احتمال افزایش زیان‌دهی در خودروسازی

اقتصاد۲۴- موتور تولید زیان در خودروسازی همچنان روشن است. صورت‌های مالی سه خودروساز بزرگ کشور در سال۱۴۰۰ که به تازگی در سامانه کدال منتشر شده است از زیان ۹ هزار و ۴۵۰ میلیارد تومانی تولید حکایت دارد.

 این در شرایطی است که زیان انباشته نیز قله ۷۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومانی را فتح کرده است. بر اساس این گزارش اگر چه سرعت تولید زیان در ۱۴۰۰ نسبت به سال ۹۹ کاهش یافته، اما آمار‌ها همچنان از زیان‌سازی خودروسازان حکایت دارد.

قیمت‌گذاری دستوری دلیل روشن زیان تولید و انباشته خودروسازان است حال آنکه به نظر می‌رسد سیاستگذار برنامه مشخصی برای حذف یا کاهش ضرردهی شرکت‌های خودروساز به واسطه تغییر شیوه قیمت‌گذاری ندارد.

بیشتر بخوانید: چه زمانی خودرو‌های وارداتی به ایران می‌رسند؟

در همین حال پیش‌بینی می‌شود با توجه به رشد هزینه نهاده‌های تولید در سال جاری و اصرار سیاستگذار به تثبیت قیمت، دور چرخش زیان‌دهی در خودروسازی افزایش یابد. این در شرایطی است که امسال برای تولید یک‌میلیون و ۵۰۰ هزار دستگاه خودرو برنامه‌ریزی شده است.

سرعت تولید زیان در شرکت‌های خودروساز کاهش یافت. طبق صورت‌های مالی حسابرسی نشده خودروسازان در سامانه کدال هر چند سه خودروساز بزرگ کشور همچنان با زیان تولید و انباشته مواجه هستند، اما از سرعت رشد زیان دهی آن‌ها کاسته شده است.

بر این اساس زیان تولید در سال ۱۴۰۰ به ۹ میلیارد و ۴۵۰ میلیون تومان رسیده. این در شرایطی است که زیان انباشته نیز قله ۷۶ هزار میلیارد تومان را فتح کرده است.

بنابر گزارش ارائه‌شده از سوی سه شرکت خودروساز بزرگ کشور (ایران‌خودرو، سایپا و پارس‌خودرو)، زیان تولید نسبت به سال ۹۹ حدود ۴۰ درصد کاهش یافته و از سرعت رشد زیان انباشته نیز در ۱۴۰۰ کاسته شده است. بر این اساس قیمت‌گذاری دستوری دلیل مشخص زیان تولید و انباشته خودروسازان شناخته می‌شود.

این در شرایطی است که سیاستگذار خودرو برنامه تعیین‌شده‌ای برای حذف آن از خودروسازی کشور ندارد. هر چند فرامین هشت‌ماده‌ای رئیس‌جمهور مبنی بر واگذاری سهام دولت را می‌توان مبنای حذف قیمت‌گذاری دستوری از تولیدات خودروسازان عنوان کرد، با این حال فعالیت جدی برای عرضه سهام دولت دیده نمی‌شود.

از سوی دیگر سیاستگذار خودرو نسبت به دیگر مسیر‌های اصلاح قیمت نیز روی خوش نشان نداده و همچنان بر قیمت‌گذاری دستوری جهت تنظیم بازار تاکید دارد.

آزادسازی قیمت خودرو راهکار بسیاری از کارشناسان و دست‌اندرکاران صنعت خودرو است برای حذف زیان‌دهی تولید؛ حال آنکه وزارت صمت با واهمه از تبعات اجتماعی رشد قیمت خودرو، هیچ‌گاه روی خوش به این پیشنهاد نشان نداده است.

بنابراین با توجه به رشد هزینه نهاده‌های تولید به دلیل رشد نرخ تورم و ارز و … از یک‌سو و ثبات قیمت در سال جاری با صلاح‌دید سیاستگذار باید در انتظار رشد انفجاری زیان در شرکت‌های خودروساز باشیم. رشد زیان تولید و انباشته نیز سیگنال‌هایی است برای افت تولید و به دنبال آن اوج‌گیری دلالی و واسطه‌گری در بازار خودرو.

از دیگر سو همچنین رشد زیان انباشته و تولید به طور حتم واگذاری سهام خودروسازی را با مشکلاتی روبرو خواهد کرد. اما آمار کدال مبنی‌بر کاهش سرعت تولید زیان حاوی سه نکته است.

نکته اول اینکه توقف تولید محصولات زیان‌ده همچون ۴۰۵ و پراید در کاهش سرعت زیان نقش مهمی داشته؛ این در شرایطی است که پرتیراژ‌ها همچنان زیان‌ده‌ترین خودرو‌ها در این آمار شناخته می‌شوند. از سوی دیگر گروه پژو نیز زیان‌ده‌ترین محصولات در این آمار عنوان شده است.

