زنان در حالی وارد بازار کار میشوند که معمولاً جایگاه شغلیشان از مردان نازلتر است و حقوق کمتری نسبت به آنها دریافت میکنند. حال تصور کنید چه اتفاقی رخ میدهد اگر تمام این نابرابریها توامان با آزار جنسی در فقدان قوانین و سازوکارهای بازدارنده از آزار جنسی در محیط کار رخ دهد؟
آنطور که در اخبار و منابع خبری منتشر شده، بین ۴۵ تا حدود ۶۲ زن، طی ۴ تا ۶ ماه ابتدای سال ۱۴۰۴، به دست مردان خانواده کشته شدند و انجمن جامعهشناسان ایران هم، چهارم آبان ۱۴۰۴، از «ثبت ۶۳ مورد همسرکشی در ایران از ابتدای سال» خبر داد.
براساس گزارش مرکز آمار ایران در سال ۱۴۰۱ بیش از ۶۴ درصد قربانیان خشونت خانگی ، زنان هستند. اگر این گزارش را با آمار ارائهشده توسط وزارت بهداشت مقایسه کنیم، درمییابیم بر میزان این خشونتها افزوده شده است.
ندا گلبهاری، جامعهشناس میگوید: نظام فکری، احساسی و عاطفی مرد که در کنش و رفتارهای او در زنکشی تجلی پیدا میکند، براساس چنین ارزشهای درونیشدهای شکل گرفته است.»
شیما قوشه، وکیل پایه یک دادگستری میگوید: قانون ما در مورد تجاوز، خیلی قانون ناقصی است، زنها در خیلی از موارد به دلیل عدم برخورداری از حمایت کافی و برخوردهای بدی که با آنها صورت میگیرد، عطای شکایت را به لقایش میبخشند.
یکی از مسائل مهم در حوزه اجتماعی خشونت خانگی علیه زنان است هر گونه خشونتی که به آسیب بدنی، جنسی یا روانی زنان منجر شود یا احتمال وقوع آن وجود داشته باشد، خشونت علیه زنان محسوب میشود و رایجترین نوع آن ازسوی شریک زندگی اعمال میشود.
اغلب زنان تحت خشونت به ویژه در صورت داشتن فرزند، زمانی که در نهایت موفق به جدایی میشوند و قانون، حضانت فرزندان را به پدر میدهد، با فشار عرفی از سوی جامعه روبهرو هستند و در کنار انگ زن مطلقه، از آنها با عنوان مادری که فرزند خود را رها کرده یاد میشود و این موضوع حتی در تولیدات فرهنگی فیلم و سریال هم بارها به شکلهای مختلف طرح شده است.
براساس دادههای دفتر جرم و مواد مخدر سازمان ملل متحد، قتل عموماً در میان طبقات متوسط نسبت به طبقات پایینتر کمتر رخ میدهد. بر همین اساس، بیشتر قتلهای رخداده در این طبقه بهدلایل «ارتباطی یا خانوادگی» است و کمتر جنبه بزهکارانه دارند.
در ۳ سال اخیر، توجه بهزیستی به فعالیت خانههای امن غیردولتی به صفر رسیده، این شرایط، بقا و استمرار فعالیت این خانهها را دشوار کرده و امیدی به گستردگی آنها نیست
منابع خبری و نهادهای مدنی در بازههای گوناگون گزارش دادهاند که «دستکم» بین ۴۵ تا حدودِ ۶۲ زن طی چهار تا شش ماهِ اول ۱۴۰۴ بهدست مردان خانواده کشته شدهاند.
شبنم مقتدری، روان درمانگر، پژوهشگر حوزه سلامت روان و مدرس دانشگاه، درباره دلایل، زمینهها و راهکارهای مقابله با خودکشی زنان اظهار کرد: خودکشی دلایل متعددی در زنان و مردان دارد، از جمله میتوان به مبتلا بودن به برخی از اختلالهای مرتبط با سلامت روان و عزت نفس پایین فرد اشاره کرد.
۴ دولت و ۵ مجلس آمدند و رفتند و بارها و بارها لایحه «حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت» را از متن و جزئیاتش گرفته تا عنوان و کلیاتش تغییر دادند؛ اما هیچیک نتوانستند نقطه پایانی بر این داستان بگذارند و کار را تمام کنند تا در نهایت لایحه توسط دولت چهاردهم اکنون مسترد شد
لایحه منع خشونت علیه زنان که در پاسکاری ۱۳ ساله بین قوه قضاییه، دولت و مجلس؛ عنوان آن به لایحه صیانت، کرامت و تأمین امنیت بانوان در برابر خشونت تغییر کرد، تنها دستخوش تغییر نام نشد.
قسمت دوم راز مگو درباره خشونت جسمی است. کتک زدن، سیلی زدن، هل دادن، چنگ زدن، نیشگون گرفتن، گاز گرفتن، داغ کردن قسمتهای مختلف بدن، با جسم تیز آسیب رساندن، کشیدن مو و ... خشونت جسمی تلقی میشود.
«تا وقتی نگاه پدرسالارانه در روح قانون، سیاستگذاری و تصمیمگیریهای ما وجود دارد، شرایط فرزندان بهبود نمییابد و به تدریج نهاد خانواده دچار گسست و مخاطره میشود. از سوی دیگر، نهادهای مدنی هم باید بتوانند به عنوان چشم جامعه نهادهای قانونی را کنترل کرده و برای تصویب قوانینی در حمایت از فرزندان و بهویژه فرزندان دختر، بر تصمیمگیران فشار بیاورند.»
مونیکا نادی، وکیل دادگستری میگوید: «ماجرای نیان به خوبی نشان میدهد که او طبق قانون حمایت از کودکان و نوجوانان، وضعیت مخاطرهآمیزی داشته است. پدر و مادر او جدا از هم زندگی میکردند و این کودک اجازه ملاقات با مادر را نداشته است. همچنین، آن طور که گفته میشود او حتی از حضور در محیطهای اجتماعی مثل مدرسه یا مهدکودک هم محروم شده بود.»
مهمترین اقدامات عملی در این زمینه به تلاشهای معصومه ابتکار، معاون حوزه زنان دولت دوازدهم و سایر فعالان این حوزه بازمیگردد که لایحه را در دولت دوم روحانی تصویب و راهی بهارستان کرد.
اعظم قدیری، خواهر منصوره قدیری، خبرنگار ایرنا که بهتازگی به دست همسرش کشته شد، وقتی میخواهد از روز واقعه بگوید، بغضش را میخورد و به جایش خشم مینشانَد.