نتیجه انتخابات مجلس چه خواهد بود؟

اقتصاد ۲۴- دوم اسفند ماه موعد برگزاری انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی است. اما کمتر از هفت روز مانده به آن، انتظار برای لیست‌های جدید و نوظهور پایان نیافته است؛ آنچه در غیاب احزاب کارآمد آفت انتخابات ایران است. تشکل‌هایی فصلی و موقت که به وقت انتخابات متولد می‌شوند و پس از آن به خواب می‌روند.

این بار هم قرار است تا از هر دو جریان، لیست‌های چندگانه با اشتراکاتی که به تنوع طعنه می‌زند با هم رقابت کنند. لیست‌هایی که در اصولگرایان محصول تفرقه است و در اصلاح‌طلبان چاره ناگزیر رد صلاحیت‌ها. چنانچه در شرایطی که چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبی با تیغ رد صلاحیت‌ها از انتخابات کناره و شاید دراندیشه راهی نو برای ترمیم اعتماد از دست رفته مردم و احیای اصلاح‌طلبی هستند، احزابی چند به میدان آمدند تا شاید رد پایی از اصلاحات در این انتخابات باقی گذارند. سوی دیگر در اردوگاه اصولگرایان صدای چند لیست، وحدت را به سکوت خوانده است.

در چنین وضعیتی که تعدد لیست‌ها در حال ظهور و بروز است و مشارکت مردمی در هاله‌ای از ابهام قرار دارد پیش بینی نتیجه انتخابات مجلس یازدهم به ویژه در تهران به پرسشی جدی بدل شده است.

این پرسش را در گفتگو با تنی چند از فعالین سیاسی متعلق به هر دو جریان سیاسی در میان گذاشتیم، اما گویا دل تعدادی از فعالان سیاسی چندان از این انتخابات خوش نیست که دل خوش سیری چند، از مهدی چمران عضو شورای ائتلاف نیرو‌های انقلاب گرفته که در پاسخ به این پرسش گفت: پیشگو نیست که اگر پیشگویی می‌دانست و بلد بود خیلی کار‌ها می‌کرد و باید چند روز دیگر صبر کرد تا نتیجه را به چشم دید یا حمید رسایی که برای چندمین بار گفت: با فرارو اصلاً حرف نمی‌زند یا قاسم میرزایی نکو که گفت: هر چه بگوید موضع کنونی را تقویت می‌کند و بهتر است چیزی نگوید.

اما حسین مرعشی که این روز‌ها فهرست انتخاباتی حزب متبوعش کارگزاران سازندگی با واکنش‌های چندی مواجه شده است با رویی گشاده، پذیرای ما شد و گفت که اهل پیشگویی نیست و افزود: هنوز انتخابات در تهران به شرایط مورد نیاز خود نزدیک نشده است.

از نظر کسانی، چون مرعشی فعلاً سخت‌ترین کار پیش روی مسئولان نظام و فعالان سیاسی، قانع کردن مردم برای حضور در انتخابات است. آنچه که از سوی علی تاجرنیا دیگر فعال سیاسی اصلاح‌طلب به شکلی دیگر تکرار شد. چنانچه او نیز نتیجه انتخابات را به مشارکت مردم در انتخابات وابسته دانست.

اما هنگامی که صحبت از نتیجه انتخابات است نظرات متفاوتی مطرح می‌شود. مرعشی در این باره می‌گوید: «به نظر می‌رسد در این انتخابات، یک لیست رأی قاطع نمی‌آورد و ترکیبی از دو جریان اصولگرا و اصلاح‌طلب به مجلس راه خواهند یافت. اما فکر نمی‌کنم جبهه پایداری بتواند بیشترین رأی را به دست آورد.»

او در پاسخ به پرسشی که در رقابت میان اصولگرایان تندرو و میانه به نظر شما چه کسی در این انتخابات برنده است؛ نیز اظهار کرد: در شرایط کنونی من به جز لیست کارگزاران سازندگی غیرتندرویی درصحنه نمی‌بینم. همچنین از نظر وی، با حضور اکثریت، اقلیت پیروز می‌شود.

ولی تاجرنیا برخلاف او، لیست نامزد‌های کارگزاران سازندگی را در انداز‌ه‌ای ندانست که بتواند آرای مردمی را به خود جلب کند. او در این باره اظهار کرد: با این‌که من یک نیروی سیاسی هستم غیر از ۵ نفر از این لیست را نمی‌شناسم، تکلیف بیست و پنج نفردیگر هم مشخص است.

همچنین تاجرنیا درباره پیش‌بینی نتیجه انتخابات بر این نظر است که در تهران میان لیست‌های اصولگرایان با اصلاح‌طلبان تفاوتی وجود دارد که همین بر نتیجه انتخابات نیز تأثیر می‌گذارد.

