قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
قیمت روز
مشاور رییس جمهور :
سیستم گمرک به مبادی مناطق آزاد متصل می‌شود/ با اصطلاح آبکش شدن کشور مخالفم
بیست و هشتمین قسمت از برنامه گفتگو محور «۱۰:۱۰ دقیقه» با حضور مرتضی بانک مشاور رییس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی برگزار شد.
اقتصاد۲۴ – مرتضی بانک مشاور رئیس جمهور در برنامه «۱۰:۱۰ دقیقه» به برخی پرسش‌ها پاسخ داد:
فیلمی از شما منتشر شده بود درباره محافظان شما که در این فیلم نشان می‌داد یک خانم آبادانی را تهدید می‌کنند؛ داستان آن چه بود؟
چون اینجا صدا و سیماست دوست دارم که شفاف صحبت کنم و امیدوارم که صدا و سیما حریمی داشته باشد که به شفافیت و واقعیت بپردازد، خوشحال می شوم؛ به هر حال این کار، کار بسیار خوبی است، آن فیلمی که در فضای مجازی پخش شد به نظر من نکته انحرافی نامطلوبی داشت که یک برنامه‌ای که به صورت خیلی شیرینی برای مردم ما داشت انجام می‌شد؛ در حضور مردم حدود ۱۰، ۱۱ دقیقه تا یک ربع صحبت داشتیم، سوال داشتند، پیشنهاد داشتند و با برخورد بسیار خوبی که هم مراجعین داشتند و هم دوستان و عزیزان به دلیل فشردگی وقت و اینکه باید برنامه دیگه‌ای می‌رفتیم همراه ما با دست نشان داده بود که برنامه اینجا را قطع کنیم و به جای دیگری برویم، برداشت ما چیز دیگری بود. بعد متنی گذاشتند روش که اصلا حرفی زده نشده بود و آن متن را همراه با این فیلم پخش کردند که آن متن در حقیقت بیشتر گرفت و گرنه خود حرکت، حرکت به اصطلاح حرفهای بود، فردی که مسئولیت این نوع کار را دارد می‌داند که این کار یک کار حرفهای است که برنامه را قطع کنید؛ ولی خوب برداشت دیگری شد، ولی خوب بود برای من خوب بود که به هر حال بدانند که در این جوامع باید ملاحظات کامل تری را داشته باشیم.
شما از نهاد ریاست‌جمهوری آمدید همانطور که در صحبت‌های ابتدایی خودتان هم فرمودید توی فضای مجازی گفته می‌شد که قبلش پیشنهاد‌های برخی وزارتخانه‌ها را هم داشتید. چقدر صحت داشت این موضوع؟
نه، پیشنهاد از طرف مسئولین نبود بلکه بیشتر رایزنی بود که شاید بخشی از مسئولین برای خودشان رایزنی می‌کردند که آنها متاسفانه در فضای مجازی و در بحث رسانه‌ای پخش می‌شد و اما پیشنهاد مشخصی که به من ارائه شد همین دبیر شورای عالی مناطق آزاد و مشاور رئیس جمهور بود که الان در خدمتتان هستم.
جایی که الان هستید آقای بانک محل یک بحث سنگین است که آیا برای کشور منفعت دارد یا نه، برای اینکه بخواهیم وارد بشویم و بخواهیم تخصصی‌تر سوالاتمان را مطرح کنیم اختصاصی‌تر به این قضیه پاسخ بدید که آیا مناطق آزاد و ویژه اقتصادی واقعا برای کشور منفعت دارند یا نه؟ و اگر نظرتون مثبت است یعنی به این قائل هستید که منفعت دارد توضیحاتتان را بفرمایید که چرا فکر می‌کنید که مناطق آزاد و ویژه برای کشور منفعت دارد.
حالا یک دیدگاه، دیدگاه من هست که نظر اختصاصی من خواهد بود یک بحث هم بحث قانون هست و کشور. به هر حال این موضوع مال امروز و دیروز نیست، بلکه یک قدمت ۲۵ ساله‌ای دارد که مراحل آن طی شد و قانون مناطق آزاد تصویب شد که طبیعیه هم دولت و هم مجلس و هم مجموعه ارکان قانون گذاری و اجرایی کشور این تصمیم را گرفتند. طبیعی است که باید پشتوانه‌ای داشته باشد یک پشتوانه علمی و مردمی داشته باشد، برداشت من این هست که این تصمیم یا اقدام، اقدام مثبتی است و می‌تواند موثر باشد برای اهدافی که در نظر گرفته شده؛ اهدافی که در مناطق آزاد پیش بینی شده به اصطلاح مشخصا، توسعه عمران و آبادی منطقه همچنین ایجاد فرصت‌های سرمایه گذاری، اشتغال و مراودات تجاری؛ این‌ها جزو اهداف اولیه مناطق آزاد است.
حالا در این مناطق آزادی که داریم به این هدف‌ها رسیدیم آقای دکتر؟
بله حدودی؛ این مقدمه را بگذرانم بعد اشاره می‌کنم که چه اتفاقاتی افتاده در مناطق آزاد. به هر حال از دید من و از دید قانونگذار به نظرم نکات مهمی در پیرامون ما وجود دارد، سیاست و سیاسگذاری اقتصادی به خصوص در قبل از انقلاب متوجه مرکزیت کشور بود و اگر برنامه‌های توسعه‌ای کشور را هم ببینید در خود این برنامه‌ها دقیقا نحوه به اصطلاح فعالیت اقتصادی از سمت پیرامون و نقاط کوچک و محروم و روستایی، جهت‌گیری‌ها به سمت مراکز بخش‌ها، مراکز شهرستانها و مراکز استان‌ها بود؛ یعنی اقتصاد را متمرکز کرده بود در فعالیت‌هایی که در مرکز کشور باید صورت بگیرد؛ حالا بعضی از استان‌ها هم فعال بودند درحوزه اقتصادی، ولی خیلی از استان‌های ما تقریبا دچار مشکلات جدی بودند. شما می‌بینید که الان بعد از مناطق آزاد . . .
