چگونه در روزهای هیجانی بورس فریب نخوریم؟

 با یک صعود ۱۶ هزار واحدی شاخص کل در ارتفاع ۳۹۲ هزار واحدی قرار گرفت و با توجه به صف‌های خریدی که در پایان معاملات دیروز شاهد بودیم، حداقل لمس ابرکانال ۴۰۰ هزار در معاملات امروز دور از انتظار نیست. در این میان، سه بازی‌ساز اصلی را برای پیش بینی بورس امروز باید مد نظر قرار داد. اولا تحولاتی که در بازار جهانی و آرایش احتمالی که شرکت‌ها در پیش می‌گیرند. دوم فروشندگان حقوقی که دست به ماشه شده‌اند؛ و شاید مهم‌تر از همه جریان نقدینگی قدرتمندی است که می‌تواند همه معادلات تحلیلی را بر هم بزند.

چرا امروز بورس مهم است؟

اما اینکه می‌گوییم معاملات امروز بورس اهمیت دارد به دو دلیل است. یکی آنکه بسیاری از سهم‌های بزرگ و مورد توجه بورس‌بازان با رشد احتمالی امروز به اوج خود پیش از ریزش‌های هفته پیش می‌رسند. در این شرایط دو دسته احتمالا در جبهه فروشندگان قرار می‌گیرند؛ حقوقی‌هایی که در هفته گذشته در نقش حامی وارد شدند و اکنون فرصت مناسبی است تا از موج تقاضا برای تامین نقدینگی استفاده کنند و افرادی که طی هفته گذشته موفق به فروش نشدند و شاید قرار گرفتن در محدوده سودآوری انگیزه کافی برای خروج با توجه به ریسک‌های موجود دارند. نکته دوم، اما به مرز روانی ۴۰۰ هزار واحد برمی‌گردد که ممکن است تکنیکالیست‌ها را فعال کند و افرادی که نسبت به ادامه صعود تردید دارند در نقش فروشنده ظاهر شوند. البته این فقط یک روی ماجراست و نمی‌توان از جریان قدرتمند پول‌ها غافل شد که بار‌ها ثابت کرده‌اند هرگونه عرضه‌ای را وادار به عقب‌نشینی می‌کنند. بنابراین، رصد دقیق معاملات امروز چه در سمت خرید و چه در سمت فروش اهمیت ویژه‌ای دارد و از آن روز‌هایی نیست که بتوان با خیال راحت چشم از تابلوی معاملات برداشت.

دروغ‌های تلگرامی در بازار سهام

با وجود نگرانی‌های موجود، پیش بینی بورس بازان در فضای کاملا متضادی قرار دارد. بسیاری از نظرسنجی‌ها که در فضای مجازی انجام شده از روز گذشته نوید ادامه صعود را می‌دهند. برخی پرسیده‌اند «در معاملات امروز چه می‌کنید؟» که اغلب یا خریداراند یا سهام خود را نمی‌فروشند! یا «آیا حاضرید پس از رشد‌های اخیر باز هم خرید کنید؟» که باز اغلب گفته‌اند بله اگر سهمی مناسب باشد در مسیر صعودی هم می‌خریم!

اما چرا این نظرسنجی‌ها دروغ می‌گویند؟ برای فهم این ماجرا باید به دو نکته مهم و البته عموما مغفول در نظرسنجی‌های تلگرامی و دست‌چین نشده اشاره کرد. اول، اثری است که فضای موجود بر انتظارات ما از آینده دارد. یعنی همین نظرسنجی‌ها اگر هفته قبل در بازار منفی گرفته می‌شد، حتی روز چهارشنبه که تنش‌ها فروکش کرده بود؛ احتمالا نتایج غیرخوش‌بینانه‌تری را شاهد بودیم. «دنیای بورس» حدود سه سال است که به طور هفتگی نظرسنجی‌هایی را در خصوص پیش بینی بورس انجام می‌دهد که نتایج آن در جبهه بورس‌بازان بیشتر هماهنگ با هفته قبل (یعنی زمان پیش‌بینی) است تا نتیجه واقعی معاملات در هفته آینده. این دقیقا همان نکته‌ای است که تاکید می‌کند هیجان مثبت این روز‌ها بر انتظارات فعالان اثرگذار است. بنابراین، بار‌ها تاکید شده که مستقل از نتایج اعداد نظرسنجی به کامنت‌هایی که هر گروه ارائه می‌دهند توجه شود