سود و زیان فروش خودرو در ۱۴۰۰

بررسی صورت‌های مالی تلفیقی سه خودروساز بزرگ کشور مربوط به ۱۲ ماهه سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد این سه شرکت در مجموع حدود ۹ هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان زیان را در بخش عملیات در حال تداوم (تولید) در صورت‌های مالی خود ثبت کردند.

در میان این شرکت‌های خودروساز بزرگ، سایپایی‌ها با درج زیان تولیدی حول‌و‌حوش ۶ هزار و ۶۵۵ میلیارد تومان رتبه اول جدول زیان تولید را دارد.

بعد از این شرکت، ایران‌خودرو با ثبت زیان تولیدی حدود دو هزار و ۴۷۸ میلیارد تومان رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. پارس‌خودرو نیز در صورت‌های مالی تلفیقی تا پایان سال گذشته در مجموع حدود ۳۱۵ میلیارد تومان زیان تولید را به خود دیده است. با توجه به زیان‌های تولید ثبت‌شده در صورت‌های مالی خودروسازان، سایپایی‌ها به‌تن‌هایی حدود ۷۰ درصد زیان تولید کل را به خود اختصاص داده‌اند.

ایران‌خودرو

اما بررسی ریز فروش شرکت‌های خودروساز نشان می‌دهد ایران‌خودرویی‌ها در این بخش با ثبت زیان حدود ۵ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان در صدر جدول قرار دارند. آبی‌های جاده‌مخصوص طی سال گذشته در مجموع حدود ۴۵۱ هزار و ۶۰۰ دستگاه از انواع محصولات خود را برای مشتریان فاکتور کردند.

از محل فروش این تعداد دستگاه خودرو حدود ۱۰۹ هزار و ۳۴۰ میلیارد تومان به حساب خود واریز کردند. این در حالیست که تولید این تعداد خودرو هزینه حدود ۱۱۴ هزار و ۹۴۰ میلیارد تومانی روی دست ایران‌خودرو گذاشته است. در میان محصولات تولیدی ایران‌خودرو طبق ادوار گذشته گروه پژو بیشترین زیان فروش را در صورت‌های مالی این خودروساز ثبت کرده است.

آبی‌های جاده مخصوص طی سال گذشته حول‌و‌حوش ۳۰۰ هزار دستگاه انواع محصولات خود با برند پژو را به بازار عرضه کردند.

فروش این تعداد خودرو با برند پژو زیانی حدود ۶ هزار و ۸۴۰‌میلیارد تومانی به این خودروساز تحمیل کرده است. بعد از گروه پژو، گروه سمند در جایگاه دوم بیشترین زیان‌دهی در میان محصولات تولیدی این خودروساز قرار دارد.

خودروساز ساکن کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص از محل فروش حدود ۵۰ هزار دستگاه انواع سمند عرضه‌شده بیش از هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان زیان را تجربه کرده است.

بیشتر بخوانید: فروش از مسیر سامانه یکپارچه با مخالفت خودروسازان روبرو شد

رانا نیز با درج زیان حدود ۳۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون تومانی پشت سر گروه سمند در جاده زیان‌دهی حرکت کرده است. آبی‌های جاده مخصوص طی سال ۱۴۰۰ در مجموع حدود ۲۸ هزار و ۳۸۰ دستگاه رانا را برای حرکت به سمت بازار آماده کردند.

اما برخلاف محصولات یاد‌شده ایران خودرویی‌ها در فروش دنا سودده بوده‌اند. غول آبی جاده مخصوص در ۱۲ ماهه سال گذشته حدود ۵۵ هزار و ۷۵۰ دستگاه انواع دنا را برای مشتریان خود فاکتور کردند. فروش این تعداد دنا در سال گذشته حدود ۵۰۰ میلیارد تومان سود را به حساب ایران‌خودرو واریز کرده است.

آبی‌های جاده مخصوص در صورت‌های مالی تلفیقی سال گذشته خود سود و زیان هایما محصول مونتاژی چینی خود و همچنین تارا جدیدترین محصول حاضر در خطوط تولید خود را اعلام نکرده و جلوی نام دو خودروی یاد‌شده در صورت‌های مالی خود خط تیره قرار داده‌اند.

سایپا

حال به سراغ وضعیت فروش دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی خودروسازی سایپا می‌رویم.

خودروساز ساکن کیلومتر ۱۵ جاده مخصوص طی سال ۱۴۰۰ در مجموع حول‌و‌حوش ۳۱۰ هزار و ۲۰۰ دستگاه از انواع محصولات تولیدی خود را برای مشتریان فاکتور کرد. از محل فروش این تعداد خودرو در مجموع حدود سه‌هزار و ۱۶۰ میلیارد تومان زیان را در کارنامه خود ثبت کرده است.

به‌رغم توقف تولید خانواده X۱۰۰ (پراید) نارنجی‌های جاده مخصوص همچنان از فروش این خودرو زیان را در صورت‌های مالی خود تا پایان سال گذشته درج کردند. آن‌طور که سایپایی‌ها در صورت‌های مالی خود اعلام کردند، از ناحیه فروش ۱۲۷ دستگاه انواع پراید در سال گذشته، نزدیک به یک‌میلیارد و ۵۱۰ میلیون تومان زیان دیده‌اند. خانواده X۲۰۰ (تیبا، ساینا و کوییک)، اما بیشترین زیان را نصیب خودروساز کیلومتر ۱۵ جاده مخصوص کرده است.

