اقتصاد ۲۴- اواسط سال ۱۳۹۸ طرح ۴۰۰ هزار واحدی اقدام ملی مسکن در حالی کلنگ خورد که وزارت راه و شهرسازی وعده داد دو ساله این پروژه را به اتمام می‌رساند. بگذریم از اینکه طرح در برخی نقاط ماه‌ها قبل از آن شروع شده بود. اما آنچه تا کنون در مقام عمل رخ داده افتتاح ۱۱ هزار و ۵۶۰ واحد بوده و خبر آمده که قرار است ۱۰ هزار واحد دیگر به زودی بهره‌برداری شود. این در حالی است که کمتر از سه ماه به پایان کار دولت دوازدهم (۱۲ مردادماه) باقی‌مانده و پروژه ۲۵ درصد پیشرفت کرده است.
تجربه مسکن مهر در حال تکرار
ظاهرا همه چیز برای تحویل نصفه و نیمه طرح اقدام ملی مسکن به دولت بعد مهیاست. در واقع همان کاری که دولت‌های نهم و دهم در پروژه ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی مسکن مهر انجام دادند و آن را پس از شش سال با ۳۱ درصد پیشرفت به دولت روحانی محول کردند، درباره مسکن ملی در حال وقوع است.
وزیر راه و شهرسازی اخیرا گفته که پروژه‌های مسکن ملی باید حداکثر ۱۸ ماه تا دو سال طول بکشد و نباید از این زمان‌بندی تجاوز کند. البته محمد اسلامی طرح‌ها را مجزا در نظر گرفته و برای هر طرح، دو سال زمان تعیین کرده است. یعنی پس از کلنگ‌زنی، هر پروژه نهایتا باید دو ساله به اتمام برسد. هرچند در زمان اجرای طرح، صحبت‌ها اینگونه بیان نمی‌شد و مسئولان طوری وعده می‌دادند که قرار است تمامی ۴۰۰ هزار واحد تا سال ۱۴۰۰ تکمیل شود.
به هر ترتیب ۵۳۰ هزار واحد مسکن ملی که تا کنون به مرحله اجرا رسیده باید حداکثر تا دو سال آینده تمام شود. این در حالی است که پس از واگذاری طرح به دولت‌های بعد معلوم نیست چه شرایطی پیش بیاید و چگونه با پروژه مسکن ملی رفتار شود.
البته مسئولان وزارت راه و شهرسازی بار‌ها اعلام کرده‌اند که طرح اقدام ملی مسکن به یارانه‌های دولتی وابستگی ندارد که دولت‌ها نخواهند زیر بار اجرای آن بروند؛ چرا که تسهیلات ۱۸ درصدی آن را بانک پرداخت می‌کند و دولت مکلف است زمین ارزان قیمت در اختیار متولیان مستقیم و کارگزاران غیرمستقیم آن قرار دهد.
قیمت مسکن ملی در هاله‌ای از ابهام
برآورد‌ها از قیمت مسکن ملی هم به دلیل نبود ثبات اقتصادی، دائما طی ۲۰ ماه گذشته تغییر کرد. اوایل بیان می‌شد که هر متر مسکن ملی ۲ تا ۳ میلیون تومان است. سپس پاییز سال گذشته بر اساس برآورد سازمان برنامه و بودجه از پروژه‌های دولتی اعلام شد که هر متر مسکن ملی نباید با قیمتی فراتر از ۲.۷ میلیون تومان به پیمانکاران واگذار شود؛ در حالی که همان از ابتدای اجرای طرح در سال ۱۳۹۸ همواره سازندگان اعلام کردند که با توجه به هزینه‌های ساخت، اجرای پروژه با قیمت‌های ۲ تا ۳ میلیون تومان امکان پذیر نیست و کمتر سازنده‌ای حاضر شد زیر بار این پروژه برود. نهایتا پس از حدود ۲۰ ماه اتلاف وقت طبق برآورد سازمان برنامه و بودجه از پروژه‌های عمرانی، قیمت هر متر مسکن ملی با رشد حدود ۸۰ درصد به حدود ۵ میلیون تومان در هر متر مربع رسید؛ آن هم به صورت علی‌الحساب و مشخص نیست با توجه به نوسان نرخ مصالح ساختمانی در آینده واحد‌ها با چه قیمتی به دست متقاضیان برسد.
بیشتر بخوانید: تهدید تورم بالای سر مسکن ملی استان تهران
از این طرف، عمده متقاضیان مسکن ملی که بنا به گفته مسئولان، اقشار متوسط هستند توانایی پرداخت آورده را ندارند و نسبت تعداد واریزی‌ها به تعداد پروژه ۲۸ درصد است. رقم آورده اولیه ۴۰ میلیون تومان تعیین شده و گفته می‌شود هر چهار تا پنج ماه متقاضیان باید ۴۰ میلیون تومان بپردازند تا به ۲۰۰ میلیون تومان برسد. ۱۰۰ میلیون تومان هم تسهیلات بانکی با نرخ سود ۱۸ درصد است.
تا کنون ۸۴۴۲ مسکن ملی به مرحله انعقاد قرارداد رسیده است
از کل ۵۳۰ هزار واحد اقدام ملی مسکن که در مرحله اجرا قرار دارد تا روز ۱۵ فروردین ماه ۱۴۰۰ تعداد ۲۱۳ هزار و ۱۰۱ متقاضی برای مسکن ملی افتتاح حساب و از این تعداد ۱۵۰ هزار و ۳۳۸ نفر وجوه اولیه را واریز کردند که معادل ۶۷۹۰ میلیارد تومان است. از میزان وجوه واریز شده متقاضیان به حساب بانک ۱۲۰۶ میلیارد تومان به پروژه‌ها تزریق شده و مابقی در حساب بانک است و به مرور به پروژه‌ها تزریق می‌شود. ۱۰۶ پروژه قراردادشان قطعی شده که تعداد واحد‌های آن ۸۴۴۲ واحد است. همچنین ۷۵ پروژه به تعداد ۳۳۸۲ واحد نیز در دفتر خانه آماده افتتاح حساب است.
با توجه به این آمار تا کنون فقط ۸۴۴۲ واحد مسکن ملی به مرحله انعقاد قرارداد رسیده‌اند. اینکه آیا می‌شود تا کمتر از دو سال آینده ۵۳۰ هزار واحد که تعدادشان روز به روز در حال افزایش است را با ۳۰۰ میلیون تومان به پایان رساند خدا عالم است، اما از قدیم گفته‌اند سالی که نکوست از بهارش پیداست.