در قرنطینه خانگی، ایرانگردی کنیم/ انتقاد از نگاه پولکی صداوسیما در زمانه کرونا

اکرم جدیدی‌ممتاز، اقتصاد۲۴- به‌دنبال تعطیلی اماکن عمومی و فرهنگی و خانه‌نشینی و کاهش مراودات خانوادگی ناشی از بحران کرونا، داشتن یک برنامه فرهنگی و سرگرم‌کننده مناسب برای قرنطینه خانگی یکی از اهرم‌هایی است که در این برهه حساس و خطرناک اجتماعی می‌تواند در افزایش تاب‌آوری شهروندان و همچنین کم‌شدن کلافگی و ترغیب خانواده‌ها به خانه‌نشینی نقش موثری داشته باشد.

شایسته است تمام ارگان‌ها و نهاد‌های فرهنگی و آموزشی با تدوین برنامه‌های سریع و جذاب به تحمل این شرایط و همچنین کمک به تقویت روحیه جامعه بپردازند.

به همین منظور رییس ستاد گردشگری شهر تهران اعلام کرد این ستاد با همکاری شهرداری درصدد است تا برای پر کردن اوقات قرنطینه خانگی خانواده‌ها با استفاده از ابزار‌های فضای مجازی مانند اینستاگرام به‌صورت مجازی به معرفی اماکن تاریخی، موزه‌ها و برگزاری مسابقات بپردازد.

رسانه ملی عملکرد مطلوبی در سرگرم کردن مردم نداشته است

در این خصوص، طیبه سیاوشی نماینده تهران در مجلس دهم به اقتصاد۲۴ گفت: تا قبل از ویروس کرونا در کمیسیون فرهنگی مجلس این بحث را داشتیم که به‌جای کنترل و برخورد‌های قهری با فضا‌های مجازی به تقویت پیام‌رسان‌های داخلی بپردازیم. اخیراً رهبر معظم انقلاب نیز فضای مجازی را ابزار قدرت بیان کردند و این بدان معنا است که باید قدرت فضای مجازی را جدی‌تر گرفته و به آن توجه کنیم.

وی افزود: متاسفانه ما یک وحدت رویه در زمینه فضا‌های مجازی نداشتیم تا در واقع فعالیت‌هایی را که به نفع جامعه به‌خصوص برای جوانان قابل توجه است را هم ببینیم.

بیشتر بخوانید: نمکی: در خانه بمانید تا بر کرونا فائق شویم

عضو کمیسیون فرهنگی مجلس با اشاره به اینکه شاید همه اقشار مردم نتوانند از ابزار‌های مجازی مانند اینستاگرام و توییتر استفاده کنند بیان کرد: حضور در فضای مجازی نیاز به توانمندی دارد که این توانمندسازی به‌ندرت در کشور ما انجام شده است. ما تاکنون در اینکه به مردم آموزش دهیم تا اخبار و اطلاعات نادرست را از درست تشخیص دهند، موفق نبوده‌ایم و این بخش نیاز به کار و تلاش دوچندان دارد.

طیبه سیاوشی با تاکید بر استفاده از فرصت‌های پیش‌رو ادامه داد: چند روز پیش خبر معرفی موزه‌ها در فضای مجازی را شنیدم. این کاری است که بسیاری از کشور‌ها انجام می‌دهند و از ظرفیت‌هایشان به موقع و مناسب استفاده می‌کنند، اما در شرایط خودقرنطینگی فعلی مردم و خانواده‌ها به سرگرمی سالم و مفرح نیاز دارند، کاری که کتابخانه ملی با گذاشتن پی دی اف کتاب‌های مختلف به‌خصوص کتاب کودکان در فضای مجازی انجام داد، کار فرهنگی بسیار جالبی بود که وزارتخانه‌های دیگر می‌توانند آن را الگو قرار دهند. موضوع اینجاست که ما نباید از قدرت جاذبه کلیپ‌ها در فضا‌های مجازی غافل شویم، کلیپ‌های تاثیرگذاری غالباً در خارج از ایران تولید می‌شود، ولی متاسفانه ما نتوانسته‌ایم در این زمینه به شکل موثر عمل کنیم.