نکته دوم درباره فریبنده بودن این نظرسنجی‌ها، مستقل نبودن شرکت‌کنندگان است. یعنی عموما افرادی در نظرسنجی‌ها شرکت می‌کنند خود سهامدار هستند و به قول معروف «هیچ ماست‌فروشی نمی‌گوید ماست من ترش است». از آنجایی که این نظرسنجی‌ها مسئولیتی را برای فرد در جهت پاسخگویی ایجاد نمی‌کند، پس طبیعی است همه تلاش خود را می‌کند تا آرزو‌های خود را به جای تحلیل واقعی منتشر کند.

بر اساس آنچه اشاره شد، اگر مبنای معاملات خود را نتایج این‌گونه انتظارات غیردقیق قرار دهیم، فریب خورده‌ایم. در نتیجه، شاید بدترین اقدام آن است که به جای وفا به قواعد و تحلیل‌هایی که خود داریم، به شنیده‌های غیرموثق دیگران اعتماد کنیم. البته این به معنای آن نیست که انتظارات فعالان بازار‌ها اثری بر قیمت‌ها ندارد و همه چیز در تحلیل‌های ما شکل می‌گیرد. اتفاقا برعکس، در بازار‌های مالی انتظارات اثر مهم‌تری حداقل در کوتاه‌مدت بر روند‌ها دارد؛ اما حرف آنجاست که ما معیار دقیقی از انتظارات نداریم و نظرسنجی‌های این‌چنینی به دلایل یادشده نمی‌توانند دقیق باشند.

سناریو‌های بورس‌بازی

به هر حال نکته مهم آن است که بتوانیم بر اساس جریان ورود و خروج نقدینگی به تصمیم درستی برسیم. همان‌طور که اشاره شد، احتمالا در معاملات امروز جبهه فروش پرفشارتر از روز‌های ابتدایی هفته باشد. اما اینکه جبهه خریداران تا چه حد قدرتمند است بستگی به حجم پول‌های تازه دارد. اگر انتظار داریم پول‌های جدید در حال گسیل به بورس تهران هستند، طبیعتا می‌توان شکست عرضه‌کنندگان و ادامه رشد دسته‌جمعی قیمت‌ها را انتظار داشت.

اما اگر جریان پول‌های تازه چندان قدرتمند نباشد باید به پول‌های فعال فعلی در سهام امید بست. در این شرایط دو عامل می‌تواند جریان پول‌ها را متاثر کند. یکی آنکه مشابه ماه‌های پیشین، بورس‌بازان به سمت سهامی حرکت کنند که عرضه‌کنندگان ضعیف‌تری دارند و با وجود علم به حبابی شدن قیمت‌ها در این سهام عموما کوچک‌تر در سودای سود‌های سریع باشند. اما عامل دوم آن است که با توجه به ریسک‌هایی که اخیرا تجربه شد و عوامل بنیادی که نشانه‌هایی از آن قابل رصد است، جریان پول به سمت شرکت‌های سودساز بورسی حرکت کند. در واقع رشد قیمت‌های جهانی که با خوش‌بینی‌های جدید به صلح تجاری چین و آمریکا به وجود آمده، رشد نرخ دلار در سامانه نیما و گزارش‌های سودآوری فصل پاییز بتواند توجه معامله‌گران به این گروه از سهام جلب کند. بر اساس آنکه به کدامل عامل وزن بیشتری می‌دهیم، شاید چینش پرتفوی این روز‌ها نیز باید سبدی متناسب با این وزن‌ها باشد.

رفع اتهام از دستکاری چینی

نکته مهمی که از دیشب شاهد بودیم بهبود وضعیت بازار جهانی به ویژه برای فلز مس بود که توانست تا یک قدمی ۶۳۰۰ دلار پیش رود. علت این امر انتظار برای امضای فاز اول توافق تجاری چین و آمریکا است که گفته می‌شود چهارشنبه شب در واشنگتن انجام خواهد شد. در همین راستا، کاخ سفید چین را از لیست کشور‌هایی که ارز خود را دستکاری می‌کنند خارج کرد و این مساله کافی بود تا بازار‌ها صعودی شوند. بنابراین، در کنار رشد شب گذشته قیمت فلزات، امروز بازار‌های سهام آسیایی نیز معاملات خود را صعودی آغاز کردند.