اقتصاد۲۴ - متوسط سالانه هزینه خانوار در دهک اول که کم درآمد‌ترین دهک جامعه هستند، حدود ۱۶ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان در سال ۹۸ بوده است. این در حالیست که همین شاخص برای دهک دهم یا دهک ثروتمند جامعه حدود ۱۱۴ میلیون تومان است. از آنجایی که هزینه خانوار تا حد زیادی تابعی از درآمد آن هاست، اختلاف فاحش دهک پر درآمد جامعه ایران در هزینه متوسط سالانه با سایر دهک‌های درآمدی نشانگر تقسیم شدن جامعه‌ی ایران به دو گروه اقلیت ثروتمند و اکثریت فقیر شده است. متوسط هزینه سالانه یک خانواری در ایران در سال ۹۸ حدود ۴۷ میلیون تومان است، بر این اساس متوسط هزینه خانوار در طول هشت سال گذشته ۳.۶ برابر شده است.
محاسبه هزینه زندگی در هر کشوری از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه می‌تواند تا حد زیادی بیانگر شرایط اجتماعی و اقتصادی مردم باشد. مهم‌تر میزان هزینه‌ی زندگی، رشد و افزایش سالانه آن است. دانستن اینکه هزینه زندگی در هر سال نسبت به سال گذشته‌ی خود چه اندازه رشد کرده است، ما را به اطلاعات و فهم خوبی از یک جامعه می‌رساند.
زمانی که هر ساله هزینه زندگی در کشوری با جهش بالایی رو به رو می‌شود، بیانگر این است که ثبات در آن اقتصاد کم رنگ است. از آنجا که معمولا درآمد‌ها با چسبندگی همراه هستند و سخت تغییر می‌کنند، افزایش شدید هزینه‌ها باعث می‌شود تا رفاه خانوار با کاهش جدی رو به رو شود.
متوسط هزینه سالانه زندگی در ایران
با توجه به آخرین آمار منتشر شده، در سال ۹۸ متوسط هزینه‌ی زندگی یک خانواده‌ی شهری در ایران بالغ بر ۴۷ میلیون تومان است. این در حالیست که در سال ۹۰ هزینه زندگی خانوار شهری به طور متوسط سالیانه در حدود ۱۳ میلیون تومان بوده است، به بیان دیگر در طول ۸ سال هزینه زندگی در ایران حدود ۲۶۰ درصد رشد کرده است. البته هزینه‌ی زندگی در روستا‌ها به مراتب کمتر از شهر‌ها بوده و هزینه زنگی در روستا‌ها چیزی در حدود ۶۰ درصد هزینه زندگی در شهر‌ها است.
مهم‌ترین بخش هزینه‌ای که یک خانواده شهری متحمل می‌شود، هزینه‌ی مسکن است. متوسط هزینه‌ی مسکن یک خانواده‌ی شهری به متوسط در سال ۹۸ در حدود ۱۷ میلیون تومان است. این پارامتر نیز از سال ۹۰ تا ۹۸ حدود ۲۹۰ درصد رشد داشته است، این موضوع بیانگر شتاب بیشتر هزینه مسکن نسبت به سایر هزینه‌ها در سال‌های جاری است.
هزینه زندگی دهک‌های کم درآمد در ایران
برای فهم دقیق‌تر از سطح هزینه زندگی در کشور بایستی متوسط هزینه‌ی هر دهک درآمدی به طور جداگانه‌ای مورد بررسی قرار گیرد. دهک اول شهر نشین که فقیر‌ترین دهک درامدی جامعه است در به طور متوسط سالیانه در سال ۹۰ حدود ۵ میلیون تومان هزینه داشته است، این رقم در سال ۹۸ به رقم بالاتر از ۱۶ میلیون تومان رسید. به بیان دیگر ده درصد فقیر جامعه‌ی شهری کشور به طور متوسط ماهیانه تنها حدود یک میلون و ۳۰۰ هزار تومان هزینه می‌کنند. لازم به ذکر از که این عدد متعلق به خانواده‌های شهری است و یقیقنا این عدد برای روستاییان در رقم‌های پایین تری قرار دارد.
