ابهام دیگر در واگذاری‌ها؛ چرا معادن دولتی واگذار نمی‌شود؟/ تردید از استقبال صاحبان ۵۵۰۰ معدن خصوصی برای ورود به بورس

اقتصاد۲۴ -معاون طرح و برنامه وزارت صنعت، معدن و تجارت در حالی از فراهم شدن زمینه‌های ورود معادن به بورس خبر می‌دهد که فعالان این عرصه غیر شفاف بودن این طرح را بزرگترین ایراد در راستای تحقق برنامه می‌دانند.

هر روز موضوع جدیدی در حوزه معادن کشور شنیده می‌شود؛ از ممنوعیت در صادرات محصولات معدنی گرفته تا جدال بر سر تعیین قیمت این محصولات!

حالا دولت تصمیم گرفته معادن را به بورس وارد کند اقدامی که قبل‌تر شرکت‌های سهامی متصدی عرضه محصولات معدنی در بورس بودند، اما امروز با شکلی متفاوت به روی صحنه آمده است. هرچند تاکنون به اعتقاد فعالان این عرصه هر تصمیمی که برای معادن کشور گرفته شده، یا اشتباه بوده و یا هیچ گاه اجرایی نشده است.

هرچند برای بخش معدن به ویژه معادن کوچک و متوسط باید زمینه ورود به بازار سرمایه را فراهم کنند که البته بخش معدن وارد بازار سرمایه شده است؛ اما مهم این است بتوانند از ظرفیت‌های بازار سرمایه بیشتر از گذشته برای بخش معدن استفاده کنند به ویژه برای معادن کوچک و متوسط و معادنی که غیر فعال بوده یا معادنی که دارای پروانه بهره برداری هستند.

سعید زرندی، معاون طرح و برنامه وزارت صمت می‌گوید: واگذاری معادن در بورس می‌تواند علاوه بر ایجاد تحرک و پویایی بخش معدن، شفافیت و سرعت عمل در این حوزه را نیز افزایش دهد. با توجه به وجود ۵۵۰۰ معدن درباره روش‌های واگذاری این معادن بخش خصوصی به صورت جزئی و یا در قالب شرکت سهامی عام پروژه می‌توان اقدام کرد و سازمان بورس و اوراق بهادار و بورس کالای ایران آمادگی خود را برای حمایت از این بخش اعلام کرده است.

از سوی دیگر پیشتر مدیرکل دفتر سرمایه گذاری و تامین مالی وزارت صنعت از تشکیل کارگروه ویژه استفاده بخش معدن از ظرفیت‌های بازار سرمایه و بورسی شدن معادن کوچک و متوسط، غیرفعال یا دارای پروانه بهره برداری خبر داده بود؛ نعمت الله شهبازی استفاده از بازار سرمایه در بخش معدن را موثر خواند و تاکید کرد که باید هرچه سریع‌تر مبانی حقوقی و قانونی این طرح بررسی شود. وی افزود: می‌توانیم با کمک بازار سرمایه مدل‌های استفاده از این بازار را برای بخش معدن فراهم کنیم.

واگذاری غیر شفاف معدن

در همین رابطه سعید صمدی، رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران در گفتگو با اقتصاد ۲۴ اظهار کرد: مدتهاست که بخش معدن با توجه به ظرفیت بالا در تولید و ارزآوری، در تیررس تصمیمات یک شبه و شتاب زده قرار گرفته و همین موضوع جریان توسعه این بخش کلان را به مخاطره انداخته است.

وی افزود: معدن همواره در بورس نشان داده که مورد استقبال سهامداران قرار دارد و سود سهام شرکت‌های معدنی نسبت به سایر سهام شرکت‌ها پیشتاز بوده است. 

رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران گفت: اگر شرکت‌های معدنی واگذار شود قابل توجه و شدنی است، اما اگر قرار باشد معدن به بورس بیاید و عرضه شود این غیر ممکن خواهد بود.