یعنی مناطق آزاد باعث می‌شود که الان آن استان‌هایی که فعالیت‌های اقتصادی نداشتند و محروم بودند در فضای اقتصادی پویا‌تر شوند؟
حالا نمی توانیم بگوییم همه آن استان ها، حداقل مناطقی که در آن قرار گرفتند.
چندساله مناطق آزاد شکل گرفته؟
تقریبا ۲۵ سال است البته نه همه با هم، بعضی ۲۵ ساله اند و بعضی هاشون مثلا ۱۰ ساله هستند. مهمترین اتفاقی که افتاد در مناطق آزاد را می‌گویم ما توانستیم به این اهداف دست پیدا کنیم، ۲۵ سال هم گذشته.
من ادامه بدم بحث را؟
بله ...
ما چیزی حدود ۱۴ کشور همسایه حول و هوش خودمان داریم و این کشور‌های همسایه به خصوص پس از فروپاشی اتحاد شوروی و بعد از انقلاب ما در جنوب کشور‌های حوزه خلیج فارس، سیاست‌های عادی خودشان را رها کردند و اقدامات بسیار مهمی را برای توسعه‌های اقتصادی و البته تا حدودی اجتماعی برنامه ریزی کردند، شورای همکاری خلیج فارس تشکیل دادند، مسائل امنیتی و اقتصادی را در اولویت قرار دادند و شما دیدید یک اتفاقاتی زیادی در حوزه پیرامون خلیج فارس افتاد، البته بعد از فروپاشی اتحادیه شوروی، ۱۶ کشور جدید به کشور‌های دنیا اضافه شد و در عین حال در کنار ما کشور‌های آذربایجان، ترکمنستان، گرجستان و بقیه خلق شدند و این‌ها طبیعی است که بعد از آزادی از آن مشکلاتی که داشتند و کشور‌هایی که تازه استقلال پیدا می‌کردند حرکت‌های بزرگی را برای خودشان طراحی کردند برای توسعه اقتصادی؛ از آن طرف همانطور که اشاره کردم اقتصاد پیرامونی ما دچار مشکلات زیادی بود، خیلی زیاد و توجه نمی‌شد؛ در روستا‌های ما که آب و برق و نمی‌دانم این‌ها را نداشتند، بعد از انقلاب چقدر در این زمینه کار شده، جهاد سازندگی کارهایی که انجام داد در همان جهت ایجاد یک فرصت‌های بهتر و مناسب تری برای ایجاد یک نوع تعادل در اقتصاد کشور و بهره مندی و برخورداری مردم در این زمینه انجام داد و خیلی هم موفق بود.
این مجموعه موضوعات که هم اقتصادی هست، هم خارجی هست هم به اصطلاح فعالیت‌های پیرامونی کشور ما هست، ایجاب می‌کند که علاوه بر فعالیت‌های عمومی اقتصادی که کشور در دست اجرا دارد برنامه‌های مختلف اقتصادی؛ نقاط ویژه‌ای را هم به صورت ویژه‌تر با آنها برخورد کند و بتواند الگو‌هایی را ارائه دهد که این الگو‌ها به اصطلاح بتواند توسعه منطقه‌ای کشور را هم افزایش بدهد از این جهت و در این چارچوب مناطق آزاد و تا حدودی هم مناطق ویژه می‌توانند چنین رسالت و مسئولیتی را ایفا کنند.
می‌شود یک مثال نقض از صحبت‌های شما مطرح کنم؟ آقای بانک، شما دارید صحبت از نفع کشور می کنید، اما مدیر عامل آزاد منطقه کیش گفته باید به قوانینی که برای مناطق آزاد تصویب می‌شود پایبند باشیم حتی اگر برای اقتصاد کشور زیان داشته باشد و نباید بخشنامه‌ای به آن اضافه و یا کم شود، زیرا همه در مقابل سرمایه‌گذاران و فعالان اقتصادی در مناطق آزاد مسئولیم؛ این چه تفکری است که نابودی و زیان اقتصادی کشور را می‌پسندد برای مناطقی که سود و زیانش برای کشور هنوز محل تردیده آقای دکتر؟
حالا این نقلی که از مدیر عامل محترم انجام دادید به دلیل . . . .
شنیده بودید؟
بله این موضوع از این جهت که اقتصاد کشور ما باید به اصطلاح فدای بقیه تصمیماتمان کنیم به هیچ وجه جا ندارد. ما در هر صورت همه برنامه‌های اقتصادی که کشور طراحی و اجرا می‌کند از جمله یکی از آنها هم توسعه مناطق آزاد به صورت محدود و مشخص است که در جهت توسعه اقتصاد کلان کشور است. طبیعی است آنچه که با اقتصاد ما تعارض پیدا می‌کند، در هر برنامه به خصوص با برنامه‌های اقتصاد کلان‌مان این به اصطلاح نمی‌تواند موفق باشد، اما از آن جهت که برخی از مقررات و قوانین در مناطق آزاد اعمال شده که این‌ها خلاف قوانین موجود است از این جهت صحبت‌های ایشون درست است، اما ما به هیچ وجه نمی‌توانیم اقتصاد کلان‌مان را فدای برنامه‌های به اصطلاح کوچک‌تر، منطقه‌ای و حوزه‌ای کنیم؛ لذا من می‌خواهم بگویم که از این نکته‌ای که مطرح شده ما عبور کنیم وجود مناطق آزاد همپای فعالیت‌های اقتصادی کشور است.
