اقتصاد ۲۴ - مشاهدات خبرنگاران نشان می‌دهد، از ابتدای امسال، زمزمه‌های افزایش رسمی نرخ سیگار تولید داخل موجب اقبال بیشتر عمده فروشان به خرید سیگار و افزایش قیمت این اقلام به‌خصوص سیگار قاچاق خارجی در بازار خرده فروشی شده است. در شرایطی احتمال افزایش قیمت انواع سیگار داخلی از اردیبهشت‌ماه قوت گرفته که بررسی قیمت خرده فروشی انواع سیگار داخلی و وارداتی قاچاق در بازار بیانگر رشد ۱۰ تا ۳۰ درصدی قیمت این اقلام است؛ به‌نحوی که نرخ هر باکس سیگار قاچاق ویلیامز که تا پیش از تعطیلات نوروزی در محدوده ۶۷ هزار تومان بود به فاصله ۳ هفته با رشد بیش از ۱۰ هزار تومانی به ۷۸ هزار تومان رسیده است. آن دسته از فروشندگان محصولات دخانی که با همشهری گفتگو کرده‌اند از احتمال افزایش بیشتر قیمت انواع سیگار طی چند روز آینده خبر می‌دهند. این افزایش قیمت در انواع سیگار قاچاق برند‌های مشهور تولید داخل مانند وینستون و کنت و یا سیگار‌های خارجی مالبرو و کمل که با تقاضای بیشتری در بازار مصرف مواجه است، به‌مراتب بیش از محصولات برند‌های کم تقاضا مانند انواع سیگار‌های کره‌ای و تولید داخل بوده است. این افزایش قیمت در حالی است که هنوز نرخ سیگار تولید داخل رسما افزایش نیافته، اما همین زمزمه‌ها زمینه رشد نسبی تقاضای خرید سیگار در بنکداری‌ها و خرده فروشی‌ها، برای کسب سود احتمالی و کمبود، احتکار و گرانی و گرانفروشی بیشتر این محصول دخانی را فراهم کرده است.
از رشد هزینه تولید تا مصوبات قانونی گرانی سیگار
رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی در گفتگو با همشهری، در مورد علت گرانی سیگار قاچاق و تولید داخل در چند هفته اخیر گفت: علت گرانی سیگار خارجی به‌دلیل افزایش تقاضا، ناشی از زمزمه گرانی سیگار‌های تولید داخل است. همچنین ممکن است افزایش اخیر نرخ سیگار‌های قاچاق ناشی از افزایش نظارت و برخورد با قاچاق سیگار و بسته شدن مقطعی مرز‌ها به‌دلیل شیوع ویروس کرونا باشد. علت گرانی سیگار‌های داخلی نیز برخی مصوبات مجلس و دولت و رشد هزینه تمام‌شده تولید است.
محمدرضا تاجدار افزود: در قانون بودجه ۱۴۰۰ علاوه تکالیف موضوع ماده ۷۳ قانون برنامه ششم، مالیات ارزش افزوده و حق انحصار، دریافت مالیات نخی نیز برای سیگارتصویب و مقرر شد از ابتدای امسال از هر کارتن سیگار تولید داخل معادل ۵۰۰ هزار تومان، یعنی به ازای هر بسته هزار تومان، مالیات نخی سیگار دریافت شود. او افزود: با این روند طبیعی است که از محل اعمال قانون دریافت مالیات نخی، به قیمت هر پاکت سیگار، هزار تومان افزوده خواهد شد. علاوه بر آن حقوق و دستمزد، ۳۰ تا ۴۰ درصد افزایش یافته و هزینه‌های حمل‌ونقل تخلیه بارگیری نیز به‌شدت گران شده و همچنین نهاده‌های مختلف تولید سیگار با افزایش قیمت مواجه بوده است. تاجدار تأکید کرد: قیمت هر عدد کارتن که در سال گذشته ۱۵ هزار تومان بود امسال به ۱۹ هزار تومان افزایش یافته، تقریبا در حوزه‌های خدمات همه چیز در حال گران شدن است و طبیعی است که این امر بر افزایش هزینه تمام‌شده و قیمت تولید داخل سیگار نیز مؤثر است.
