اقتصاد۲۴ -اتاق بازرگانی تهران در گزارشی به روند ۱۰ ساله تجارت ایران و اروپا پرداخته است. در این گزارش آمده است که تجارت کالای ایران و اتحادیه اروپا طی ۱۰ سال اخیر با نوسانات زیادی همراه بوده است. در ابتدای این دهه تجارت ایران با این اتحادیه بالغ بر ۲۷ میلیارد یورو بوده که حدود ۱۷ میلیارد یورو آن صادرات ایران به اتحادیه اروپا و بیش از ۱۰ میلیارد یورو نیز واردات این اتحادیه از ایران بوده است.
با این وجود یک سال پس از ۲۰۱۲ صادرات و واردات ایران با کاهش انجام شد البته افت صادرات در مقایسه با واردات بیشتر بوده است. این روند کاهشی تا سال ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ ادامه یافت و افت بیشتر صادارت در مقابل واردات باعث شد تراز تجاری ایران با اروپا از ۶.۶+ میلیارد یورو در سال ۲۰۱۱ به ۵.۲- میلیارد یورو در سال ۲۰۱۴ برسد که این رقم بیشترین کسری تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا طی ۱۰ سال اخیر بوده است.
طبق این گزارش در سالهای ۲۰۱۶ و ۲۰۱۷ صادرات و واردات کشور با افزایش همراه شد و رشد بیشتر صادرات نسبت به واردات سبب شد در سال ۲۰۱۷ تراز تجاری تقریبا به صفر نزدیک شود. در سال ۲۰۱۸ نیز با اینکه صادرات و واردات کمی نسبت به ۲۰۱۷ کاهش داشتند، اما افت بیشتر واردات نسبت به صادرات موجب شد تراز تجاری ایران با اتحادیه اروپا به مازاد هر چند ناچیز ۰.۷ میلیارد یورویی برسد.
در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ با تشدید تحریمها علیه ایران و محدودیتهای مربوط به کووید ۱۹، تجارت ایران با اتحادیه اروپا با افت شدیدتر از همیشه به کمترین سطح ممکن طی سالهای اخیر رسید، طی این دو سال صادرات ایران به اتحادیه اروپا به رقم بسیار ناچیزی نسبت به سالهای قبل رسید که ۰.۷ میلیارد یورو در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ بود. واردات کشور نیز به این اتحادیه در سطح بسیار پایینی قرار گرفت که رقم آن ۴ میلیارد یورو در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ است.
در این گزارش با اشاره به مقاصد صادراتی ایران در اتحادیه اروپا آمده است که در سال ۲۰۱۱ ایتالیا، اسپانیا و یونان سه مقصد اصلی ایران در اتحادیه اروپا بودند که روی هم حدود ۱۲ میلیارد یورو از صادرات ایران در آن سال را به خود اختصاص دادند. در سال ۲۰۱۲ ایتالیا همچنان اولین مقصد صادراتی ایران بود، اما جایگاه اسپانیا و یونان با هم تعویض شد. در سال ۲۰۱۳ آلمان جایگاه نخست را به خود اختصاص داد.
در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ صادرات ایران به ایتالیا رشد جزئی را تجربه کرده و این کشور به جایگاه خود به عنوان مقصد اول صادراتی ایران بازگشت و آلمان نیز در جایگاه دوم قرار گرفت. با امضای برجام در سال ۲۰۱۵، صادرات ایران به اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۶ امضاء شد.
بیشتربخوانید:پیش بینی بازگشت ایران به جایگاه خود در تجارت جهانی
در این سال فرانسه جایگاه نخست مقاصد صادراتی را به خود اختصاص داد، ایتالیا و اسپانیا نیز در ردههای بعدی قرار گرفتند. در سالهای ۲۰۱۷ و ۲۰۱۸ ایتالیا بار دیگر به این جایگاه بازگشت. در سال ۲۰۱۹ با خروج آمریکا از برجام و بازگشت تحریمها علیه ایران، صادرات ایران به اتحادیه اروپا با کاهش قابل توجهی روبهرو شد.
در سالهای ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ ایران بسیاری از بازارهای صادراتی خود در اروپا را از دست داد. صادرات ایران به آلمان در مقایسه به سایر مقاصد مهم صادراتی ایران در اروپا کاهش قابل توجهی را تجربه نکرد و به عنوان اولین مقصد صادراتی ایران در اتحادیه اروپا جای گرفت. در سال ۲۰۲۰ هلند و ایتالیا به عنوان دومین و سومین مقاصد صادراتی در اتحادیه اروپا قرار گرفتند.