یکی از اهداف مناطق آزاد آقای بانک برای تقویت صادرات است، من یک گه‌گاهی می‌خواهم که شما کوتاه‌تر بحث‌هاتون را جمع بندی کنید و بتوانید به همه سوالات چه درست و چه حالا نادرست از دید من خبرنگار پرسیده می‌شود، برسیم با همدیگر که مردم هم دوست دارند در مورد آن بشنوند گاهی جسارت می‌کنم وارد صحبت‌های شما می‌شوم، پیشاپیش عذرخواهی می‌کنم ، یکی از اهداف مناطق آزاد این بود که ما بتوانیم تقویت بکنیم صادرات را، الان می‌توانید بگویید که سهم صادرات نسبت به واردات در مناطق آزاد دقیقا چقدر است؟
ما یک قانون مناطق آزاد و یک قانون مناطق ویژه داریم که اگر مجموعه این دو حوزه را بخواهیم در نظر بگیریم می‌توانیم بگوییم که در بخش صادرات، مناطق آزاد و مناطق ویژه نقش بسیار مهم و تعیین کننده‌ای در اقتصاد کشور داشتند؛ به طور مثال می‌توانم خدمتتان عرض کنم که طی سال ۹۲ تا ۹۶ و ۶ ماهه ۹۷ چیزی حدود بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار صادرات ما از مناطق آزاد و مناطق ویژه است.
تعریف‌تان از صادرات چیست؟ به سرزمین اصلیم شما صادارات می‌فرستید.
خیر، صادرات خارج از کشور را در نظر داریم آنچه که تولید داخلی هست، البته آن هم برای مناطق آزاد و مناطق ویژه یک نوع صادرات تلقی می‌شود، چون این‌ها درحقیقت از جهت گمرکی خارج از مناطق گمرکی سرزمین اصلی هستند و لذا هر نوع تولیدی که از این گمرک به خارج از کشور و داخل کشور می‌آید، صادرات محسوب می‌شود.
چقدر آن نفتی بوده و چقدر آن غیر نفتی؟
این‌ها همش غیر نفتی است، این صادراتی که از مناطق ویژه و مناطق آزاد انجام می شود کلا غیر نفتی است که به اصطلاح اگر میزان واردات را در نظر بگیریم در همین دوره کمتر از ۳۰ میلیارد دلار واردات مناطق آزاد و مناطق ویژه است، ببخشید حدود ۳۰-۳۲ میلیارد دلار واردات مناطق آزاد و مناطق ویژه بوده است، یعنی یک مازاد تجاری ایجاد شده که به نظر من از این جهت ما می‌توانیم بگوییم که یکی از اهداف اقتصاد کلان کشور برای توسعه مناطق آزاد و ویژه به اصطلاح محقق شده، اما اگر در ادامه صحبتی که در خدمتتان داشتم، بخواهم عرض کنم علاوه بر آن در مناطق آزاد ما یک رشد به اصطلاح مناسب توسعه‌ای را هم شاهد هستید. در مناطق آزاد، صرفا بیشتر به جنبه‌های گردشگری آن مردم و حتی سیستم‌های تبلیغاتی ما توجه کرده اند، اما غیر از فعالیت‌های تفریحی و گردشگری نقش زیادی در توسعه اقتصادی محلی داشته اند.
آقای دکتر چرا این آمار صادرات خیلی شفاف روی سامانه‌ای اعلام نمی‌شود؟ چه کالا‌هایی از مناطق آزاد صادر می‌شود؟
چرا ما در سامانه‌مان این را اعلام کردیم، گذاشتیم جا‌های مختلف. من مصاحبه‌های زیادی را در این زمینه داشتم و این چیزی نیست که در اینجا دارم در حضور مردم عزیزمان صحبت می‌کنم، بخواهم موضوعی را خلاف آمار و ارقام ارائه بدهم.
حالا این آماری که ارائه کردید به صورت کلی است یا جزء به جزء ورود و خروج را ثبت کردید و همه را دونه دونه دارید؟
همه را داریم هر منطقه‌ای چه میزان، چه نوع کالایی چه صادراتی بوده و میزانش چقدر بوده مشخص است، حالا اگر آمار آن را خواستید خدمت شما هم آمارش را ارائه می‌دهیم.
شما گفتید صادرات، همش صادرات غیر نفتی است، این کالا‌هایی که صادر می‌شود چه کالا‌هایی است؟
از کالاهای پتروشیمی، فولادی گرفته تا تولیدات کشاورزی، گلخانه‌ای تا به اصطلاح بخشی از کالاهای صنعتی، این‌ها همه در این قالب است، ما در ارس یک مجموعه گلخانه‌ای بسیار مدرنی داریم، ۵۰ هکتار گلخانه‌ای که در کشور چنین سابقه‌ای ندارد که یک مجتمع گلخانه‌ای ۵۰ هکتاری بتوانید داشته باشید، معمولا در داخل کشورمان حداکثر تا ۵هکتار گلخانه‌ای را من خودم در کشور دیدم که عین تولیدات این که شامل حالا گوجه فرنگی، بادمجان و از این نوع کالاها هست.
حالا اگر این کالاها در مناطق آزاد نبودند صادر نمی‌شدند؟
به این شکل ممکن است، چرا تولیداتش به اصطلاح به صرفه است برای اینکه یک سری مزایایی است که برای تولید کننده اینجا بیشتر صرف می‌کند که این کالا را تولید و بعد صادر کند. آن مزایا به اصطلاح آن را تشویق کرده وگرنه ما علاوه بر آن در داخل کشور هم این نوع صادرات و تولیدات را داریم، اما این مناطق ویژگی‌های مختلف دارند هم پیرامون ما و هم نقاط محروم هستند، در حقیقت باعث شده که هم ایجاد اشتغال کند و هم اینکه بخواهم اشاره کنم ما در مناطق آزادمان چیزی حدود ۲۸۵ هزار نفر مشغول به کار هستند در همین هفت منطقه، میزان مساحت مناطق آزاد ما در مقایسه با سطح کشور در میزان با جمعیتش قابل مقایسه نیست ما حداکثر مناطق آزادمان کمتر از یک میلیون نفر جمعیت دارد، حدودا یک میلیون نفر جمعیت دارد ولی ۲۵۰ هزار نفر در همین مناطق مشغول فعالیت‌های اقتصادی هستند که این صنعتی از . . .
