خطر خالی فروشی در اپلیکیشن‌ نقره سی و پلتفرم‌های خرید و فروش مجازی نقره و طلا/ برای شکایت به کجا مراجعه کنیم؟

اقتصاد۲۴- نقره بعد از یک دهه سکون، در حال فتح سقف‌های تازه در قیمت جهانی خود است و قیمت انس جهانی نقره روز جمعه با افزایش روی رقم ۵۴ دلار و ۲۰ سنت قرار گرفت. این جهش تاریخی در سایه تنش‌های تجاری تازه میان آمریکا و چین، انتظار کاهش نرخ بهره توسط فدرال رزرو و محدودیت عرضه فیزیکی در بازار لندن رخ داده است و توجه سرمایه‌گذاران به این فلز گران‌بها را بیش از پیش جلب کرده است.

همزمان با این جهش عجیب، اما در بازار داخل ایران نیز توجه به سرمایه گذاری بر این فلز گرانبها افزایش یافته و در این میان بسیاری از اپلیکیشن‌هایی که پیش از این به خرید و فروش مجازی طلا مشغول بودند حالا به سراغ نقره آمده‌اند. در این میان، اما مشکلاتی که هنوز در خرید و فروش مجازی طلا حل نشده بود با شدتی بیشتر به این بخش سرریز شده است.

در این رابطه به سراغ نادر بذرافشان، رئیس اتحادیه طلا، جواهر و نقره و سکه تهران و رئیس کارگروه تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف تهران رفتیم تا نظر او را درباره این روند که اکنون در جریان است جویا شویم.

مشروح گفت‌وگوی اقتصاد۲۴ با نادر بذرافشان را در ادامه می‌خوانید:

* روز‌های اخیر و همزمان با اوج گیری خرید نقره به عنوان سرمایه گذاری تازه بعد از طلا و ارز، گزارش‌های بسیاری از مشکلات شهروندان درباره نحوه خرید و فروش و هم چنین مساله تحویل فیزیکی آن، کارمزد‌های عجیب، اجرت ساختی که گفته می‌شود ندارد، اما وجود دارد و موضوع ارزش افزوده‌ها مطرح شده است. پرسش این است که چطور نقره ناگهان به چنین فلز ارزشمندی در بازار تبدیل شد و آیا این ارزشمندی واقعی است و یا موقت و کاذب است و در مرحله بعد آیا مسیر خرید نقره از طریق چنین اپلیکیشنی‌هایی با مشکلات عدیده هم، چون تحویل فیزیکی مسیر درستی است؟

-بحث نقره در چند سال گذشته در بازار‌های جهانی و همچنین در بازار داخلی، مقداری پررنگ شده است. قیمت نقره یک دهه تقریبا در ثبات کامل بود، اما اکنون در بازار‌های جهانی نسبت به چند سال پیش که با نوسان و افزایش قیمت مواجه شده است. به تبع آن نیز بازار نقره هم در داخل ایران و هم در سطح دنیا، برخلاف گذشته که استقبال خوبی نداشت یا خیلی پررنگ نبود، ناگهان با استقبال مواجه شد و در یکی دو سال گذشته، قیمت نقره تغییرات جدی پیدا کرده است.

هم چنین با افزایش قیمت جهانی طلا و همزمان افزایش قیمت در ایران، تولید مصنوعات در حوزه نقره، مقداری گسترده‌تر و بیشتر شده و استقبال و خرید شهروندان نیز افزایش یافته است.

علتش نیز بیش از همه مساله قدرت خرید مردم است. شهروندان با هر بودجه‌ای می‌توانند نقره بخرند، اما مساله این است که در رابطه با موضوعات مرتبط با آن، مردم باید بدانند که قیمت خرید و فروش نقره نیز با انس جهانی نقره و با دلار محاسبه می‌شود.

