دهد نهاد‌های پولی و مالی کشور به‌صورت فعال در بازار حضور داشتند و با ابزارهایی، چون تزریق ارز یا کنترل روانی بازار، مانع انفجار قیمت‌ها شدند.

این مسأله نشانه‌ای از موفقیت دولت در حفظ ثبات نسبی اقتصاد کلان، حداقل در سطح اسمی است، اما با وجود اینکه شوک اولیه کنترل شده، بازار همچنان در وضعیت شکننده‌ای قرار دارد و نیازمند رصد دقیق و روزانه است. چراکه هرگونه تغییر در فضای سیاسی یا اقتصادی، می‌تواند بلافاصله به نوسانات تازه‌ای در بازار منجر شود.

پیش‌بینی قیمت طلا و ارز پس از آتش‌بس؛ سناریو‌های محتمل

پیش‌بینی قیمت طلا و ارز را می‌توان بر اساس سناریو‌های محتمل در روزها، هفته‌ها و ماه‌های آینده به شکل زیر انجام داد.

سناریوی ۱؛ ثبات نسبی و کاهش تنش‌ها

اگر آتش‌بس ادامه پیدا کند و دیگر شاهد تشدید تنش‌های منطقه‌ای نباشیم، بهبود نسبی مذاکرات بین‌المللی مانند برجام یا توافقات منطقه‌ای هم محتمل به نظر می‌رسد. در این حالت دولت باید برای کنترل تورم و مدیریت بازار ارز تلاش کند. شاید جدی‌ترین سناریو در کوتاه‌مدت همین مورد باشد.

بیشتر بخوانید: قیمت طلا بر مدار کاهش

با توجه به اینکه بخشی از ریسک جنگی در قیمت‌ها لحاظ شده است، در صورت ثبات نسبی، می‌توان انتظار داشت حباب قیمت طلا و سکه تا حدی تخلیه شود، اما به دلیل تورم داخلی و عدم قطعیت‌های اقتصادی، کاهش چشمگیر و پایدار قیمت‌ها بعید است. در عوض نوسانات محدود با گرایش به ثبات یا رشد ملایم، محتمل خواهد بود. در آخر باید بپذیریم تقاضای داخلی برای طلا به عنوان پوششی در برابر تورم، همچنان پابرجا می‌ماند.

نرخ دلار نیز در این سناریو، در یک دامنه مشخص نوسان می‌کند و افزایش‌های شارپ (تند) کمتری را تجربه خواهد کرد. تلاش‌های بانک مرکزی برای کنترل عرضه و تقاضا، قادر است به ثبات نسبی کمک کند، اما فشار نقدینگی و تورم، جلوی کاهش معنادار نرخ دلار را خواهد گرفت.

سناریوی ۲؛ تشدید مجدد تنش‌های منطقه‌ای و بین‌المللی

ریسک بالا همچنان به قوت خود باقی است، چون احتمال نقض آتش‌بس، وقوع درگیری‌های جدید در منطقه، شکست مذاکرات بین‌المللی و حتی اعمال تحریم‌های جدید وجود دارد.

قیمت طلا و سکه در این سناریو، به عنوان دارایی‌های امن، با افزایش شدید تقاضا مواجه خواهد شد و اصلا بعید نیست قیمت‌ها به سرعت اوج بگیرند. ترس از آینده و کاهش ارزش پول ملی، مردم را به سمت خرید این دارایی‌ها سوق می‌دهد و حتی باید منتظر ثبت رکورد جدید قیمت طلا و سکه باشیم.

نرخ دلار نیز به طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند و با ورود به کانال‌های قیمت بالاتر، رشد صعودی قابل توجهی را تجربه خواهد کرد.

سناریوی ۳؛ بهبود پایدار اقتصادی و سیاسی

بیاید فرض کنیم دری به تخته خورد و شاهد لغو تحریم‌ها، جذب سرمایه‌گذاری خارجی، رشد تولید ناخالص داخلی، کنترل موفق تورم، و ثبات کامل سیاسی در منطقه بودیم. آن هم به صورت یکجا. معلوم است که حداقل در کوتاه‌مدت کمترین احتمال را همین سناریو به خود اختصاص می‌دهد.

با این حال بهبود وضعیت اقتصادی و کاهش انتظارات تورمی را در همین سناریو انتظار خواهیم داشت، چون در قدم اول جذابیت طلا به عنوان سرمایه‌گذاری را کاهش می‌دهد. همچنین احتمالاً شاهد کاهش تدریجی قیمت‌ها یا حداقل ثبات در سطوح پایین‌تر خواهیم بود.

قیمت دلار با ورود ارز به کشور و افزایش ثبات اقتصادی، کنترل می‌شود و حتی ممکن است کاهش پیدا کند. ارزش پول ملی نیز تقویت شده و تقاضا برای دلار به عنوان دارایی امن پایین می‌آید.