اما در چند متری این مناطق شما مناطق فقیر نشین زیادی می بینید؛ همین قشم را برید سر بزنید من پارسال نوروز جزیره قشم بودم، وقتی که شما از محدوده منطقه آزاد فاصله می‌گیرید می‌بینید فقط مناطقی که منطقه ویژه بوده توانسته رونق بگیرد، اما در حاشیه مناطق فقر و گرفتاری وجود دارد؟
بله مشکلاتی که در کشور است، در مناطقی که توسعه اتفاق می‌افتد به دلیل مزیت‌هایی که ایجاد می‌کند علاوه بر اینکه در آن مناطق حضور بیشتری توسط مردم به وجود می‌آید در هر صورت یک نوع حاشیه نشینی ایجاد می‌شود، البته خب شما این را در تهران و مشهد می‌بینید در خیلی از مناطق توسعه یافته کشور می‌بینید در مناطق آزاد هم ممکنه این اتفاق افتاده باشد، عمدتا در یکی دو تا از مناطق ما چنین وضعیتی هست. اما در حاشیه‌های آنجا، از خود منطقه آزاد نیست، ضمن اینکه در قشم ما سه نوع مدیریت داریم یکی منطقه آزاد است، یکی منطقه ویژه و یکی هم سرزمین اصلی، لذا مسئولیت ما در حوزه مناطق ویژه و مناطق آزاد خودمان است، اما در همین قشم ما مجبوریم که برویم به شاخص‌های کلان‌تر توجه کنیم چرا، چون مظاهر به اصطلاح فقر و این‌ها به عنوان سمپل نمی‌تواند نشان دهد که این اتفاق در آن مکان به طور کلی دارد اجرا می‌شود، بله مظاهری از این نوع، نه در این جا بلکه در سطح کشور وجود دارد، اما اگر آماری بخواهیم مقایسه کنیم میزان اشتغال را ، در منطقه و در خود قشم میزان بیکاری کمتر از ۷ درصد است و میزان بیکاری در سطح کشور حدودا ۱۳ درصد است و شما چیزی حدود ۶ درصد را در آنجا و در همه مناطقمان وضعیت مشابه همین میزان اشتغالمان بیشتر از سرزمین اصلی و پیرامون است.
موضوع دیگری که وجود دارد بحث بخشنامه ممنوعیت واردات کالاهای گروه ۴ به مناطق آزاد و ویژه است که مجددا اختلاف بین گمرک و اداره شما مناطق آزاد شدت گرفته؛ اولا که چه اصراری به واردات این گروه کالایی است که اکثرا تولید کنندگان هم با آن مخالفند، چون می‌گویند که مشابه داخلی دارند، اقلامی مثل پوشاک و لوازم آرایشی اند یا لوکسند مثل خودرو.
بعد از مشکلات ارزی که در کشور به وجود آمد، سیاست‌هایی توسط دولت اتخاذ شد که این سیاست‌ها بعضا بخش‌های به اصطلاح بازرگانی و نظام بازرگانی ما را دچار تغییر کرده، من حالا نمی‌خواهم وارد این بحث بشوم که این سیاست‌ها کجاش درسته و کجاش غلط چون من حوزه مسئولیتم اقتصاد کشور نیست، من مسئولیتم مناطق آزاد و مناطق ویژه بیشتر متمرکز هستیم و لذا باید در همین بحث صحبت کنم. بر اساس ماده ۱۴ و ۸ قانون مناطق ویژه و آزاد، ورود و خروج کالا به جز کالاهای ممنوعه به این مناطق بدون ثبت سفارش آزاده به جز چند کالای مشخصی که شرع مشخص کرده، این‌ها ورودش ممنوع و بقیه آزاد است. لذا این تصمیم و این اقدامی که دولت انجام داد خوب اقدامی بود که به نظر می‌رسید در شرایط موجود کشور یک اقدام ضروری بود، با توجه به اینکه سیاست دولت بر این مبنا قرار گرفت که مصرف ارز را کنترل کند یک سری برنامه‌های متنوعی را طراحی کرد که بعضی از آنها هم در برخی مواقع تناقض داشت که خوب طبیعی بود که در این شرایط سخت برخی تصمیمات را باید سریعتر گرفت؛ این محدودیت‌ها عینا به مناطق آزاد هم منتقل شد و این با قانون مناطق آزاد تا حدودی مغایرت دارد، بحث با گمرک سر این است وگرنه ما به سیاست‌های کلان کشور اعتقاد داریم همراهی می‌کنیم برای اینکه ما بتوانیم این کار را کنیم... .
چه اصراری بود که این کالاها وارد شود؟
ما اصراری نداریم که ما می‌گوییم در چارچوب همین مقررات این کار انجام شود در چارچوب همین مقررات کمیته‌ای را دولت پیش بینی کرده برای ورود کالا به مناطق آزاد که هم میزان کالاهای مصرفی برای مناطق آزاد مشخص شده و هم نوعش که هم اثر منفی روی تولید داخلی نگذارد و همچنین بازار اقتصادی که الان فعال هست را دچار خدشه نکند به هر حال، چون فعالان اقتصادی زیادی بر اساس قانون مناطق آزاد رفتند فعالیت را شروع کردند سرمایه بردند و زندگیشان را فروختند؛ یک روزه و یک شبه نمی‌توانید با یک تصمیماتی که خلاف آن شرایط بوده زندگی آنها را دچار مشکل کنید.
گمرک هم دلیل موجهی دارد، می‌گویند که امکانات و تجهیزات آنقدر خوب نیست که بتوانند حفاظت کنند تا بحث قاچاق هم اتفاق نیفتد.
