اقتصاد ۲۴ - مرکز آمار با ارایه گزارشی از نرخ تورم فروردین سال جاری نرخ تورم ماهانه، سالانه و نقطه‌ای را به ترتیب ۲.۷، ۳۸.۹ و ۴۹.۵ درصد اعلام کرده است. با مقایسه تورم‌های فروردین با اسفند ماه، می‌توان پی برد که تورم رشد داشته است.
اما نکته نگران‌کننده در تورم سالانه ۴۳.۵ درصدی خوراکی‌هاست که بیشترین تورم سالانه برای کالا‌های این گروه به «میوه و خشکبار» و «شیر، پنیر و تخم‌مرغ» اختصاص داشت. این امر می‌تواند سبد معیشتی خانوار‌ها را کوچک‌تر کرده و آن‌ها را در معرض مخاطرات جسمی و سلامتی بیشتری بگذارد. در بخش کالا‌های غیرخوراکی نیز حمل و نقل و لوازم خانگی تورم‌های سالانه به ترتیب ۶۵.۹ و ۵۰.۲ درصدی داشتند.
بر اساس گفته‌های جواد حسین‌زاده، رییس مرکز آمار یکی از مهم‌ترین دلایل بالا بودن تورم سالانه برای گروه حمل و نقل وجود خودرو در این زیرگروه است. به نظر می‌رسد استقراض دولت از بانک مرکزی در سال‌های ۹۸ و ۹۹ برای جبران کسری بودجه، اثر خودش را بر تورم سال جاری نیز بگذارد. به گونه‌ای که تحقق تورم هدف‌گذاری شده سالانه ۲۲ درصد برای اردیبهشت را تقریبا ناممکن کند.
هرچند برخی کارشناسان بر این باورند که تورم هدف‌گذاری شده به معنای دستیابی نیست و تنها «مسیر» رسیدن به آن مهم است، اما آنچه از تورم اولین ماه سال می‌توان استخراج کرد، نوسان تورم سالانه در بازه ۳۵ تا ۴۰ درصد در سال جاری است. البته احتمال به نتیجه رسیدن مذاکرات برای احیای برجام و لغو تحریم‌ها نیز می‌تواند با کاهش انتظارات تورمی، بر تورم نیز تاثیر گذاشته و آن را به تورم هدف‌گذاری نزدیک کند. هرچند این امکان مدت‌ها به طول می‌انجامد.
آنچه در فروردین ۱۴۰۰ گذشت
بر اساس گزارش مرکز آمار نرخ تورم ماهانه کشور ۲.۷ درصد گزارش شده که نسبت به اسفند ۹۹ افزایشی ۰.۹ واحد درصد داشته است. در این ماه تورم برای گروه کالایی «خوراکی، آشامیدنی و دخانیات» همچنین «کالا‌های غیرخوراکی و خدمات» به ترتیب ۲.۹ و ۲.۶ درصد بود.
بیشتر بخوانید: پول داغ چیست و چگونه اقتصاد را درگیر می‌کند؟
نرخ تورم ماهانه برای خانواده‌های شهری و روستایی ۲.۶ و ۳ درصد گزارش شده؛ این امر لزوم اتخاذ سیاست‌هایی برای کنترل تورم در مناطق روستایی که دسترسی کمتری به امکانات رفاهی دارند را دوچندان می‌کند. از سوی دیگر نرخ تورم سالانه در فروردین نیز به حدود ۳۹ درصد رسید که نسبت به نرخ تورم سالانه در اسفند افزایش ۲.۵ درصدی داشت؛ نرخ تورم سالانه دو گروه خوراکی و غیرخوراکی به ترتیب ۴۳.۵ و ۳۶.۷ درصد گزارش شد که نشان از شیب تند قیمتی برای کالا‌های خوراکی است.
بر اساس آنچه مرکز آمار منتشر کرده ضریب اهمیت کالا‌های خوراکی ۲۶.۶ درصد است و اگر تورم این گروه همچنان ادامه یابد، چه بسا تامین سفره‌ای حداقلی از خوراکی‌ها آرزوی برخی اقشار جامعه شود. مرکز آمار نشان داد که دامنه تغییرات نوساناتی نرخ تورم سالانه برای دهک‌های جامعه از ۳۷.۵ درصد برای دهک اول تا ۴۵.۸ درصد برای دهک دهم است. از آنجایی که عمده هزینه دهک اول مربوط به خوراکی است، هر تغییری در قیمت کالا‌های این گروه مستقیما بر زندگی، معیشت و سلامت افراد در دهک اول درآمدی تاثیر می‌گذارد.