این خودروساز سال گذشته در مجموع نزدیک به ۲۶۳ هزار و ۲۷۰ دستگاه انواع محصولات حاضر در خانواده X۲۰۰ را به بازار عرضه کرد. فروش این تعداد از اعضای خانواده X۲۰۰ باعث شد تا سایپایی‌ها حدود چهار‌هزار و ۶۱۸ میلیارد تومان زیان را در صورت‌های مالی خود ثبت کنند. فروش شاهین که عنوان جدیدترین محصول گروه خودروسازی سایپا را یدک می‌کشد نیز با زیان همراه بوده است.

نارنجی‌های جاده مخصوص سال گذشته ۲۱ هزار و ۹۵۰ دستگاه شاهین را در بخش فروش خود فاکتور کردند. فروش این تعداد شاهین زیانی حدود ۷۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومانی را به این خودروساز تحمیل کرده باشد. خودروساز ساکن کیلومتر ۱۵ جاده مخصوص سال گذشته ۴ دستگاه آریو فروخته و از محل فروش این تعداد آریو بیش از ۸۳۵ میلیون تومان ضرر کرده است.

اما غول نارنجی جاده خصوص در فروش وانت ۱۵۱ (وانت پراید)، چانگان و سراتو توانسته سود را به حساب خود واریز کند. سایپایی‌ها سال گذشته حدود ۲۴ هزار و ۴۹۰ دستگاه وانت پراید فروختند. فروش این تعداد خودرو سودی نزدیک به ۸۲۵ میلیارد و ۴۳۰ میلیون تومان به حساب این خودروساز واریز کرده است.

همان‌طور که عنوان شد در فروش چانگان نیز سایپایی‌ها سود کردند. این خودروساز سال گذشته در مجموع بیش از ۳۶۰ دستگاه چانگان را برای مشتریان فاکتور کرد. از محل فروش این تعداد چانگان بیش از ۷۳ میلیارد و ۵۰۰ میلیون تومان درآمد کسب شد.

پارس‌خودرو

فروش یک دستگاه سراتو نیز سودی حدود ۵۳ میلیون‌تومانی برای این خودروساز به همراه داشته است. حال سراغ سومین خودروساز بزرگ کشور یعنی پارس‌خودرو می‌رویم.

این خودروساز سال گذشته را با فروش بیش از ۱۱۶ هزار دستگاه خودرو به پایان رساند. فروش این تعداد خودرو حدود ۱۰ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان درآمد برای این خودروساز به همراه داشت.

اما با توجه به اینکه این تعداد خودرو بیش از ۱۰ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان هزینه تولید روی دست پارس‌خودرو گذاشت، بنابراین سومین خودروساز بزرگ کشور نیز از محل فروش محصولات حدود ۳۹۸ میلیارد تومان زیان به خود دیده است.

در میان محصولات تولیدی پارس‌خودرو، فروش حدود ۶۴ هزار دستگاه از خودرو‌های زیر‌مجموعه گروه Q۲۰۰ زیانی بیش از ۲۸۶ میلیارد و ۹۰۰ میلیون تومانی را برای این خودروساز به همراه داشته است.

پارس‌خودرویی‌ها سال گذشته بیش از هزار و ۱۶۰ دستگاه برلیانس برای مشتریان فاکتور کردند. فروش این تعداد برلیانس زیانی حول‌و‌حوش ۱۰۶ میلیارد و ۸۴۰ میلیون تومان به این خودروساز تحمیل کرده است.

فروش یک دستگاه خودرو از گروه رنو نیز زیان ۱۱ میلیون تومانی را در صورت‌های مالی پارس‌خودرو ثبت کرده است.

اما سومین خودروساز بزرگ کشور همانند شرکت مادر خود در فروش برخی از محصولات خود سودده بوده است.

پارس‌خودرویی‌ها سال گذشته نزدیک به ۱۳ هزار و ۶۹۰ دستگاه کوییک معمولی را برای مشتریان خود فاکتور کردند.

فروش این تعداد کوییک معمولی درآمدی حدود ۱۱ میلیارد و ۱۵۰ میلیون تومانی برای پارس‌خودرو به ارمغان آورد؛ بنابراین شاهد هستیم سومین خودروساز بزرگ کشور برخلاف گروه Q۲۰۰ در فروش کوییک معمولی سوددهی را تجربه کرده است. دیگر محصولی که پارس‌خودرویی‌ها توانسته‌اند در فروش آن سودی را نصیب خود کنند، گروه S۲۰۰ است.

پارس‌خودرویی‌ها طی بازه یک‌ساله سال گذشته نزدیک به ۱۲ هزار و ۴۵۰ دستگاه از محصولات زیر‌مجموعه گروه S۲۰۰ را به بازار عرضه کردند. فروش این تعداد خودرو بیش از ۱۶‌میلیارد و ۸۵۰‌میلیون تومان درآمد به حساب پارس‌خودرو واریز کرده است.