نه ما برای همین با گمرک نسبت به این تصمیمی که گرفته شد این نقطه نظر را منتقل کردم که ما خوشبختانه با گمرک توافقات خوبی را انجام دادیم که یکی از مهمترین اقدامات خوبی که صورت گرفته این است، سیستم گمرک کشور با سیستم مناطق آزاد به صورت کامل هماهنگ شده و الان ۴ تا از مناطق آزاد ما دارد اجرا می‌شود و تا آخر امسال ما ۷ منطقه‌مان تقریبا با سیستم گمرک کشور تلفیق می‌شود و کلیه ورود و خروج کالاها زیر کلید و نظارت سامانه گمرکی کشور قرار می گیرد و لذا خود گمرک هم همکاری بسیار خوبی را در این قسمت داشته ما هم به اصطلاح گام بزرگی برداشتیم هزینه هم داشتیم برای اینکه بتوانیم این سامانه را مستقر کنیم.
بحث قاچاق یکی از مهمترین دغدغه حال حاضر کشور است آیا شما ورود و خروج کالای قاچاق را به مناطق آزاد تایید می‌کنید یا خیر؟
نه به این شدت. در حقیقت الان خوبه که در این زمینه هم به گزارش‌های ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز توجه شود و هم گزارش‌های خود گمرک و هم بقیه جا‌ها. همانطور که اشاره کردم قانون گمرکی مناطق آزاد ورود هر نوع کالایی را مجاز می‌داند، لذا اشتباه بزرگی که بعضا صورت می‌گیرد همین است که کالا وقتی وارد مناطق آزاد می‌شود، اعلام می‌شود که قاچاق است در صورتیکه با توجه به قانون مناطق آزاد این کالا قاچاق نیست اگر از منطقه آزاد به سرزمین اصلی وارد شود قاچاق محسوب می‌شود، لذا این نوع کالا ورودش به مناطق آزاد قاچاق نیست، اما من می‌خواهم خدمتتان عرض کنم که در همین دوره‌ای که بعد از محدودیت‌های ارزی پیش آمد این همه بحث‌ها در مورد قاچاق و تخلفات و ثبت سفارش‌های غلط و این حرفا کدام در مناطق آزاد بوده، اصلا درصدی که قابل ارائه بوده وجود داشته؟ البته قطعا تخلفات قانونی در همه جای کشور ممکنه اتفاق بیفته در مناطق آزادم احتمالش هست، ما به عنوان مجریان و مسئولان منطقه آزاد مهمترین عنصری که باید در نظر بگیریم این است اگر بخواهیم اقتصاد مناطق آزاد به صورتی که به اصطلاح بیان شده اقتصاد آزادی باشه که بتواند فعالیت اقتصادی سالمی را ارائه دهد خود ما اولین کسانی هستیم که با هرنوع رانت و هر نوع قاچاقچی مبارزه می‌کنیم یعنی من اولین برنامم این هست. برای همین هم همانطور که اشاره کردم سامانه‌ی گمرکی را آوردیم مستقر کردیم و امیدوارم که با این اجرای کامل سامانه تا آخر سال که قطعا تمام می‌شود شرکتی که این کار را انجام می‌دهد همان شرکتی که سامانه گمرکی را در حقیقت طراحی کرده این به اصطلاح ابهام تا حدودی رفع می‌شود.
الان همه مناطق آزاد و ویژه سامانه گمرکی دارند؟
ببینید الان سامانه گمرکی در همه مناطق ویژه مستقر است فقط مناطق آزاد دچار این مشکل بودند که ما این را تا پایان سال استقرارش را کامل می‌کنیم، الان ۴ تاش مستقر شده است، این سوال و این دغدغه شما است. سامانه گمرکی مناطق آزاد با گمرکی کشور به اصطلاح تلفیق می‌شود و اجرا می‌شود ببینید دغدغه شما حتما ، دغدغه درستیه.
قطعا می‌دانم. من می‌خوام شما خوشحال بشین یعنی شمایی که نماینده عده زیادی از مردم هستید، اینکه ما اصرار و تاکید بر اجرای قانون و استقرار گمرک داشتیم، این یکساله یکی از برنامه‌های مهمم این بود. می‌خواهم بگویم که در حقیقت بخشی از دغدغه شما با استقرار این سامانه رفع می‌شود و ما هم خوشحال می‌شویم و خیلی از اینکه شما این مطلب را تاکید می‌کنید و یادآوری می‌کنید، سپاسگزارم.
تولیدکنندگان پوشاک از اصلی‌ترین معترضان به افزایش مناطق آزاد هستند و می‌گویند ضربات سنگینی از قاچاق کالای مسافری از این مناطق دیدند و چندین بیانیه هم دادند که فکر می‌کنم که بیانیه هاشون را شما خواندید و رصد کردید، اما اگر معتقدید که مناطق آزاد به موضوع اقتصاد و خاصه به تولید کشور کمک می‌کند چه لزومی داره که ما در مناطق آزاد کالای خارجی و یا پوشاک خارجی بفروشیم؟
ببینید آخه شما در کشور پوشاک خارجی نمی‌فروشید؟ شما در کشوری که نباید این نوع کالا وارد شود به وفور پیدا می‌شود، الان ممنوع شده حالا ببینیم، چه می‌شود ما هم خوشحال می‌شویم. در مناطق آزاد قانون به این شکل، شکل گرفته حالا شما که نمی‌توانید بیایید یک روزه بگی آقا تویی که آمدی اینجا ۲۷ هزار واحد صنفی در مناطق آزاد دارند کار می‌کنند که هر کدامشون اقلا سه نفر کارمند دارند، یک روزه بگویید این نظام را بریز بهم. باید برنامه داشته باشید، ما یکی از برنامه‌هایی که به خصوص با همین صنف پوشاک داشتیم اول آمدیم پیشنهاد دادیم که ورود کالا به خصوص پوشاک به خصوص از ترکیه، چون بیشتر از ترکیه وارد می‌شود این بیاد تحت نظام قرار بگیرد کمیته براش تشکیل شد، این کمیته را به اصطلاح دولت تصویب کرد و بر اساس اون محدود شد و خیلی از میزان ورود کالای همراه مسافر در مناطق طی سال ۹۴، ۹۵، ۹۶ نظام یافته انجام شد از ترکیه هم خیلی کمتر. یعنی یک درصد ناچیزی از این نوع کالا از ترکیه می‌آید. دومین کاری که داریم انجام می‌دهیم این است که فروشندگان را تبدیل کنیم به تولید کننده، یعنی وارد کننده تبدیل شود به تولید کننده، اتفاقا با همین اتحادیه پوشاک یکی دو جلسه‌ای که داشتیم روی این موضوع برنامه‌های جدی را پیش بینی کردیم.