از این منظر اصولگرایان در تأیید نامزد‌های خود با مشکل مواجه نشدند و تعدد لیست‌های شان به اختلافات درونی آنان بازمی‌گردد که ناشی از حضور در لیست و به نوعی گرفتن مسئولیت در پارلمان است. اما اصلاح‌طلبان با رد صلاحیت چهره‌های شاخص و برتر خود مواجه شدند؛ بنابراین بدنه اصلی اصلاح‌طلبان در انتخابات لیستی ارائه نمی‌کند.

به گفته تاجرنیا، آن تشکل‌های اصلاح‌طلبی هم که در این انتخابات، لیست ارائه می‌کنند به لحاظ اجتماعی از ضعیف‌ترین پایگاه در میان اصلاح‌طلبان برخوردار هستند. او افزود: طبیعی است وقتی از سطح پایین وارد عرصه می‌شویم اختلاف دیدگاه بیشتر خواهد شد.

از این منظر اگر روند انتخابات همچنان به همین سو برود و مشارکت مردم در انتخابات پایین باشد لیست‌های متعدد از تشکل‌های مختلف وابسته به هر دو جریان رأی می‌آورند که به نظر تاجرنیا شبیه آنچه خواهد بود که در مجلس پنجم رخ داده است.

هر چند به گفته او، نتیجه انتخابات الزاما به این سمت نخواهد رفت. اما به نظر می‌رسد با تداوم روند کنونی، بیش از چهار پنجم مجلس به اصولگرایان تعلق خواهد داشت.

او اظهار کرد: «با توجه به رد صلاحیت اصلاح‌طلبان در برخی حوزه‌های انتخابیه از جمله تهران، چند نفرنام آشنا و بیشتر افراد غیرآشنا نامزد شدند بنابراین ممکن است چندین نفر از سرلیست‌های متعدد در مجلس حضور پیدا کنند.»

این در حالی است که تجربه انتخابات گذشته نشان می‌دهد در میان لیست‌های متعدد، رقابت اصلی میان دو لیست اصلی جریان دارد. آنچه از سوی تاجرنیا نیز مورد تأکید قرار گرفت که در میان اصولگرایان و اصلاح‌طلبان، یک لیست از اقبال بیشتری برخوردار خواهد شد.

هر چند وی لیست اصلاح‌طلبان را بی‌رمق خواند و گفت: مطرح شدن این لیست نیز به شرایط اقتصادی وابسته است و هر لیستی از منابع بیشتری برخوردار باشد زمینه بیشتری برای معرفی خود به مردم در اختیار دارد.

به گفته او، انتخابات پیش رو ملغمه‌ای از لیست‌های متعدد خواهد بود، اما صف آرایی نهایی بین دو لیست شکل می‌گیرد، اما از این میان او بر خلاف مرعشی می‌گوید طیف تندروتر اصولگرایان، گوی سبقت را از رقیب سنتی در بدنه اصولگریان می‌رباید و پیشتاز می‌شود. گمانه‌ای که پیش از این نیز از سوی سید عبدالواحد موسوی لاری، عضو ارشد مجمع روحانیون مبارز به گونه دیگری اظهار شده بود این‌که اصلاح‌طلبان در این انتخابات، شانس کمی دارند و احتمالاً اقلیت محدودی از مجلس آینده را در اختیار خواهند داشت.

این گمانه زنی‌ها در صورتی است که کاهش مشارکت در انتخابات و سرخوردگی بدنه اجتماعی اصلاح‌طلبان از انتخابات موجب افزایش رأی و ریختن آرای اصلاح‌طلبان به سبد رأی اصولگرایان نخواهد شد. آنچه بار‌ها از سوی فعالین سیاسی اصلاح‌طلب و حتی اصولگرا، چون ناصر ایمانی به آن اشاره شده است.

تاجرنیا نیز با تأکید بر این امر گفت: این انتخابات به گونه‌ای نیست که کاهش رأی اصلاح طلبان موجب افزایش رأی اصولگرایان شود. از نظر او مجلس آینده تلفیقی از جبهه پایداری و دیگر تندرو‌ها خواهد بود که در غیاب اصولگرایان سنتی که در عمل کنار گذاشته شدند، پیشتاز شدند. هر چند از این منظر اصلاح‌طلبان نیز سهمی ناچیز در مجلس خواهند داشت.

با این حال، چنانچه تاجرنیا نیز می‌گوید هنگامی که مشارکت در انتخابات پایین است، رقابت‌ها خیلی حساس و نزدیک می‌شوند. نزدیکی که شاید شگفتی‌های سیاست در ایران را دامنگیر این رقابت کند. انگار چمران، راست گفته بود باید چند روز صبر کرد و منتظر بود و دید که پس از مرحله نظارت، این بار صندوق‌های انتخابات چه رقم می‌زنند!