بیشتر بخوانید: به زودی سیگار گران می‌شود
پیشتازی بنکداران و خرده فروشان سیگار در گرانی
رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی با اشاره به تأثیر یکی دیگر از مصوبات مجلس که با ابلاغیه معاون اول رئیس‌جمهوری به گمرک، فعلا اجرای آن به تأخیر افتاده بر رشد ۵۰ درصدی قیمت سیگار تولید داخل گفت: براساس مصوبه دیگر مجلس حقوق و سود گمرکی که برای واردات مواد اولیه سیگار بر مبنای ارز ۴۲۰۰ تومانی محاسبه می‌شد، بر مبنای نرخ دلار ۲۵ هزار تومان وصول خواهد شد؛ اگرچه گمرک در بخشنامه‌ای اجرای این مصوبه را تا اطلاع ثانوی به تأخیر انداخته، اما بر مبنای همین موضوع نظام عرضه و تقاضا به هم خورده و عمده فروشان و توزیع‌کنندگان سیگار به خرید بیشتر اقدام کرده‌اند تا از افزایش احتمالی قیمت‌ها در آینده نزدیک سود بیشتری را به‌دست آورند. تاجدار افزود: زمزمه‌های افزایش رسمی قیمت محصولات دخانی موجب شده تا در حوزه عمده فروشی و توزیع، قیمت محصولات دخانی افزایش یابد. این مصوبه اثر تورمی خود را بر بازار گذاشته و تقریبا توزیع‌کنندگان سیگار متوجه شده‌اند که این افزایش قیمت‌ها در واحد‌های تولید داخل سیگار در حال اعمال شدن است و به همین دلیل درخواست آن‌ها برای خرید سیگار افزایش یافته است.
رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی در مورد میزان افزایش احتمالی نرخ سیگار‌های مختلف تولید داخل گفت: میزان افزایش قیمت انواع سیگار تولیدی شرکت‌های داخلی بر مبنای نوع برند، تیراژ تولید، قیمت پایه‌ای که هر شرکت برای محصولات خود دارد و اثری که افزایش هزینه تمام‌شده تولید بر نرخ سیگار دارد، متفاوت خواهد بود، اما به‌نظر می‌رسد حداقل بین ۱۰ تا ۳۰ درصد قیمت خرده فروشی محصولات دخانی در برند‌های مختلف داخلی رسما افزایش یابد. تاجدار افزود: در بازار دخانیات ایران محصولات ۱۸ شرکت تولید‌کننده داخلی و ۵۰۰ نوع محصول قاچاق، از ۹۰ برند خارجی سیگار، توزیع می‌شود، با این روند شرکت‌ها سعی می‌کنند تا حداقل افزایش قیمت را اعمال کنند تا سهم بازار فروش محصولات دخانی خود را از دست ندهند.
جولان برند‌های تقلبی و قاچاق در بازار سیگار
رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی از احتمال افزایش سهم برند‌های مشهور و سیگار‌های تقلبی خارجی از بازار مصرف خبر داد و گفت: اکنون محصولات برخی برند‌های بین‌المللی مانند وینستون و کنت تحت‌نظارت و در داخل کشور تولید می‌شود، اما محصولات برخی برندها، مانند مالبرو و سیگار‌های تقلبی از طریق قاچاق راهی بازار مصرف می‌شوند. تاجدار با بیان اینکه تولیدکنندگان داخلی به‌دلیل مصوبات مجلس و رشد هزینه تمام‌شده تولید به افزایش ۱۰ تا ۳۰ درصدی محصولاتشان ناچار هستند، گفت: با توجه به سهم بالای نرخ ارز در قیمت تمام‌شده سیگار‌های قاچاق، به‌نظر می‌رسد سیگار‌های قاچاق افزایش قیمت چندانی نداشته باشند، حتی با افزایش میزان واردات، پس از تثبیت یا کاهش نرخ ارز به‌دنبال افزایش سهم بازار خود خواهند بود. تاجدار در مورد میزان نیاز بازار و سهم قاچاق از بازار محصولات دخانی گفت: سازمان‌های مختلف آمار‌های متفاوتی در این‌باره ارائه می‌کنند، اما وزارت بهداشت در سال ۸۵ مصرف سیگار در کشور را سالانه ۵۵ میلیارد نخ اعلام کرد که البته مشاهدات میدانی خلاف این آمار را ثابت می‌کند؛ چنان‌که بنابر آمار مرکز برنامه‌ریزی و نظارت برمصرف دخانیات کشور، نیاز بازار ایران به سیگار ۷۵ تا ۸۰ میلیارد نخ است که ۲۰ میلیارد نخ آن از طریق قاچاق تامین می‌شود و به‌نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۰ با اعمال مالیات نخی بر سیگار تولید داخل سهم سیگار قاچاق از بازار باز هم افزایش یابد.