الان شما در منطقه آزاد انزلی ۳، ۴ واحد پوشاکی را می‌بینید که این‌ها وارد کننده بودند الان شدند تولید کننده، پس ما باید با برنامه به اصطلاح مشخصی این کار را کنیم که هم اهداف حمایت از تولید داخلی کشور تامین شود و هم به اصطلاح ضرر هنگفتی به کسانی که دارند فعالیت می‌کنند در مناطق و در جا‌های مختلف کشور وارد نشود، برنامه‌های خلق‌الساعه مصوبه‌های خلق الساعه حلال مشکلات اقتصادی کشور نخواهد شد در هر حوزه‌ای حتی در همین حوزه بحث‌های صادرات و واردات هم ما باید تولید با کیفیت، تولید قابل رقابت، تولید صادرات محور داشته باشیم، این‌ها موضوعاتی است که می‌تواند تقویت کند اگر با زور و فشار بخواهیم تولید داخلی را افزایش دهیم تولید داخلی را حمایت کنیم این هم موفق نمی‌شود، ما باید قوانین و مقررات را تسهیل کنیم، باید به اصطلاح کیفیت کالای‌مان را ببریم بالا این‌ها با هم دست به دست هم دهد، آنجایی که تولیدات ما تولید داخلی هست قابل رقابت نیست، این‌ها تولیدات مصرفیه این‌ها را ما موافق هستیم و دنبال هم می‌کنیم منتها می‌گویم این طی یک برنامه است.
شما برنامه دارید؟
دو سه موردش را الان گفتم هم اینکه به اصطلاح ما واحد‌های صنفی خودمان را که به اصطلاح وارد کننده هستند را تبدیل کنیم به تولیدکننده. این کار را داریم می‌کنیم در انزلی اتفاق افتاده در ارس اتفاق افتاده . کفش مثلا تولید می‌کنیم در داخل آنجا کفش به اصطلاح برند خارجی را در داخل تولید می‌کنیم اینکه الان با وزارت صنعت معدن تجارت به این توافق رسیدیم که تا این حرکت را انجام بدهیم. همانطور که اشاره کردم محدود کردیم واردات را، اولین گام محدود کردن است عادت دادنه به اصطلاح فعالین ما هست تا اینکه باید با این شرایط خودتان را تطبیق بدهید این که مرحله به مرحله و گام به گام ما در این جهت موافق حمایت از تولیدکننده داخلی هستیم برنامه‌هایمان را تدوین کردیم.
اقتصاددان‌ها و یک بخش قابل توجهی از کسانی که فعال حوزه اقتصادی هستند می‌گویند، مناطق آزاد حالا انقدر منفعتش، هنوز مورد تردیده و اختلاف نظر در این موضوع وجود دارد چه دلیلی دارد که دولت می‌خواهد این مناطق آزاد و مناطق ویژه را گسترش بدهد خیلی‌ها می‌گویند که پشت این گسترش مناطق آزاد و مناطق ویژه بحث‌های سیاسی وجود داره اینکه فرضا می‌گویم فلان نماینده برای اینکه بیاد به دولت یه رایی را توی مجلس بدهد می‌آید از دولت می‌خواهد که آقا ایشونم برای اینکه توی شهرشون تو محل حوزه انتخابیشون دارای اعتبار شود میگه من فلان منطقه را مناطق آزاد کردم از آن طرف یک تعامل دو طرفه بین نماینده‌ها و دولت است.
خب ببینید تقاضا برای مناطق آزاد چقدر هست؟
زیاده دیگه.
خیلی زیاده، اما دولت تا حالا چند تا منطقه داشته ۷ تا پس من می‌خوام بگم. . .
مناطق ویژه چه تعداد؟
مناطق ویژه ۶۰ تا داریم به اصطلاح ۶۴ تا . . .
نقشه را دیدید آقای دکتر؟ کشور شبیه یک آب کش شده.
این‌ها اصطلاحات کمی غیر حرفهای است به نظر من ؛ همانطور که الان خدمتتون عرض کردم ببینید مناطق آزاد ما کلا ۶۳ هزار کیلومتر مربعه، کشور ما چقدره؟ یک میلیون و ۶۴۸ هزار کیلومتر مربع. اصلا در مقایسه یک نقطه است در مقابل این، منتها وقتی در نقشه این‌ها در تلویزیون ما میاد بعدم چراغ می‌گذارند روش به اصطلاح نور افشانی می‌کنند، کشور اصلا یعنی چی که سوراخ شده.
قبول دارید که به مساحت نیست آقای دکتر ببینید که مثلا یه جای خاصی انقدر مهم است که کل اقتصاد کشور را درگیر می‌کند؟
ببینید بین مناطق آزاد و مناطق ویژه یک تفکیک جدی باید کرد مناطق ویژه مثل شهرک‌های صنعتی اند، لذا ما هر اقدامی که برای توسعه و اقتصاد کشور توی این بخش‌ها بخواهیم بکنیم که نه امتیازات گسترده‌ای دارد و نه هم به اصطلاح معونه‌ای برای دولت ایجاد می‌کند یا مشکلی برای دولت ایجاد می‌کند سرمایه‌گذاریش توسط بخش‌های خصوصی انجام می‌شود، چه اشکالی دارد که یک مشوق‌هایی را برای فعالیت‌های صنعتی، توسعه‌ای، تولیدی درمناطق محروممون ایجاد کنیم، این به نظر من خیلی مشکل نیست. بحث اصلی، مناطق آزاد است، مناطق آزادم همانطور که پیرو صحبتی که کردید تقاضا براش خیلی زیاده، ولی دولت مقاومت می‌کند.