بیشتر بخوانید: رشد تاریخی نقره و جهش طلا

ولی یک تفاوت جدی با طلا دارد، این که محاسبات کارمزد آن با تفاوت‌های بالاتری نسبت به طلا محاسبه می‌شود. برای مثال یک شمش نقره که الان ۲۰۰ میلیون قیمت آن است، امکان دارد در موقع خرید و فروش، با ۱۰ درصد بالا و پایین معامله شود و این موضوعی است که در خرید و فروش طلا به این شکل وجود ندارد.

یک مساله دیگر تفاوت شرایط نقد شوندگی نقره و طلا است. این یک حقیقت است که طلا در زمان فروش، خیلی سریع پول می‌شود و این از موضوع‌هایی است که مردم باید نسبت به سرمایه گذاری خود، دقت کنند.

طلا در بدترین حالت و بازه زمان بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت، نقد می‌شود، اما در نقره، دستکم تاکنون این روند یک مقدار زمان بیشتری می‌خواهند که آن را تبدیل به ریال کنند.

*مساله دیگری که دیده می‌شود، انحصاری است که در خرید و فروش نقره به وجود آمده است. طلا را می‌توان به هر طلافروشی، فروخت اما در مورد نقره گویا، انحصاری وجود دارد. یعنی وقتی از یک اپلیکیشن خاص یا درگاه مجازی آن را خرید می‌کنید ناچار می‌شوید در نهایت به همان درگاه و با همان شرایط بفروشید. بگذارید یک مثال بزنم. مثلا اپلیکیشن نقره سی، می‌گوید که برای تحویل فیزیکی شمش نقره ۲۵۰ گرمی خود باید به اندازه ۲۸۰ گرم پول داشته باشید و این کارمزد است، اما بخواهید در داخل خود این اپلیکیشن خرید و فروش کنید مشمول یک درصد هزینه می‌شوید. خب کاربر برای دریافت شمش به صورت فیزیکی مشمول یک هزینه اضافی می‌شود و به نظر این انحصار فروش ایجاد می‌کند، آیا چنین روند عجیبی برای بازار سرمایه گذاری این اپلیکیشن‌ها خطرناک نیست؟

-خب این همان موضوع و روند خالی فروشی است که در طلا هم بوده و تحویل فیزیکی ندادند. الان در نقره هم ایجاد می‌شود و علیرغم این که در جلسه‌های مختلف با ارگان‌های مختلف هم گفتیم این کار اشتباه است، اما می‌بینیم همچنان ادامه یافته است. این در حالی است که اول مردم باید نسبت به خریدشان و امکان تحویل فیزیکی آن، اطمینان داشته باشند و دوم این که چرا تحویل نشود؟ چرا نباید فیزیکی آن را بگیرند؟ مگر مردم پول نمی‌دهند؟

مساله این است که در راستای اصل تضمین سرمایه، چرا این موضوع بررسی نمی‌شود و چرا کنترلی روی آن‌ها نیست و این دقیقا مساله‌ای است که خودش جای سوال، ابهام و بررسی دارد؛ که بار‌ها نیز گفته‌ایم و به آن پرداخته‌ایم. ببینید این اپلیکیشن‌ها واقعا کار‌های عجیبی می‌کنند و این موارد در حوزه طلا نیز دیده می‌شود و گزارش شده است.

برای مثال می‌گویم در هفته گذشته، قیمت طلا در ابتدای هفته کاهش پیدا کرده بود و کاهش نیز بسیار اندک و نامحسوس بود. بعد همین اپلیکیشن‌ها به ناگهان هر گرم طلا را بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ هزار تومان پایین‌تر از رقم بازار خرید و فروش می‌کردند.
خب سوال است که این چه مدل کشف قیمت است؟ چرا نظارت و شرایط و آن مشکلات یا ابهام‌ها و سوال‌هایی که بین مردم است را بررسی نمی‌کنند و مقداری فضا را برای اعتمادسازی و عملکرد بهتر این روش‌های خرید مجازی طلا بهبود نمی‌بخشند.

