اقتصاد۲۴ - ساجده رحیمی: امارات متحده عربی از جمله کشورهاییست که توجه ویژه‌ای به مناطق آزاد و ویژه اقتصادی داشته و از وجود این مناطق و امکانات آن برای توسعه اقتصادی به خوبی استفاده کرده است. مناطق آزاد دبی و جبل علی از جمله مشهورترین و به نوعی موفق‌ترین مناطق آزاد تجاری این کشور هستند که به خوبی نشانگر موفقیت کشور امارات در این زمینه هستند.
سال‌های سال منطقه آزاد جبل علی به عنوان موفق‌ترین منطقه نقش مهمی در اقتصاد این کشور ایفا می‌کرد و فرصت‌های زیادی برای سرمایه گذاران خارجی به همراه داشت و تجربیات آن برای مناطق آزاد دیگر کشور‌ها به خصوص کشور‌های در حال توسعه خاورمیانه راهگشا بود.
جبل علی اولین منطقه‌ای بود در جهان که توانست در سال ۱۹۹۶ گواهی ایزو دریافت کند و سرعت زیادی در جذب شرکت‌های خارجی از سال ۱۹۸۵ تا سال ۲۰۰۷ داشت.
بیشتربخوانید: عامل موفقیت مناطق آزاد تجاری در امارات چیست؟/ جبل علی چگونه به قطب مناطق آزاد جهان تبدیل شد؟
پس از جبل علی و دبی، حال امروز با نام های دیگری از مناطق آزاد امارات رو به رو میشویم یکی از انها مرکز چند منظوره مبادله کالای دبی است که عنوان برترین منطقه آزاد جهان در سال ۲۰۲۰ را به خود اختصاص داده و دیگری منطقه راس الخیمه است که مجله فایننشال تایمز به عنوان بهترین منطقه آزاد خاورمیانه در سال ۲۰۲۰ و در رتبه هشتم جهانی از آن یاد میکند.
منطقه راس الخیمه امارات یکی از قدیمی‌ترین شهر‌های کوچک در کنار خلیج فارس است که در سال ۱۹۷۲ تصمیم به متحد شدن و تشکیل کشوری به نام امارات متحده عربی گرفتند. این منطقه در سال ۲۰۰۰ تاسیس شد و از ابتدا تلاش کرد دروازه‌ای مقرون به صرفه برای طیف گسترده‌ای از بازار‌ها در سراسر اروپا، شمال آفریقا، خاورمیانه و آسیای جنوبی ارائه دهد. موقعیت جغرافیایی استراتژیک آن از موقعیت خوبی برخوردار است تا به شرکت‌ها کمک کند تا به راحتی از جریان تجارت بین شرق و غرب استفاده کنند.
این شهر بیابانی از سویی به خلیج فارس و از سویی به کوه‌های حجر (Hajar) محصور میشود، اما یکی از مزیت‌های آن نزدیکی به دبی، فجیره و خصب است که بر گردشگری و پیشرفت این شهر موثر بوده است.
در سال‌های اخیر در این منطقه اقامتگاه‌های بزرگی ساخته و جزایر مصنوعی در طول ۶۰ کیلومتری ساحل آن ساخته شده است که توانسته این منطقه را به اهداف تجاری و اقتصادی خود نزدیکتر کند.
امروز راس الخیمه تبدیل به یک منطقه ویژه اقتصادی شده است که گفته میشود بیش از ۱۲۰۰۰ شرکت از کشور‌های مختلف برای سرمایه گذاری در این منطقه اقدام کرده اند و این منطقه نمایندگی ۵۰ صنعت مختلف نیز هست.
بیشتربخوانید: برترین مناطق آزاد جهان در سال ۲۰۲۰ / بررسی تطبیقی مناطق آزاد پنج قاره
منطقه تجاری راس الخیمه چهار پارک تجاری برای مقاصد مختلف دارد. یک پارک تجاری برای مشتریان دفتری، یک پارک صنعتی برای تولید سنگین، یک پارک فناوری برای تجارت و تولید سبک و یک منطقه علمی برای موسسات آموزشی.
در سال‌های اخیر دلایل مختلفی موجب شد تا امارات متحده عربی به یکی از قطب‌های اصلی تجارت، حمل و نقل دریایی و گردشکری در منطقه خاورمیانه تبدیل شود و متوسط رشد اقتصادی آن در سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۹ معادل ۴.۲۴ درصد بوده است. اما با شیوع کرونا رکود سنگینی گریبان گیر این کشور شد. به گفته بانک مرکزی امارات، اخلال در زنجیره تامین، محدودیت فرصت‌های صادراتی و کاهش تمایل مصرف کنندگان داخلی به خرج بیشتر فشار زیادی را متوجه اقتصاد دومین اقتصاد بزرگ عربی کرده است.
به همین دلیل این کشور به مانند بسیاری از کشور‌های دیگر که از شیوع کرونا لطمه دیده بودند، شروع به جایگزین کردن راه‌های مختلف برای جبران خسارت‌های ناشی از این بیماری کرد.
این منطقه اقتصادی به دلیل در نظر گرفتن انواع بسته‌های تشویقی در ماه‌های اخیر، شامل بسته حمایتی برای کارآفرینان زن، مشوق‌های جدید برای تولیدکنندگان و شرکت‌های نوپا و همچنین ۵۰ میلیون درهم (۱۳.۶ میلیون دلار) صندوق کمک Covid-۱۹ برای مشاغل به دلیل لطمه‌ای که از همه گیری کرونا در نظر گفته بود مورد توجه بیشتری قرار گرفت و در سال ۲۰۲۰ از نگاه مجله فایننشال تایمز به عنوان منطقه‌ای موفق و ستودنی در میان مناطق آزاد خاورمیانه مطرح شد.
هر چند بسیاری از مناطق آزاد دیگر از جمله مناطق آزاد ایران هم بسته های حمایتی متنوعی برای مشاغل آسیب دیده از کرونا در نظر گرفتند اما منطقه ویژه اقتصادی راس الخیمه به خاطر این بسته بسیار مورد توجه قرار گرفته است و موجب شده یکی از دلایل موفقیت آن برای قرار گرفتن در لیست بهترین مناطق جهان باشد.
اقتصاد۲۴ پیشتر نقش مناطق آزاد در اقتصاد آلمان، چین ، ترکیه ، امارات ، هند ، سنگاپور ، اسپانیا، کره جنوبی، کاستاریکا، یونان ، ایتالیا ، عمان، نیجریه ، موریس ، مالزی ، کانادا ، بنگلادش ، سوریه، تونس و مناطق ویژه اقتصادی روسیه، ازبکستان ، بلاروس ، عربستان ، لبنان ، تانزانیا ، آرژانتین ، لیتوانی ، غنا ، گرجستان ، اندونزی ، کرواسی ، نامیبیا ، پاناما، کلمبیا، اولین منطقه آزاد تجاری جهان و همچنین شهر اینترنتی دبی را نیز بررسی کرده بود که گزارش آن را می‌توانید مطالعه کنید.