گزارش آژانس؛ اقدام ایران یا سیاسی‌کاری؟

 

اقتصاد ۲۴ -ایران با مجموعه غربی‌ها دچار مشکل شده است؛ ایالات متحده آمریکا که غیرقانونی از برنامه جامع اقدام مشترک خارج شد، اروپا که نتوانست به تعهداتش در قبال ایران عمل کند و جمهوری اسلامی نیز در مقابل ضعف اروپا اعلام کرد تعهدات خود را به صورت گام به گام کاهش داد.

اروپا، اما به جای اصلاح رفتار‌های خود، ایران را تهدید کرد مکانیسم حل اختلاف را فعال می‌کند و در نهایت در دی ماه با اعمال تهدید‌های آمریکا این اقدام را انجام داد. ایران نیز تأکید کرد اگر این روند به ارجاع پرونده هسته‌ای کشورمان به شورای امنیت سازمان ملل متحد منجر شود، از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای (NPT) خارج خواهد شد و دیگر با آژانس همکاری نخواهد کرد.

 

پیش‌تر آژانس تأیید می‌کرد که ایران به تعهدات خود عمل می‌کند و به‌رغم کاهش تعهدات، دسترسی آژانس به تمامی تأسیسات هسته‌ای مجاز است. این روز‌ها که صحبت‌هایی پیرامون عدم دسترسی به یک یا دو سایت از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مطرح می‌شود، ابتدا باید صحت مسأله را از مسئولان داخلی سنجید و بررسی کرد آیا ایران جلوی بازرسان آژانس در دسترسی به یک یا دو سایت خاص را گرفته یا این صحبت‌ها حرکتی سیاسی از سوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است.

نشست کمیسیون مشترک برجام که روز چهارشنبه گذشته در سطح معاونین وزرا در وین برگزار شد اولین جلسه این کمیسیون بعد از اقدام سه کشور آلمان، فرانسه و انگلستان به عنوان اعضای اروپایی حاضر در برجام برای فعال کردن ساز و کار حل اختلافات برجامی بود که این اقدام اروپایی‌ها نیز بعد عملیاتی شدن گام پنجم و نهایی ایران در کاهش تعهدات برجامی بود؛ بنابراین طرفین با عدم اعتماد و حسن نیت گذشته به وین وارد شده بودند، به خصوص ایران که اساساً رغبتی برای حفظ و تداوم حیات برجام، آن هم به تنهایی ندارد.

 

یعنی اکنون تهران به این باور رسیده است که اگر قرار است که تلاشی برای حفظ برجام صورت بگیرد این تلاش باید تلاشی جمعی و توسط همه اعضای کمیسیون مشترک برجام باشد. چون برای ایران دیگر قابل توجیه نیست که بخواهد به تنهایی بار حفظ برجام را به دوش بکشد و همه تعهدات خود را ذیل توافق هسته‌ای اجرایی کند، اما در آن سو کشور‌های اروپایی و دیگر اعضای حاضر در برجام هیچ گونه تعهدی را پذیرا نباشند و به تبع آن ایران کماکان زیر بار فشار ناشی از تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه آمریکا و سیاست فشار حداکثری کاخ سفید قرار گیرد.

اگرچه بعد از اجرایی شدن گام پنجم و نهایی کاهش تعهدات برجامی ایران، اروپا وارد فضای تهدید شد، ولی پاریس، برلین و لندن سعی کردند به موازات این تهدید و اجرایی شدن سازوکار حل اختلافات برجامی شرایط را به گونه‌ای کنترل و مدیریت کنند که تهران به مسیر گذشته خود باز گردد.

 

به بیان دیگر اساساً آلمان، فرانسه و انگلستان به دنبال کشاندن پرونده فعالیت‌های هسته‌ای ایران به شورای امنیت و فعال کردن مکانیسم ماشه نیستند. چون در این صورت ایران دیگر، نه تنها هیچ‌گونه تعهد برجامی را پذیرا نیست و در نهایت این اقدام باعث مرگ برجام خواهد شد، بلکه تهران دست به اقدامات انتحاری مانند خروج از (NPT) و یا کاهش همکاری و نظارت‌های آژانس بین‌المللی انرژی خواهد زد که این مسائل به هیچ وجه مطلوب نگاه اروپایی‌ها نخواهد بود.