اصلا چطور و چرا باید گرمی بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ هزار تومان مثل هفته گذشته، طلا را از شهروندان با قیمت پایین‌تر بخرند و چرا در تحویل فیزیکی این همه سخت گیر هستند، دیر تحویل می‌دهند و یا مدام کارمزد‌های عجیب و جدید می‌گذارند؟
این یعنی این سامانه‌ها یا اپلیکیشن‌ها در قوانین خودشان کاملا سلیقه‌ای عمل می‌کنند و آنقدر برای خریدار، شرایط و قوانین می‌گذارند که شخص از دریافت طلا یا نقره خود صرف نظر کند و یا این که در همان اپلیکیشن با رقم پیشنهادی موجود خرید و فروش را انجام دهد.

* به نوعی خریدار را مجبور می‌کنند برای دریافت فیزیکی در معذوریت قرار بگیرد و گاه حتی ناچار به افزایش سرمایه شود.

-بله برای اینکه تحویل فیزیکی بدهند، کارمزد مجدد می‌گیرند، در حالی که همین الان در بازار طلای تهران از طلای آب شده تا سکه و طلای معمولی را همان موقع باید تحویل فیزیکی بدهند.

من نظر شخصی خودم را می‌گویم، مردم باید هر خریدی مثل طلا و سکه می‌کنند، لمس فیزیکی و دریافت فیزیکی داشته باشند. این که کجا یک کیلو طلا دارم، ده سکه دارم، ولی اصلا سرمایه او را چه کسی تضمین می‌کند؟ اگر یک مشکلی برای مردم پیش آید، چه کسی قرار است پاسخگو باشد.

درست است این اپلیکیشن‌ها مجوز دارند، ولی عدد و رقم‌ها خیلی بالا خرید و فروش می‌شود و ممکن است در دراز مدت، مشکلات زیادی در پی داشته باشد.
پس باید حتما مقداری قوانین و زیرساخت‌های آن‌ها تغییر کند. البته الان مدتی است که برای طلا، مقداری برنامه ریزی می‌کنند و از ما خواستند در شرایط و دستورالعمل‌ها کمک‌شان کنیم، ولی‌ ای کاش در ابتدا شروع فعالیتشان، این کار را انجام می‌دادند.

مقداری هم مردم  جامعه، مراجعاتی جدی برای شکایت دارند که در اتحادیه با آن مواجه هستیم. مثلا این که نسبت به قیمت‌هایی که پلتفرم‌ها پایین‌تر می‌خرند، نسبت به این که اگر تحویل فیزیکی شود، هزینه می‌خواهند و موضوع‌های مختلف که اعتراض دارند.
متاسفانه در زمان اعتراض، به اتحادیه تهران می‌آیند. در صورتی که باید به اتحادیه کسب و کار‌های مجازی بروند که نظارت و کنترل این دست اپلیکیشن‌ها را برعهده دارند.

بدتر این است آن‌ها هم هیچ تخصصی در این حوزه ندارند. متاسفانه این سلیقه‌ای و جزیره‌ای عمل کردن تعدادی از ارگان‌ها و تصویب قوانینی که بدون زیرساخت و برنامه ریزی مصوب می‌شود، بدون زیرساخت، بدون دستورالعمل، بدون چارچوب رعایت قوانین اجرایی آن، اجرا می‌شود.