نماینده مردم تهران بیان کرد: اکثر نمایندگان در تلاش بودند تا از ظرفیت صدا و سیما به‌عنوان رسانه ملی در تولید برنامه‌های آموزشی و در عین حال سرگرم‌کننده برای مردم استفاده کنند، اما به جرات می‌توان ادعا کرد رسانه ملی عملکرد مطلوبی نداشته است در صورتی که با تولیدات بهتر می‌توانست علاوه بر ایجاد سرگرمی مفرح به آموزش مردم در خانه‌ها به‌ویژه در این فرصت کرونایی بپردازد. البته من گاهی مستند‌هایی را در مورد گردشگری یا طبیعت‌گردی از برخی شبکه‌های سیما دیده‌ام، اما اینکه مخصوص این ایام برنامه‌هایی را تدارک دیده باشند، ندیده‌ام.

وی تصریح کرد: اگرچه وزارت گردشگری، وزارتخانه‌ای جدیدالتاسیس و نوپا است، اما صدا و سیما به‌عنوان سازمانی که باید در تعامل با دستگاه‌ها خدمات ارائه دهد دارای پروسه‌های پیچیده‌ای است که این تعامل را دشوار می‌کند با توجه به اینکه ممکن است گذر از این بحران مدت زمان بیشتری از زمان پیش‌بینی شده را داشته باشد، این تولیدات کاری ضروری و واجب است.

طیبه سیاوشی با تاکید بر تبدیل تهدید‌ها به فرصت افزود: بحران کرونا فرصتی است تا از آن برای برنامه‌های فرهنگی - آموزشی برای پر کردن اوقات خانواده‌ها مورد استفاده قرار گیرد. البته برخی معتقدند معرفی اماکن طبیعی، تاریخی و گردشگری برخلاف هدف ما ممکن است مردم را به خروج از خانه ترغیب و تشویق کند، اما من معتقدم این منافاتی با هم ندارد.

وی گفت: درست است که فضای مجازی طبقه خاصی را نمی‌شناسد و شامل همه می‌شود، اما صدا و سیما عام‌تر است و حتی کسانی که توانایی استفاده از ابزار‌های فضای مجازی را ندارند هم می‌توانند در صورت جاذبه این رسانه، از آن استفاده کنند. حتی صدا و سیما می‌تواند از وزارتخانه‌های مربوطه بخواهد خودشان محصول تولید و تلویزیون پخش کند تا مشکل تامین مالی هم برای صدا و سیما به‌وجود نیاید.

نماینده مردم تهران ادامه داد: ما اکنون می‌توانیم به معرفی جاذبه‌های زیبای ایران بپردازیم و تاریخ طبیعی و فرهنگی ایران را بیشتر معرفی کنیم تا این خانه‌نشینی برای مردم به زمان مرده تبدیل نشود.

عضو کمیسیون زنان مجلس یادآور شد: بحران کرونا یک اپیدمی جهانی است و برخی از کشور‌ها با فرهنگ و هنجار‌های خود تلاش می‌کنند روحیه خود را برای مقابله با آن تقویت کنند. مثلاً در اسپانیا پلیس با نواختن گیتار توجه مردم را به‌سمت شادی می‌کشاند که این بخشی از فرهنگ آن‌هاست یا در ایتالیا مردم راس ساعت خاصی در بالکن‌های منازل حضور یافته و سرود ملی‌شان را هم‌سرایی می‌کنند. ما نیز می‌توانیم با استفاده از ظرفیت‌های فرهنگی خودمان برنامه‌های فرهنگی مفرحی را به‌وجود بیاوریم و متناسب با فرهنگ‌مان امید به زندگی را در این شرایط حساس تقویت کنیم. برنامه‌هایی از این دست یک‌جور همبستگی و دلگرمی است که انسجام ملی را به همراه می‌آورد و به سرمایه اجتماعی از دست‌رفته، جانی دوباره می‌بخشد.

طیبه سیاوشی اظهار داشت: به‌عنوان آخرین اقدام در سال ۹۸ عده‌ای از نمایندگان نامه‌ای به رییس‌جمهور نوشتیم و از دولت خواستیم حداقل ۱۵ روز تا یک‌ماه قرنطینه خانگی اعلام شود. این نامه از طرف صدا و سیما اطلاع‌رسانی نشد، اما در رسانه‌های فارسی‌زبان خارجی انعکاس داده شد. معتقدم مردم ما کاملاً رهاشده در خانه‌هایشان هستند و لازم است به‌جای دستور به خانه‌نشینی آن‌ها و یا استفاده از نیروی انتظامی برای کنترل آن‌ها، برنامه‌های سرگرم کننده‌ای داشته باشیم تا مردم در خانه بمانند.

