اقتصاد۲۴ – در ماه‌های ابتدایی همه‌گیری ویروس کرونا اگرچه تمام مناسبات حمل‌و‌نقل با تغییر و تحولاتی همراه شد و تعداد مسافران تاکسی، قطار و حتی اتوبوس‌ها کاهش پیدا کرد، اما شرکت‌های هوایی به شکل پیش‌تر به کار خود ادامه دادند و برخلاف برخی اخبار تعداد مسافران هر پرواز را کاهش ندادند.
بعدتر اعلام شد که دلیل این موضوع، آسیب و زیان وارده به شرکت‌های هواپیمایی است و اگر تعداد مسافر کاهش یابد، این آسیب بیشتر خواهد شد و در نهایت راه‌حل به افزایش نرخ هم‌زمان با کاهش مسافر و اجرای فاصله‌گذاری اجتماعی منتهی شد.
این راه‌حل اگرچه در ابتدا با استقبال روبه‌رو شد، اما کم‌کم نارضایی برخی شرکت‌های هوایی را به همراه داشت که باز هم به تخلفاتی در زمینه فاصله‌گذاری اجتماعی منجر شد؛ در این بین صدای اعتراض بعضی مسافران هم بلند شد و چندین بار فیلم‌های اعتراضی از این مسافران در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد که تازه‌ترین مورد به ماجرای پرخبر پرواز آبادان به مشهد برمی‌گردد.
خلاصه داستان به این صورت است که مسافران می‌گفتند بیش از ظرفیت هواپیما بلیت فروخته شده، اما در سمت دیگر شرکت فروشنده و همچنین شرکت هوایی توضیحات دیگری ارائه کردند. از عصر دو روز پیش هم ویدئویی در فضای مجازی در حال چرخیدن است که در آن، یکی از مسافران خانم با اشاره به اینکه این پرواز مربوط به آبادان به مشهد است، می‌گوید ایرلاین مربوطه نه تنها مصوبه ستاد ملی کرونا مبنی بر مسافرگیری با ۶۰ درصد ظرفیت را رعایت نکرده بلکه ۴۰ نفر بیش از ظرفیت کامل هواپیما، اقدام به مسافرگیری کرده است.
بیشتر بخوانید: پول بلیت پرواز‌های لغو شده ترکیه بازگردانده می‌شود؟
در این ویدئو مشاهده می‌شود برخی مسافران در راهروی هواپیما ایستاده و مترصد جایابی جهت نشستن روی صندلی هستند. این خانم مسافر در این ویدئو اظهار می‌کند تمام صندلی‌های هواپیما پر هستند و تعداد مسافران معطل در راهرو هواپیما که فاقد صندلی هستند را هم ۳۰ تا ۴۰ مسافر برآورد می‌کند.
البته با توجه به محدودبودن زاویه دید در این ویدئو، امکان اثبات این اظهارات از طریق ویدئو وجود ندارد. محمدحسن ذیبخش، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری در پاسخ به مهر درباره این ویدئو گفت: به شرکت هوایی (قشم‌ایر) اعلام شده تا هرچه سریع‌تر گزارشی از اتفاقات این پرواز به سازمان هواپیمایی کشوری ارائه کند. او افزود: امروز گزارش مذکور تهیه و به سازمان ارائه خواهد شد. ضمن اینکه شرکت هواپیمایی مذکور باید اطلاعیه‌ای هم در این خصوص منتشر کند و به مردم توضیح بدهد.
سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری درباره تصمیم نهایی این سازمان درخصوص برخورد با تخلف احتمالی این ایرلاین تصریح کرد: باید ابتدا گزارش اتفاق برای ما ارسال شود و اگر تخلف شرکت هواپیمایی مذکور برای ما محرز شد، قطعا برخورد و جریمه خواهیم کرد.
مهر همچنین از حسن قاسمی، مدیرعامل ایرلاین مذکور پیگیر موضوع شد؛ قاسمی گفت: هواپیمایی که برای این پرواز در نظر گرفته شده و بر اساس آن اقدام به فروش بلیت کرده بودیم، یک فروند ایرباس ۳۲۰ بود که ۶۰ درصد ظرفیت آن (طبق مصوبه ستاد ملی کرونا) تقریبا کمی بیش از ۸۰ نفر می‌شود و به همان تعداد هم بلیت به فروش رفته بود.