بعد از اینکه مشکل و اعتراض‌ها زیاد می‌شود، مجدد می‌آیند و از اتحادیه کمک می‌خواهند. این کار تخصصی است. باید حتما نظارت، کنترل و فعالیت زیر نظر باشد. الان شمش‌هایی که در بانک کارگشایی رفته است، بنا بر گفته گزارش پلیس امنیت اقتصادی که در جلسه‌ها ارائه کرده‌اند، چه کسی اصالت سنجی کرده است؟ اصلا درست است یا نه؟مشکلی که داریم، اینست که در هیچ‌جای دنیا، اصالت شمش طلای آب شده فروخته شده این گونه بدون نظارت تایید نمی‌شود، یعنی هیچ‌جای دنیا، طلای آب شده، طلای مستعمل که آب می‌شود، باید به‌صورت ریفاینری شود و تبدیل به شمش می‌شود. شمش‌ها با ابعاد مختلف، یک‌سری شمش‌های تضمینی مانند مصنوع درست می‌شود و به مردم جهان و دنیا برای سرمایه گذاری یا استفاده شخصی داده می‌شود.

بیشتر بخوانید: مردم مراقب سرمایه‌های خود در نقره سی باشند/ اپلیکیشنی که همه حقیقت را به شما نمی‌گوید

الان در ایران برای طلای آب شده، استاندارد‌های جهانی را هم رعایت نکردیم. این موارد، موضوع‌هایی است که هم صنف ما را درگیر می‌کند و هم سازمان‌های دیگر را!

یک موضوع مهم‌تر این است که به‌شدت، تولید ما طی یک سال گذشته، هم مقداری افزایش قیمت و هم مقداری این پلتفرم‌ها باعث شدند مردم اگر طلا یا مصنوعی می‌خریدند، رفتند به سمت و سوی این که سرمایه گذاری با حداقل تفاوت!
ولی خبر ندارند، بالاتر از آن را در خرید و فروش‌ها و کارمزد‌ها در این پلتفرم‌ها هزینه می‌کنند.

ببینید شما به طور جدی غیر از من، باید از اتحادیه کسب و کار‌های مجازی، از وزارت صمت که به‌ای‌نماد می‌دهد، این موارد را پیگیر شوید. اصلا همین رفتار خرید طلا از فروشنده در این اپلیکیشن‌ها با تفاوت گرمی ۲۰۰ تا ۳۵۰ هزار تومان، فاجعه است.

طلا در نهایت با گرمی ۵۰ هزار تومان و در نهایت و در بدترین حالت، ۱۰۰ هزار تومان کمتر باید از شهروند خریداری شود، چرا و چطور بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ هزار تومان کمتر می‌خرند.

بعد بدتر این است که شمای خریدار سابق و فروشنده فعلی هم فیزیک آن را ندارید، مجبور هستید در همان اپلیکیشن بفروشید و اگر اعتراض کنید برای دریافت طلا به صورت فیزیکی، چند مانع مانند هزینه و کارمزد، به شهروند تحمیل می‌کنند و مردم در اینجا آسیب می‌خورند. بعد از آن نیز ممکن است تبعات تهدیدی و آسیبی آن، هم برای صنف ما و هم برای مردم جامعه بیشتر و گسترده‌تر شود.

* گفتید شهروندان برای اعتراض و شکایت به اتحادیه طلا و جواهر مراجعه می‌کنند، اما گویا محل اعتراض نهاد دیگری است و این خودش مشکل شده است.

-بله، به‌صورت حضوری و تلفنی، اعتراض‌هایی در مورد نحوه کار این مدل خرید و فروش‌های مجازی شده است، اینکه چرا چنین کارمزد‌هایی در رابطه با تحویل می‌گیرند و اینکه چرا این پلتفرم‌ها بین ۲۰۰ تا ۳۵۰ هزار تومان طلا را پایین‌تر می‌خرند، بسیار داشته‌ایم و حالا هم که می‌بینیم در مورد شمش نقره نیز همین روند باز در جریان است.

کما اینکه حتما برای سرمایه گذاری در نقره این موضوع را در نظر بگیرید که در موقع فروش، مثل طلا در کمترین زمان پول نمی‌شود. ممکن است برای سرمایه گذاری در آن برای هر بودجه‌ای، چند روز یا چند هفته‌ای طول بکشد و این را هم باید در نظر بگیرند.