بیشتر بخوانید: تورم نقطه‌ای ۵۰ درصد در ماه فروردین
همچنین دهک اول جامعه که در شهر‌های کشور زندگی می‌کنند به طور متوسط در سال ۹۸ بالغ بر ۵ میلیون تومان هزینه‌ی مسکن متحمل شده اند. به بیان دیگر به طور متوسط ۳۵ درصد هزینه‌های دهک اول شهر نشین را هزینه‌های مربوط به مسکن شامل می‌شود.
دهک‌های ثروتمند در ایران چقدر هزینه می‌کنند؟
دهک دهم ثروتمند‌ترین دهک درآمدی کشور است. در سال ۹۰ هزینه متوسط سالانه‌ی هر خانواده در دهک دهم نزدیک به ۲۸ میلیون تومان بوده است. در طول هشت سال گذشته هزینه متوسط خانوار دهک دهم حدود ۸۷ میلیون تومان افزایش یافته است، به بیان دیگر ۱۰ درصد ثروتمند جامعه که ساکن شهر نیز هستند به طور متوسط سالیانه بالغ بر ۱۱۴ میلیون تومان هزینه می‌کنند. همچین می‌توان گفت که این خانواده‌ها به طور متوسط ماهیانه حدود دوازده میلیون هزینه می‌کنند.
هزینه مسکن خانوار که در دهک دهم درآمدی نیز قرار دارند، بالای ۵۰ میلیون تومان قرار دارد. به بیان دیگر ۴۴ درصد هزینه کل در دهک دهم را هزینه مسکن تشکیل می‌دهد. نکته‌ی جالب توجه این است است که دهک‌های ثروتمند نسبت به دهک‌های فقیر، هزینه مسکن سهم بیشتری از سبد هزینه‌ای شان دارد.
وضعیت هزینه‌های دهک‌های درآمدی در سال ۹۸
بررسی وضعیت متوسط هزینه سالانه‌ی دهک‌های درآمدی شهری کشور نشان می‌دهد که دهک دهم یا به اصطلاح دهک ثروتمند جامعه نسبت به سایر دهک‌ها با اختلاف بیشترین هزینه را دارد. هزینه خانوار از دهک اول تا دهک دوم با شیب یکسانی در حال رشد و افزایش است، به بیان دیگر روند افزایش خانوار در هر دهک درآمدی نسبت به دهک کم درآمد قبلی با نرخی منطقی افزایش داشته است.
متوسط هزینه‌ی یک خانوار شهری در دهک نهم در سال ۹۸ حدود ۷۰ میلیون تومان در سال بوده است، این در حالیست که همین شاخص برای دهک دهم به ۱۱۴ میلیون افزایش پیدا می‌کند. این موضوع بیانگر شکاف درآمدی جامعه‌ی ایران بین یک گروه اقلیت و یک گروه اکثریت است.
همانگونه که در بخش کلی هزینه‌ها اختلاف دهک دهم با سایر دهک‌های درآمدی بسیار فاحش است، در بخش هزینه‌ی مسکن نیز این اتفاق تکرار شده است. حتی می‌توان گفت که اختلافی که دهک دهم با سایر دهک‌ها دارد در بخش هزینه‌های مسکن شدید‌تر از هزینه کل است، به طوری که اختلاف دهک دهم و نهم در هزینه کل حدود ۶۲ درصد بوده و این در حالیست که اختلاف هزینه مسکن دهک نهم و دهم حدود ۱۰۰ درصد است.
این امر نشانگر سهم بالای هزینه‌های مسکن در سبد خانوار‌های با درامد بالا است. یا شاید بتوان گفت که افراد ثروتمند‌تر در جامعه‌ی ایران اهمیت دو چندانی به مسکن می‌دهند.