شما قبول دارید که مخالفان مناطق آزاد هم زیاد هستند. در بودجه سال آینده‌مان با توجه به پیش بینی‌هایی که در تحریم‌ها برایمان وجود دارد اقتصاد مبتنی بر دریافت مالیات مثل کشور‌های توسعه یافته دنیا را در نظر داریم، الان این اتفاقی که وجود دارد به قول شما خیلی میان می‌گویند این شهر‌ک صنعتیه طرف میاد از مزایای آن استفاده می‌کند برای فرار‌های مالیاتی یا کاهش مالیات به دولت، این آفت‌هایی است که وجود دارد حتی برخی این را به عنوان خیانت می بینند.
خب ما در خیلی از موضوعات اقتصادی دیدگاه‌های مختلفی داریم، الان یکی میگه آقا در این دوره‌ای که ما تحریم هستیم باید سیاستمان این باشد که بیش از پیش تزریق پول در جامعه کنیم یک سیاست است دیگر در دوره آقای احمدی‌نژاد این کار را انجام دادند، یک سیاست دیگر اینست که محدود کنید تزریق پول را، این دو تا سیاسته بعد بگویید بر این اساس، چون این سیاست را تو انجام دادی داری به اصطلاح خیانت می‌کنی. به نظر من این حرفا، حرفهای شعاریه مملکت یک قانونی دارد این قانون مناطق آزادم بالاخره یک عده آدمای دلسوز یک عده آدمایی که مسئول بودند در مجلس بوده در شورای نگهبان بوده تصمیم گرفتند این کار انجام شود، الانم پیشنهادی می‌آید خب پیشنهاد می‌رود در مجلس بالاخره عقل جامعه ما در مجلس متمرکز شده یعنی این مردمی‌اند که نمایندگان انتخاب کردند اگر واقعا خیانته که جلوشو می‌گیرند.
دلیل شما واقعا برای افزایش مناطق آزاد و مناطق ویژه چیه؟
ببینید ، آنکه همان بحث‌هایی است که همان اول کردم ما نیاز به توسعه پیرامون‌مان داریم، کلیه مناطق آزاد ما در پیرامون و در مرز‌ها اتفاق افتاد، شما فردا مقایسه می‌کنند بغل دست ما همین ۱۴ تا کشور هر روز بیان یک منطقه آزاد بزنند تمام سرمایه شما از این طرف می‌رود به آن طرف، شما باید بالاخره برای خودتان برنامه داشته باشید، ما یک کشوری هستیم که مستقلیم و در اقتصاد جهانی هضم نشدیم و این افتخار ماست ما باید با مکانیزم‌های خودمان توسعه خودمان رو قبول کنیم.
می‌خوام حرف شما رو قبول کنیم چرا می‌گویید برخی هاشون چرا همشو قبول نمی‌کنید همه مثلا پیشنهاد‌هایی که شده برای مناطق آزاد و مناطق ویژه روقبول نمی کنید؟
ملاک داریم براش ما می‌گوییم که در مناطق پیرامونی، ببینید مناطق ویژه را من جدا کردم، در مناطق محروم، مناطق ویژه خوبه منتها با سرمایه گذاری بخش خصوصی. برای مناطق آزاد ما برنامه داریم فقط در پیرامون کشور در مرز‌های کشور برای اینکه ما بتوانیم هم سرمایه‌گذار جذب کنیم هم خارجی هم داخلی. من امروز دارم خدمتتان عرض می‌کنم در این ۵ ساله ما چیزی حدود ۲۷ هزار میلیارد تومان فقط در همین مناطق آزاد ما سرمایه گذاری در بخش خصوصی انجام دادیم خب این چه اشکالی دارد، چیزی حدود ۵۵ هزار میلیارد تومان هم مجوز داده شده که در حال فعالیته یعنی هنوز به نتیجه نرسیده. کی اتفاق می‌افتاد شما در مثلا جلفا که اصلا دو واحد صنعتی هم در قبل از ایجاد مناطق آزاد ارس وجود نداشته، امروز در آنجا ۱۷۰ واحد صنعتی کار می‌کند و یکی از بخش‌های فعال صنعتی کشوره، چه اشکالی دارد شما با یک مکانیزمی در مرزتون در مرزی که ارمنستان آن طرفه و این‌ها بتوانید به اصطلاح محور اقتصادی فعالی را ایجاد کنید که مردم فعال شوند من نمی‌دانم اگر که ایرادی برای اشتغال هست شما جلفای امروز را بروید با جلفای ۲۰ سال پیش مقایسه کنید و شهر‌های دیگه‌ای که کنار جلفا بوده و به همین حالت خودش مانده را مقایسه کنید با جلفا، چرا اینقدر تقاضا هست، اتفاقا همینه چرا انقدر تقاضا هست برای اینکه اتفاقات مثبتی افتاده که این تقاضا هست چرا ما همشو انجام نمی‌دهیم به خاطر اینکه برنامه براش داریم.
مناطق آزاد فقط از مالیات و بروکراسی آزاد هستند یا از کل قوانین کشور، چون یک مثال براش دارم برگزاری کنسرت خواننده ترکیه‌ای در کیش در حالی که وزارت ارشاد مخالف با برگزاری مراسم به علت عدم همخوانی با فرهنگ ایرانی را داشته، ولی این خواننده آمده در کیش و به اجرا پرداخته.
هیچ کنسرتی بدون تایید وزارت ارشاد در هیچ جا برگزار نمی‌شود.