تورم نقطه‌ای، نزدیک به ۵۰ درصد
در بخش دیگری از گزارش مرکز آمار تورم نقطه‌ای ۴۹.۵ درصد اعلام شده که نسبت به تورم نقطه‌ای اسفند ماه افزایشی ۰.۸ درصد داشته است. مرکز آمار تورم نقطه‌ای خوراکی‌ها را نیز ۶۳.۵ درصد اعلام کرد که با وجود کاهش ۳.۵ درصد نسبت به اسفندماه، اما به معنای ۶۳.۵ درصد هزینه بیشتر برای خرید سبد مشخصی از کالا‌های خوراکی است.
این امر بر الگوی مصرف خانواده‌ها نیز تاثیر می‌گذارد. به عنوان مثال در گزارش این مرکز دو گروه «روغن و چربی‌ها» و «شیر، پنیر و تخم‌مرغ» با ۱۰۹.۳ و ۷۷.۴ درصد بیشترین تورم نقطه‌ای را در بین کالا‌های خوراکی دارند. این امر باعث حذف یا کاهش مصرف این خوراکی‌ها می‌شود. کمترین تغییر تورم نقطه‌ای مربوط به گروه سبزیجات با ۳۰.۴ درصد بود
تورم کالا‌های بادوام، ۸۵.۳ درصد
مرکز آمار در بخش دیگری از گزارش شاخص قیمت مصرف‌کننده، به بررسی تورم در گروه کالا‌های بادوام و بی‌دوام نیز پرداخت. بر این اساس تورم سالانه کالا‌های بادوام ۸۵.۳ درصد، کالا‌های بی‌دوام ۴۰.۴ درصد و کالا‌های کم دوام ۴۷.۳ درصد اعلام شد. همچنین کالا‌های بادوام بیشترین تورم نقطه‌ای، ۸۴.۲ درصد را نیز به خود اختصاص دادند.
تورم نقطه‌ای خودرو ۸۸.۹ درصد
جواد حسین‌زاده، رییس مرکز آمار چند ساعت پیش از انتشار گزارش تورم در فروردین ۱۴۰۰ در نشست خبری به بررسی تورم برخی کالا‌ها پرداخت. او با بیان اینکه خودرو در زیرگروه حمل و نقل است و به‌طور متوسط گروه حمل و نقل ۶۵.۹ درصد تورم سالانه داشت، گفت: «خرید انواع خودرو در ۱۲ماه منتهی به فروردین ۱۴۰۰ برابر ۱۰۴.۵ درصد رشد داشته و تورم نقطه‌ای آن نیز ۸۸.۹ درصد بوده است.»
در بین کالا‌های خوراکی پس از «میوه و خشکبار» و «شیر، پنیر و تخم‌مرغ»، روغن و نان و غلات بیشترین تورم سالانه را ۵۳.۱ و ۵۱.۲ درصد به خود اختصاص دادند. نکته دیگر در تورم سالانه ۴۵.۴ درصدی فرهنگ و تفریح است. هر چند تورم ماهانه این گروه ۲ درصد اعلام شده، اما به نظر می‌رسد ضریب اهمیت ۱.۶۵ درصدی این کالا در برابر ضریب اهمیت ۲۶.۶ کالا‌های خوراکی یا ۳۵.۵ درصدی مسکن و اجاره‌بها باعث شود که در صورت افزایش هر چند جزیی کالا‌هایی که در گروه «فرهنگ و تفریح» قرار می‌گیرند، مصرف‌شان بیش از حد تحت تاثیر قرار بگیرد و در واقع اولین کالایی باشد که از سبد مصرفی افراد حذف می‌شود.
هر چند حذف این گروه از سبد معیشتی خانوار‌ها تنها محدود به تغییرات قیمتی خودشان نمی‌شود و با بالا رفتن فشار‌های اقتصادی نیز «حذف» رخ می‌دهد. کنار گذاشته شدن تدریجی گروه کالایی «فرهنگ و تفریح» را می‌توان در «تیراژ پایین کتاب‌ها» نیز مشاهده کرد. حذف گروه تفریح و فرهنگ آن هم در شرایطی که ضامن افزایش رفاه اجتماعی و سلامت روانی است، ضربه‌های جبران‌ناپذیری مانند افزایش شکاف اجتماعی به کشور می‌زند.