اقتصاد۲۴ - نوسانات و افزایشهای غیرمتعارف قیمت در بازارهای مختلف از جمله لوازم خانگی و کالاهای اساسی موضوعی است که علیرغم تصمیمات اتخاذشده هنوز به ثبات لازم نرسیده و شاید خلأ اصلی در دیر تصمیم گرفتن و عدم نظارت صحیح بر اجرای آن تصمیم است.
هنوز بازار لوازم خانگی با توجه به اعلام قیمتهای مصوب از سوی ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت به آرامش نرسیده است. با یک گشت و گزار در بازار به راحتی روند شتاب گرفته قیمتهای لوازم خانگی را خواهید دید.
یخچالهای ۸۰ میلیونی و لباسشوییهای ۴۰ میلیون تومانی پشت ویترینهای واحدهای صنفی که همه موظف به رعایت قیمتهای تعیین شده هستند به چشم میخورد.
این در حالی است که با توجه به جهش سرسام آور قیمتها، خریداران و مشتریان لوازم خانگی به سمت خرید محصولات ایرانی رفته اند، اما بازار محصولات ایرانی هم دست کمی از برندهای خارجی ندارد.
گرانی یک سوی سکه است؛ طرف دیگر آن کمبود برندهای ایرانی در بازار است. تعیین سقف قیمت برای محصولات ایرانی، باعث شده که لوازم خانگی با برندهای داخلی در بازار کمیاب شوند و تنها محصولات خارجی که به گفته متولیان قاچاق وارد کشور شده خودنمایی میکنند.
برخلاف مصوبات و برنامههای ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت برای کنترل قیمتهای بازار لوازم خانگی بهنظر میرسد هنوز وضعیت قیمتهای بیضابطه اقلام مختلف به ثبات لازم نرسیده است.
بعد از نوسان شدید در بازار لوازم خانگی که باعث نارضایتی مردم شده بود، ستاد تنظیم بازار تصمیماتی از جمله تعیین سقف قیمتی برای لوازم خانگی، در اولویت بودن بازرسی بازار لوازم خانگی و الزام شرکتهای تولیدکننده برای ثبت قیمتها در سامانه ۱۲۴ اتخاذ کرد.
اینکه نباید قیمت تلویزیون بیش از ۲۰ درصد و سایر کالاهای لوازم خانگی بیش از ۲۵ درصد افزایش یابد یکی از تصمیماتی بود که برای کنترل این بازار گرفته شده بود، ولی با توجه به همه این الزامات و بازرسیها، گزارشها از این بازار نشان میدهد هنوز قیمتها کنترل نشده و ثباتی که مسئولان با این اقدامات در انتظارش بودند، محقق نشده است.
یکی از مشکلات بازار لوازم خانگی تأمین ارز برای مواد اولیه است و ستاد تنظیم بازار اعلام کرد که قرار است بانک مرکزی تأمین ارز این اقلام را در اولویت قرار دهد و درباره تأمین فولاد نیز که یکی از اصلیترین مواد موردنیاز در تولید لوازم خانگی است اقدامات لازم انجام شد، اما کمبود کالا در برخی اقلام بهدلیل ممنوعیتهای وارداتی و عدم تمایل فروشندگان به فروش کالاهای خود بهدلیل اینکه نمیتوانند مجدداً آن کالا را تأمین کنند، مشکلاتی است که نشان میدهد هنوز تصمیماتی که برای کنترل این بازار گرفته شده، نتیجهای نداشته است.
نگذارید تولید لوازم خانگی لنگ بزند
در همین رابطه محمدرضا غزنوی، سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی در گفتگو با اقتصاد ۲۴ با اشاره به اینکه باید شرایط برای افزایش تولید لوازم خانگی فراهم شود چراکه فقط تعیین قیمت نمیتواند چرخ تولید این محصولات را بچرخاند، گفت: تا زمانی که ارز بالاتر میرود و مواد اولیه گرانتر میشود نمی توان انتظار افزایش تولید داشت در حالی که باید طبق قیمتهای تعیین شده برای لوازم خانگی و رعایت مصوبه تنظیم بازار، لوازم خانگی در بازار عرضه شود.
به گفته غزنوی، اکنون قیمتهای مصوب ملاک عمل قرار گرفته شده است و فروشندگان موظف به رعایت آن هستند و بازار دیگر کشش افزایش قیمت لوازم خانگی بیش از این را ندارد.
بیشتر بخوانید: راهکار توقف گرانی در بازار لوازم خانگی چیست؟
غزنوی با تاکید بر این مطلب ادامه داد: تامین مواد اولیه مورد نیاز مانند فولاد، موضوعی است که از سوی تولید کنندگان برای مقابله با افزایش بیش از حد قیمت لوازم خانگی تاکید شده است.
سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی یادآور شد: تولید کنندگان برای تولید نیاز به مواد اولیه دارند؛ این مواد یا باید از منابع داخلی تامین شود یا در غیر این صورت باید از طریق واردات تامین شود.
وی تصریح کرد: نوسانات نرخ ارز مشکلات تامین مواد اولیه را چند برابر کرده است. باید مواد اولیه در اختیار تولیدکنندگان لوازم خانگی قرار بگیرد تا آنها بتوانند با تولید و عرضه کافی، به بازگشت ثبات در قیمت و عرضه محصولات کمک کنند و نگرانیها در بازار کاهش یابد و بازار آرام شود.
برخورد نظارتی بیشتر شود
غزنوی در پاسخ به این سوال که چرا برخی از محصولات داخلی در بازار کمیاب شده است؟ گفت: احتکار، موضوع جدیدی نیست. از یک سو به دلیل کمبود مواد اولیه و از سوی دیگر با توجه به افزایش نرخ ارز، مواد اولیه با افزایش قیمت روبرو شده است و احتمال کمبود برخی از محصولات با برندهای مختلف در بازار وجود دارد.
سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی تاکید کرد: به غیر از مواردی که در تولید تاثیرگذار هستند، باید نهادهای نظارتی با احتکار کنندگان برخورد داشته باشند و با کشف و ضبط انبارها و وارد بازار کردن محصولات از احتمال تنشهای بیشتر جلوگیری کنند.
تولید لوازم خانگی باید افزایش یابد
وی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه شرایط تولید با توجه به مشکلات که به آن اشاره شد سال گذشته چطور بوده است؟ گفت: تولید کنندگان لوازم خانگی توانسته اند در سال ۹۸ با افزایش ۵۰ درصدی تولید ماشین لباسشویی، ۴۰ درصدی تلویزیون، ۲۰ درصدی یخچال تا حدودی تنش عرضه در بازار را کاهش دهند.
این مقام مسئول ادامه داد: باید برای تعادل بخشی به بازار، تولید لوازم خانگی را افزایش دهیم در این صورت میتوان انتظار بازگشت ثبات عرضه و قیمت به بازار را داشت.
غزنوی یادآور شد: در ادامه تمهیداتی که برای بازگشت آرامش به بازار لوازم خانگی اندیشیده شده، ممنوعیت صادرات لوازم خانگی ضروری است چرا که ابتدا باید بازار داخل اشباع شود و در نهایت با توجه به نبود هیچ کمبودی، اقدام به صادرات لوازم خانگی کرد.
قاچاق بزرگترین تهدید بازار لوازم خانگی
سخنگوی انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر شرایط کالاهای قاچاق در بازار و تاثیر آن بر تولید داخل گفت: قاچاق لوازم خانگی همچنان ادامه دارد و با توجه به مشکلاتی که روند قاچاق لوازم خانگی به این صنعت وارد کرده است، قاچاق این کالاها را میتوان بزرگترین آسیب به بازار و تولید داخل دانست.
غزنوی گفت: باید برای سامان دهی به بازار لوازم خانگی ابتدا جلوی واردات قاچاق لوازم خانگی گرفته شود که این بر عهده نهادهای نظارتی است، اما متاسفانه هر روز شیوع این معضل در بازار بیشتر میشود و تنها به خسارت به واحدهای تولیدی و صنفی منجر میشود.
مسئولان حاشیه نشین
به گزارش اقتصاد ۲۴، تجربه سایر بازارها نشان داده اینکه تنها به صورت دستوری تولیدکنندگان مجبور به ثبت قیمت در سامانه ۱۲۴ باشند، ولی بازار طبق آن عمل نکند، کمکی به مردم و نگرانیهای آنها از این شرایط نمیکند.
با توجه به این شرایط، اگر مسئولان برای تصمیمگیری و تعیین برنامههای مناسب زودتر از بازار و افزایش قیمتها وارد عمل شوند بهتر میتوانند بازار را متعادل نگه دارند و از افزایش قیمتهای غیرمتعارف جلوگیری کنند.
همچنین یکی از نقاط ضعفی که وجود دارد و شاید مانع اجرای درست تصمیمات اتخاذشده برای کنترل بازار میشود، نبود بازرسی و نظارت کافی و لازم برای اعمال این تصمیمات است. اتخاذ تصمیمات منطقی برای کنترل قیمتهای بازار، یک مرحله است و اقدام بعدی نظارت بر اجرای این تصمیمات است که بهنظر میرسد از زمان تصویب یک موضوع تا اعمال کامل آن در بازار، زمان زیادی صرف میشود.