اقتصاد۲۴- در هفته سوم اردیبهشت‌ماه، برای نخستین‌بار در سال جدید بازده همه بازار‌ها مثبت شد. هفته قبل، در شرایطی که قیمت طلا ۱۱.۳درصد رشد کرد سکه نیز با افزایش ۸.۷درصدی در جایگاه دوم جدول بازده قرار گرفت. این هفته روند بازار ارز هم صعودی بود و دلار با ۶.۶ درصد رشد نرخ مواجه شد و بار دیگر در آستانه بازگشت به کانال ۲۳ هزار تومان قرار گرفت. قیمت هر یورو هم در هفته گذشته ۷.۱ درصد افزایش یافت. کمترین بازده هم در مبادلات هفته گذشته به سهامداران بورس با ۲ درصد اختصاص یافت.
به‌نظر می‌رسد بازار‌ها همزمان با نزدیک‌شدن به زمان برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری و همین‌طور تعیین تکلیف مذاکرات هسته‌ای در وین، به ارزیابی مشخصی از این رویداد‌ها دست یافته‌اند.
در طول ماه‌های گذشته این دوابهام، یعنی انتخابات ریاست‌جمهوری و مذاکرات هسته‌ای در وین به مانع بزرگی پیش پای بازار‌ها تبدیل شده بود. چنانچه بپذیریم بازار‌های سرمایه‌گذاری به پیشواز نتایج این دورویداد در خرداد‌ماه رفته‌اند باید انتظار داشته باشیم که روند رو به رشد بازار‌ها در هفته‌های آینده هم ادامه یابد و در عین حال انتظار داشته باشیم که بخشی از نقدینگی راهی بازار سهام شود که میلیون‌ها نفر در آن در انتظار رشد شاخص‌ها هستند.
نشانه‌های نخست در بورس
آمار‌ها نشان می‌دهد از ابتدای امسال ۱۰ هزار میلیارد تومان نقدینگی از بازار سهام خارج شده، اما در مقابل حجم سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با درآمد ثابت که بخش عمده دارایی‌هایشان صرف خرید اوراق بدهی شده افزایش یافته است. هفته قبل، اما یک اتفاق مهم در بازار سرمایه افتاد و در جریان آن برای نخستین‌بار ورود نقدینگی به بورس در برخی روز‌ها تقویت و در مقابل بر میزان خروج پول از صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت اضافه شد، به‌طوری که طبق آمار‌های موجود هفته قبل ۱۲۰۰ میلیارد تومان نقدینگی از این صندوق‌ها خارج شد. این برای نخستین‌بار در چهارهفته گذشته است که صندوق‌های با درآمد ثابت با خروج سرمایه مواجه شده‌اند. احتمال می‌رود که بخشی از این منابع خروجی صرف خرید سهام شده باشد. معکوس‌شدن روند سرمایه‌گذاری این امیدواری را ایجاد کرده که تزریق نقدینگی جدید به بورس از هفته جاری شتاب گیرد. همه این‌ها در حالی است که جریان ورود نقدینگی از خارج بورس هم در حال شتاب‌گرفتن است.
ورود نقدینگی تازه
اطلاعات موجود نشان می‌دهد به موازات افزایش جریان ورود نقدینگی به بازار سهام در هفته گذشته، موانع پرداخت اعتبار به سهامداران از شرکت‌های کارگزاری هم برداشته شده و احتمالا این موضوع در کنار توقف خروج نقدینگی و تزریق ۲۰۰ میلیون دلار از منابع صندوق توسعه ملی که هفته قبل دستورش صادر شده، ورود نقدینگی به بورس را در روز‌های آینده شتاب می‌دهد.