وی در پایان گفت: بیش از یک میلیارد از مردم جهان خودقرنطینگی را در پیش گرفته‌اند. این خانه‌نشینی، محاسنی هم داشته است، مانند کاهش آسیب‌های محیط‌زیستی، آسیب‌های اجتماعی، تصادف، نزاع و... اما در همین راستا می‌توانیم با برنامه‌ریزی درست، مردم را به اتحاد و انسجام بیشتر ترغیب کنیم. متاسفانه ما شرح حالی از وضعیت فعلی داریم، اما اینکه باید چه کنیم و چه باید بشود و حتی آینده‌پژوهی و راهکار‌های بعد از بحران کرونا را نمی‌دانیم. امیدوارم در آینده نزدیک تصمیمات موثری برای اقدامات فرهنگی - اجتماعی پساکرونایی گرفته شود.

مردم در خانه با موزه‌ها آشناشوند

در همین رابطه، مدیرکل موزه‌ها و اموال فرهنگی و تاریخی کشور در ارتباط با معرفی موزه‌ها در این ایام به اقتصاد۲۴ گفت: استفاده از تکنولوژی و فضای مجازی یک فرض واجب است که ما بتوانیم از این امکانات برای رسیدن به اهداف خود استفاده کنیم. در حقیقت، خلق و ایجاد موزه‌ها برای بالا بردن آگاهی‌های مردم نسبت به گذشته و جهان معاصر است. از طرفی نشان دادن تلاش و دستاورد‌های انسانی به‌عنوان الگو برای زندگی بهتر از جمله اهدافی است که به ایجاد موزه‌ها منجر می‌شود.

بیشتر بخوانید: شهر‌ها را یک ماه قرنطینه کنیم

محمدرضا کارگر با اشاره به اینکه آگاهی اساس تغییر است افزود: ما باید از هر نوع بستر برای رسیدن به اهداف عالیه که همان آموزش و بالا بردن آگاهی سطح جامعه است استفاده کنیم.

وی تصریح کرد: سال‌هاست بستر فضا‌های مجازی فراهم شده و موزه‌ها نیز باید از آن استفاده کنند. ما با ایده‌پردازی شهرداری تهران تلاش کردیم هر روز یک موزه را به‌صورت زنده به مردم معرفی کنیم و کسانی که هر روز از ساعت ۱۵ الی ۱۷ از طریق سایت آپارات از موزه بازدید می‌کنند می‌توانند در لحظه از کارشناسان سوال و پاسخ دریافت کنند. ما آمادگی داریم اطلاعات لازم درباره موزه‌ها را در اختیار صدا و سیما قرار دهیم تا مردم در خانه بتوانند با موزه‌ها آشنایی بیشتری پیدا کنند.

کارگر با بیان اینکه موزه‌ها نیاز به تبلیغات ندارند افزود: متاسفانه در همکاری با صدا و سیما دچار مشکلات بودجه‌ای هستیم، یعنی این رسانه ملی و دولتی به‌خاطر تامین هزینه‌ها و بر اساس استاندارد‌های خودش برای نمایش تولیداتی که حتی توسط وزارتخانه یا نهاد‌ها ساخته می‌شود درخواست هزینه می‌کند که این مسئله هنوز در بودجه وزارت نوپای گردشگری تدوین نشده است و ما این بودجه را نداریم. با وجودی که شبکه ۴ صدا و سیما با هدف ایجاد بستر آموزش ایجاد شده، اما پرداخت هزینه از موانع استفاده از این شبکه است. ما اعتقاد داریم همان‌طور که رسانه ملی برای بسیاری از موضوعات احساس مسئولیت کرده و با هزینه خودش برنامه تولید می‌کند باید از بودجه ملی هم، جهت آگاهی‌بخشی در این حوزه استفاده کند. آنچه مسلم است، ما علاوه بر اینکه از پیشنهاد‌های آموزشی و تفریحی مانند آنچه شهرداری انجام می‌دهد استقبال می‌کنیم، در برنامه‌های آتی و عالی وزارت میراث فرهنگی و گردشگری درنظر داریم یک شبکه اختصاصی ایجاد کنیم، اما هنوز ساز و کار آن فراهم نشده است.