ضربه مصوبات مجلس به تولید داخلی سیگار
رئیس انجمن تولیدکنندگان، واردکنندگان و صادرکنندگان محصولات دخانی با اشاره به اینکه نرخ ارز ثابت مانده و واردکنندگان سیگار قاچاق هیچ مالیات و عوارضی نمی‌پردازند، گفت: سیگار قاچاق معمولا به‌دلیل ریسک بالای کشف، دپو نمی‌شود و به روز وارد و توزیع می‌شود. قاچاقچیان هر روز سیگار قاچاق را با ماشین‌های سبک در شهر‌ها و ساعات مختلف در استان‌های هدف توزیع می‌کنند.
تاجدار با بیان اینکه متأسفانه قدرت وزارت بهداشت و کمیسیون مبارزه با دخانیات در مجلس زیاد است و با وجود مصوبه قانونی برای استفاده از نظرات کارشناسی تشکل‌های صنفی در تصویب قوانین، همواره وزارت بهداشت در سال اول تشکیل هر دوره مجلس با فضا‌سازی، قوانینی را به تصویب مجلس می‌رساند که جنبه کارشناسی چندانی ندارد و با تصویب این قوانین و تحمل تبعات ناشی از آن توسط مردم، طی ۲ سال بعد، این قوانین اصلاح می‌شود.
او افزود: با این مصوبات و افزایش قاچاق سازمان‌های کاشف، دستگاه‌های قضایی و انتظامی درگیر برخورد با قاچاق می‌شوند تا فضای بازار را به حالت اول بازگردانند و این، کار سختی است. به‌نظر می‌رسد مجموعه وزارت بهداشت با پیگیری چنین مصوباتی به جای مبارزه برای کاهش مصرف سیگار و مواد دخانی با صنعت دخانیات مبارزه و عملا تولید‌کننده داخلی را می‌زند. افزایش مالیات به بهانه کاهش مصرف سیگار و دخانیات موجب واگذاری بازار به قاچاق و تامین سیگار و دخانیات خارجی با قیمت پایین برای مصرف‌کننده می‌شود. او افزود: اگرچه هنوز حقوق و عوارض دلار ۲۵ هزار تومانی وضع نشده و واردات مواد اولیه در بعد داخلی مشکلی ندارد، با وجود این مشکلات ناشی از تحمیل هزینه‌های مضاعف به تولیدکنندگان داخلی به‌دلیل تحریم‌ها وجود دارد. تاجدار تأکید کرد: نگرانی جدی در زمینه اجرای قانون اعمال دلار ۲۵ هزار تومانی برای واردات مواد اولیه سیگار و دخانیات و افزایش حداقل ۵۰ درصدی قیمت این محصولات وجود دارد که فعلا دولت نیز با اجرای این قانون مخالف است؛ چنان‌که اخیرا معاون اول رئیس‌جمهوری در ابلاغیه‌ای اعلام کرده با وجود مصوبه مجلس فعلا نرخ دلار واردات مواد اولیه صنایع دخانی همان دلار ۴۲۰۰ تومانی قبلی است. به‌گفته او در زمینه نظارت بر قیمت و بازار محصولات دخانی نیز گرفتاری‌های زیادی با توجه به گستردگی تخلفات در بازار کالا‌ها و خدمات وجود دارد، اما آنچه مسلم است اگر تولیدکنندگان داخلی قادر به تامین نیاز بازار به محصولات دخانی نباشند مطمئن باشید که قاچاقچیان می‌توانند به راحتی نیاز بازار را به انواع سیگار تامین کنند.