او افزود: برای این تایپ هواپیما، مشکل فنی ایجاد شد و ناچار شدیم یک فروند هواپیمای RJ (از خانواده هواپیما‌های BAE) جایگزین کنیم که ۶۰ درصد ظرفیت آن (طبق مصوبه ستاد ملی کرونا)، حدود ۷۰ نفر است؛ از همین رو به مسافران مازاد پیشنهاد دادیم بلیت خود را لغو کنند و وجه بلیت را پس بگیرند که تعدادی از مسافران به این کار رضایت دادند، اما متأسفانه مابقی مسافرانی که بلیت خریداری کرده بودند، حاضر به لغو بلیت خود نشدند و اصرار داشتند که سوار هواپیما شوند.
به آن‌ها هم توضیح دادیم که اگر این تعداد بخواهید سوار هواپیما شوید، ظرفیت پرواز از قانون ۶۰ درصد، اُوِر می‌شود. وی تصریح کرد: پس از آنکه مسافران سوار می‌شوند، این خانمی که ویدئوی مذکور را تهیه کرده، به دروغ می‌گوید ۴۰ نفر بیش از ظرفیت سوار شده‌اند؛ مگر چنین چیزی امکان دارد؟ برای هر صندلی یک ماسک اکسیژن در نظر گرفته شده است من خودم خلبان هستم، اگر برای هر پروازی اتفاق Emergency رخ دهد یا برای مسافران مشکل کمبود اکسیژن پیش بیاید، خلبان باید پاسخ‌گو باشد که چرا برای مسافران، ماسک اکسیژن به تعداد کافی در پرواز نبوده است.
کاپیتان قاسمی با بیان اینکه قبول داریم که در این پرواز بیشتر از ۶۰ درصد مسافر سوار شده است، گفت:، اما اینکه بیش از ظرفیت هواپیما، بلیت به فروش رفته، کذب است. اصلا امکان آن وجود ندارد که مسافری بیش از ظرفیت هواپیما سوار شود. عضو انجمن شرکت‌های هواپیمایی تصریح کرد: به نظر می‌رسد برخی مسافران با انتشار چنین ویدئو‌هایی قصد دارند تا در مقصد یا پول بلیت را بگیرند یا بلیت مابازا دریافت کنند. البته با این حال ما در مشهد، به تعدادی از مسافران، بلیت پرواز مشابه داده‌ایم.
قاسمی افزود: همین اتفاق هم برای پرواز برگشت (مشهد-آبادان) هم رخ داد، اما، چون دیدیم به این وضعیت مجددا دچار می‌شویم، اجازه سوارشدن بیش از ۶۰ درصد ظرفیت را ندادیم. وی ادامه داد: قصد داریم با شکایت از این خانم مسافر در پلیس فتا، اعاده حیثیت کنیم.
به گفته مدیرعامل قشم‌ایر، مدرک پرواز (Load Sheet) موجود است که چه تعداد مسافر در پرواز حضور داشته‌اند و چه تعداد صندلی خالی مانده بود. در کنار این توضیحات سخنگوی سازمان هواپیمایی از تذکر به قشم‌ایر بابت تخلف کرونایی در پرواز آبادان-مشهد خبر داد.
«محمدحسن ذیبخش» که با ایرنا سخن می‌گفت درباره پرواز آبادان- مشهد هواپیمایی قشم‌ایر که در آن مسافرانی ایستاده در راهرو هواپیما را نشان می‌دهد، افزود: این اتفاق به دلیل تغییر زمان پرواز هواپیما از A ۳۲۰ به RJ ۱۰۰ رخ داده است با این حال هیچ مسافری در راهرو هواپیما پذیرش نشده است و اصلا امکان حمل مسافر ایستاده در هیچ پروازی وجود ندارد. او ادامه داد: در پی نقص فنی هواپیمای ایرباس، قشم‌ایر هواپیمای جایگزین، اما با ظرفیت کمتر را در نظر گرفته و از مسافران رضایت گرفته شده که هواپیما با ظرفیت کامل پرواز می‌کند و مسافرانی که پرواز خود را کنسل نکرده‌اند و اصرار به مسافرت با همین پرواز داشتند از ظرفیت‌گیری کامل در این پرواز مطلع بودند.