بیشتر بخوانید:طلا بخریم یا بفروشیم؟ / آینده طلا تا انتخابات
این موضوع تأثیر زیادی در تقویت طرف تقاضا در بورس خواهد داشت، زیرا بخش قابل‌توجهی از نقدینگی، از طریق اعتبار‌هایی که کارگزاران بورس به سهامداران پرداخت می‌کنند، تامین می‌شود. از اواسط سال گذشته به‌دلیل موانعی که بانک مرکزی پیش پای کارگزاران قرارداد، پرداخت اعتبار به سهامداران عملا متوقف شد. این موضوع تأثیر زیادی در کاهش تقاضا در بورس داشت. حالا، اما براساس مصوبات شورای هماهنگی سران قوا، بانک مرکزی مکلف است محدودیت‌ها در مسیر پرداخت تسهیلات به نهاد‌های مالی، ازجمله کارگزاران بورس را بردارد. خبرهای دریافتی نشان می‌دهد قرار است خیلی زود این محدویت‌هارفع شود. سال قبل میزان تسهیلات اعطا‌شده بانک‌ها به شرکت‌های کارگزاری برای پرداخت اعتبار به سهامداران به ۱۹ هزار میلیارد تومان رسید، حالا به‌نظر می‌رسد درصورت اجرایی‌شدن این مصوبه، که خود یکی از مصوبات بسته ۱۰ بندی نجات بورس است، منابع پرقدرتی برای حمایت از شاخص وارد بازار سهام شود که حتی از تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بازار سهام هم اثری قوی‌تر دارد، زیرا ارزش کل منابعی که قرار است از صندوق توسعه ملی به بورس تزریق شود، معادل ۴ هزار میلیارد تومان است، درحالی‌که این پتانسیل وجود دارد که میزان اعتبار شرکت‌های کارگزاری به سهامداران فقط در گام نخست به رقم یادشده برسد.
محمدحسن ابراهیمی سروعلیا، نایب‌رئیس هیأت مدیره سازمان بورس، در این‌باره می‌گوید: بخش قابل‌توجهی از نقدینگی که به بازار تزریق می‌شود از محل اعتبارات کارگزاری‌هاست و شرکت‌های کارگزاری به‌عنوان نهاد مالی، تضمین این اعتبارات را انجام می‌دهند، محدودیت‌هایی در این‌باره به‌وجود آمده بود که اکنون این محدودیت‌ها رفع شده و رفع این ممنوعیت کمک بزرگی به بازارسهام می‌کند. او می‌افزاید: اعطای اعتبار از کارگزاری‌ها به چالش تبدیل شده بود. همه منابعی که از طریق سیستم بانکی به بازار سرمایه تزریق می‌شود به‌واسطه کارگزاری‌هاست؛ یعنی هیچ‌یک از نهاد‌های مالی مستقیم از سیستم بانکی اعتبار نمی‌گیرد. طبیعتا با وجود این ممنوعیت هیچ کارگزاری نمی‌توانست به‌عنوان واسطه عمل کند و تضمین اعتبارات را انجام دهد، چون سیستم بانکی فقط کارگزار را می‌شناسد.
چشم‌انداز آینده
کارشناسان می‌گویند: چشم‌انداز امید‌بخشی برای تزریق نقدینگی به بورس به وجود آمده که می‌تواند شاخص‌های بورس را به تحرک وادارد، به‌ویژه آنکه با تصویب بسته نجات بورس، انتظار می‌رود بخشی از نقدینگی نیز از خارج بازار وارد بورس شود. فرهنگ حسینی، کارشناس بازارسرمایه، ضمن تخمین میزان ورود نقدینگی به بورس ظرف روز‌های آینده می‌گوید: برآورد می‌شود ۲۰هزار میلیارد تومان به‌صورت مستقیم وارد بازار سهام شود، ضمن اینکه انتظار می‌رود همین میزان از محل انتشار اوراق صندوق توسعه بازار و ۲۰ هزار میلیارد تومان هم از محل تسهیلات دریافتی سرمایه‌گذاری‌ها و بانک‌ها به بازار تزریق شود. به‌گفته او، انتظار می‌رود بین ۱۰تا۲۰هزار میلیارد تومان هم از طریق تخفیف مالیاتی به سود شرکت‌های بورس اضافه شود. او می‌افزاید: با لحاظ تزریق سهام به پالایش یکم، در بدبینانه‌ترین حالت ۷۰هزار میلیارد تومان و در یک برآورد معقول تا ۱۰۰هزار میلیارد تومان نقدینگی تازه وارد بازار سرمایه خواهد شد. ابراهیم عنایت، دیگر کارشناس بازارسرمایه، هم می‌گوید: تزریق ۲۴هزار میلیارد تومان نقدینگی به بورس با انتشار اوراق بدهی می‌تواند قفل بازار را باز کند. علیرضا تاج‌بر، کارشناس بازار سرمایه، اما از زاویه دیگری به ماجرا نگاه می‌کند، او معتقد است: قیمت‌ها به قدری جذاب شده‌اند که می‌تواند خود مانع خروج نقدینگی از بورس شود. به‌گفته او، بورس از نظر ارزندگی در بهترین حالت ممکن به‌سر می‌برد، اصلاح قیمت سهام شرکت‌ها، رقم فروش شرکت‌ها و دیگر پارامتر‌ها حاکی از بهترین حالت ممکن برای سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه است.