یعنی وزارت ارشاد تایید کرده؟
بله حتما تایید کرده من الان نمی‌دونم اونایی که می‌فرمایید چی هست، حالا آن کنسرت ترکی باشه یا فارسی نمی‌دونم، با مظاهر فرهنگی ما نباید مقابله داشته باشد، ما در کشور بالاخره باید یک معیار‌هایی داشته باشیم ما که در حقیقت به هیچ وجه موافق نیستیم که فرهنگ ما در فرهنگ‌های خارجی حل شود ما خودمان فرهنگ غنی‌ای داریم، ولی اینکه ما فرهنگمان را چطوری ارائه دهیم، چطوری گسترش بدهیم اگر بخواهیم با معیار‌های قدیمی با معیار‌های خیلی سنتی کار کنیم بالاخره جامعه ما جامعه‌ای است که هر روز در تحولات جهانی خودش حداقل اطلاعاتش را می‌گیرد و می خواهد.
از دید آقای دکتر مرتضی بانک هیچ اتفاقی هیچ برنامه فرهنگی بدون مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام نمی‌شود.
بدون موافقت رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی انجام نمی‌شود، اگر مخالفت کنند قطعا برگزار نمی‌شود.
برخی صحبت‌ها هم وجود داشت که اسکله و آکواریوم مارینا دستور توقف قضایی داشته، ولی این توسط معاون اول رئیس جمهور افتتاح شد آیا این موضوع صحت داره؟
نه من نشنیدم.
می‌گویند که بنا بر شکایت سازمان محیط زیست آنجا دستور قضایی برای توقف داشته که انجام نشود.
اگر دستور قضایی داشته که انجام نشه قطعا سیستم قضایی جلوشو می‌گیرد، نه من نشنیدم همچین چیزی را ندیدم، قابل بررسی است اگر اینطور باشد قطعا قوه قضاییه در این زمینه به هیچکس که به اصطلاح قانون را دارد اجرا می‌کند، ضابطم دارد و ضابط آن مستقر هستش.
این سوال را هم که خود حضرت عالی هم استقبال می‌کنید اینه که حق مردمه که بدانند مدیران و مسئولین کشور چقدر حقوق می‌گیرند، چون بالاخره حقوقی که مسئولین می‌گیرند از بیت الماله و این بیت المال به واسطه دریافت مالیات‌هایی است که یک بخشش از مردم کسب می‌شود. الان می‌خواهم بپرسیم برای اینکه شفاف‌تر بشه به عنوان نمونه آیا سایتی وجود دارد که مردم بفهمند که حقوق و مزایای مسئولین مناطق آزاد و ویژه چقدره و در آن به صورت شفاف اعلام شود؟
این تصمیمی است که قرار است به طور یکسان توسط معاونت استخدامی ریاست جمهوری اجرا شود ما خیلی مشکلی نداریم الان نه سایت خاصی را نداریم الان این اطمینان را می‌توانم به شما بدهم که حقوق مدیران ما بر اساس همان مصوباتی که دولت تعیین کرده در همان چارچوب هست و یک ریال هم مازاد بر آن واریز نمی‌شود و خوشحالم می‌شویم که اگر روزی این سامانه را طراحی کنند، وزا ده تومان بوده و آن کسی که به اصطلاح دستگاه دیگر بود زیر ۲۰ تومانه و این در مناطق آزادم اجرا می‌شود، وزار فقط ده تومن می‌گیرند، مثلا مدیر داریم که ۷ تومان یا ۸ تومان می‌گیرد ۹ تومن و ۱۵ تومانم ممکنه بگیرند.
اعضای هیات مدیره و مدیران مناطق آزاد و ویژه اقتصادی بر اساس چه پارامتری انتخاب می‌شوند؟
بر اساس آن نوع فعالیت‌هایی که در مناطق آزاد عمده است، عمده ترین فعالیت‌های مناطق آزاد: حتما ما اعتقاد داریم که یک نفر مسائل مالی و حقوقی را باید بداند، یعنی متخصص در این حوزه باشد. یک نفر در حوزه سرمایه گذاری و صنعتی آمادگی و تخصص داشته باشد، تلاشمان این هست، چون ۵ نفر هستند اعضای هیات مدیره ما هر کدام در هر حوزه‌ای که عمده فعالیت‌هایمان است تخصص داشته باشد. مثلا در ماکو ما عمده فعالیت‌هایمان کشاورزی است که حتما باید یک عضو هیات مدیره‌مان در این حوزه تخصص داشته باشد علاوه بر این فرد دیگری که حقوقی و مالی می‌داند.
یه خبری هم آمده بود که آقای شمخانی هم عضو هیات مدیره منطقه آزاد کیشه؛ صحت داره این خبر؟
نه منطقه آزاد اروند هستند آقای شمخانی عضو هیات مدیره منطقه آزاد اروند هستند.
با توجه به جایگاه ایشون در شورای عالی امنیت ملی تعارض ندارد خب حالا اونجا استعفا نکردند بیایند این طرف.
نه ایشون عضو هیات مدیره غیر موظف منطقه آزاد اروند هستند. یکی مناطق مهم‌مان از لحاظ امنیتی به دلیل نزدیکی به عراق و مسائل مختلفی که آنجا هست و ایشونم به دلیل اینکه سبقه‌ای در این حوزه دارند عضو هستند، چون غیر موظف هستند نه مشکلی برای شغل ثابت ندارند حتی حقوق، حق الجلسه هم ایشون دریافت نمی‌کنند.
یه سوالم در گلویم گیر کرده و می‌خواهم بپرسم شما مثل وزا حقوق می‌گیرید یا شما هم همان ۲۰ تومان حقوق می‌گیرید؟
نه من مثل وزرا حقوق نمی‌گیرم.
من دیگه نمی‌پرسم.
۲۰ تومان هم نمی‌گیرم من خیلی کمتر از ۲۰ تومان می‌گیرم، ولی از اول تا آخر انتقاد کردید.
منبع: فرینا