سخنگوی سازمان هواپیمایی گفت: از آنجایی که مبدأ این پرواز از خوزستان بوده است همه مسافران تست منفی کرونا داشتند، با این حال عدم رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی در این پرواز مورد تذکر جدی قرار خواهد گرفت.
قشم‌ایر نیز در اطلاعیه‌ای توضیح داد: هواپیمایی که برای این پرواز در نظر گرفته شد یک فروند ایرباس ۳۲۰ بود که ۶۰ درصد ظرفیت آن (طبق مصوبه ستاد ملی کرونا) تقریبا کمی بیش از ۸۰ نفر می‌شود و به همان تعداد هم بلیت به فروش رفته بود. برای این نوع هواپیما، مشکل فنی ایجاد شد و یک فروند هواپیمای RJ (از خانواده هواپیما‌های BAE) جایگزین شد که ۶۰ درصد ظرفیت آن (طبق مصوبه ستاد ملی کرونا)، حدود ۷۰ نفر است؛ از همین رو به مسافران مازاد پیشنهاد دادیم بلیت خود را لغو کنند و وجه بلیت را پس بگیرند که تعدادی از مسافران به این کار رضایت دادند، اما بقیه مسافرانی که بلیت خریداری کرده بودند، حاضر به لغو بلیت خود نشدند و اصرار داشتند که سوار هواپیما شوند.
به آن‌ها هم توضیح داده شد که اگر این تعداد سوار هواپیما شوند ظرفیت پرواز از قانون ۶۰ درصد، بالاتر می‌رود، اما آن‌ها رضایت کامل داشتند.
قرارداد‌های خرید هواپیما‌های بویینگ چه شد؟
در کنار برخی کم‌کاری‌های مسئولان و ضعف در سیستم مشتری‌مداری برخی شرکت‌های هواپیمایی، به نظر می‌آید بخشی از مشکلات در این زمینه به کمبود هواپیما هم برمی‌گردد؛ موضوعی که البته قرار بود با قرارداد‌های پس از برجام جبران شود و تلاش‌هایی برای خرید هواپیما‌های تازه هم انجام شد، اما به نتیجه نرسید. در تازه‌ترین خبر وزیر راه و شهرسازی گفت که شرکت‌های ایرانی حق پیگیری قرارداد خود با بویینگ را دارند.
محمد اسلامی در پاسخ به این پرسش که آیا شرکت‌های هواپیمایی ایرانی در سال جاری میلادی قرارداد خرید هواپیما با بویینگ را پیگیری کرده‌اند، گفت: ایران‌ایر و شرکت‌هایی که قرارداد داشته‌اند، به طور طبیعی حقوقی دارند که طرف قرارداد باید نسبت به آن پاسخ‌گو باشد.
وی ادامه داد: اگر این شرکت‌ها قرارداد خود را پیگیری کرده باشند، به لحاظ حقوقی کار درستی انجام داده‌اند. گفتنی است پس از امضای برجام و اجرائی‌شدن این قرارداد بین‌المللی، ایران‌ایر اقدام به سفارش ۸۰ فروند هواپیما از نوع B ۷۳۷ مکس و B ۷۷۷ از شرکت هواپیماسازی بویینگ کرد و موفق شد مجوز اوفک، دفتر کنترل سرمایه‌های خارجی که زیر نظر وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا فعالیت می‌کند را برای خرید این هواپیما‌ها به دست آورد.
همچنین دو شرکت هواپیمایی آسمان و قشم‌ایر به ترتیب برای خرید ۳۰ و ۱۰ هواپیما با بویینگ قرارداد‌هایی امضا کرده بودند. اما با خروج آمریکا از برجام در دوره ترامپ و لغو مجوز‌های اوفک، این قرارداد‌ها به حالت تعلیق درآمد و عملا بویینگ هیچ هواپیمایی را به شرکت‌های ایرانی تحویل نداد. اکنون گزارش‌هایی در برخی رسانه‌های خارجی منتشر شده است که شرکت‌های هواپیمایی ایرانی از ابتدای سال جاری میلادی مذاکرات خود را با بویینگ برای پیگیری وضعیت این قرارداد‌ها آغاز کرده‌اند.