به گفته صمدی، امروز درباره ورود ۵۵۰۰ معادن فعال ایران به بورس اظهار نظر شده است، این بدان معنی است که می‌خواهند کل معادن بخش خصوصی که صاحب دارد را وارد بورس کنند؛ آیا مجوز چنین اقدامی را در راستای عرضه معدن‌های پروانه دار در بورس از صاحبان این معادن گرفته اند؟!

ابهام در عرصه سهام معادن در بورس

این فعال بخش خصوصی در حوزه معدن ادامه داد: این ۵۵۰۰ معدن فعال دارای پروانه بهره برداری هستند و بخش بزرگی از همین معادن صاحب دارد و باید بخش خصوصی تمایل برای حضور در بورس را داشته باشند. اکثر این معادن جزء معدن‌های کوچک بشمار می‌روند که غالباً در زمینه شن و ماسه فعال هستند که خیلی نمی‌توانند بورسی شوند.

بیشتر بخوانید: حفظ معادن در اولویت باشد نه ایجاد معادن جدید!/ دیگر وعده‌های حمایتی را باور نمی‌کنیم

صمدی با بیان اینکه در بهترین شرایط از بین این ۵۵۰۰ معدن تنها ۱۰۰ معدن را می‌توانند بورسی کنند گفت: حالا از این بین تعداد واجد شرایط حدود ۴۰-۵۰ معدن عمدتاً بخش خصوصی هستند که قبل‌تر در بورس حضور داشته اند.

رئیس کمیسیون معدن خانه اقتصاد ایران یادآور شد: در کل زمانی که این نوع تصمیم گیری‌ها اتخاذ می‌شود هیچ کار کارشناسی بر روی آن‌ها انجام نمی‌گیرد، پس صاحبان خلق چنین ایده‌هایی یا از فعالیت و جنس معدن خبر ندارند یا از سازوکار بورس بی اطلاع هستند.

وی تصریح کرد: برای توسعه معدن نیاز به اقداماتی کارشناسی شده است، اما امروز فقط حرف می‌زنند و درباره منطق این نوع طرح‌ها هیچ اطلاعی ندارند.

دبیر انجمن زغال‌سنگ معتقد است؛ عرضه معدن در بورس از ابتدا باید از معادن دولتی آغاز شود چراکه ماهیت اصلی بورس جدایی از بخش دولت و استقلال توسط خصوصی هاست. چطور باید این نوع طرح‌ها برای معادن دولتی تبیین نشده و به دنبال معادن خصوصی هستند؟!

به گفته صمدی، چرا دولت معادن دولتی را به بورس نمی‌فرستد؛ هرچند تعداد معادن دولتی به اندازه معدن‌های بخش خصوصی نیست، اما عموماً برای واگذاری ضرورت دارد که بخش‌های دولتی در راستای کاهش مداخلات دولتی در بورس عرضه شود.

این فعال بخش معدن تاکید کرد: باید ساختار دولتی برخی معادن تغییر کند، لذا معادن باید در قالب شرکت واگذار شوند و شرکت‌های سهامی در بورس سهام معادن را عرضه کنند اما این طور که نشان داده می‌شود این موضوع به دلیل عدم شفافیت و همینطور مداخله دولت تنها در حد شعار و طرح باقی خواهد ماند.

صمدی در پایان با تاکید بر اینکه هیچ یک از این راهکار‌ها نمی‌تواند و ضعیت معادن کشور را بهبود ببخشد و مسیر توسعه را برای این بخش هموار کند، گفت: تنها اقدامی که دولت در راستای تحقق اهداف توسعه‌ای می‌تواند انجام دهد کاهش مداخلات در امور این بخش و پرهیز از صدور دستور العمل‌های مخرب است. به نظر می‌رسد هر اقدامی به غیر از موارد عنوان شده انتخاب دولت برای توسعه معادن است که قطعاً هیچ نتیجه‌ای هم نخواهد داشت.